توران ولی مراد: جایگاه معاونت امور زنان و خانواده جایگاهی ستادی است، نه اجرایی

به گزارش جهان بانو، توران ولی‌مراد، مشاور انسیه خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری، در ارتباط با سیاست‌ها و ماموریت‌های این معاونت در دولت سیزدهم در یادداشتی که خبرگزاری فارس اقدام به انتشار آن کرده است، اظهار کرد: عمر این واحد در نهاد ریاست جمهوری که به منظور ساماندهی امور مربوط به بانوان تشکیل شده است، به سه دهه می رسد. در ابتدا این واحد به صورت یک دفتر برای امور زنان دایر شده است و در دولت هفتم به مرکز مشارکت زنان تبدیل شد.

وی در ادامه گفت: این نهاد در دولت نهم به مرکز امور زنان و خانواده تغییر  نام پیدا کرده است و در آخر باید به این نکته اشاره کرد که این واحد در آخرین ماه دولت دهم از مرکز به معاونت ارتقاء پیدا کرد. در سه دولت اخیر این واحد با عنوان معاونت امور زنان و خانواده، زیرمجموعه نهاد ریاست جمهوری به شمار می آمده است و در حال حاضر نیز وضع به همین منوال است. این معاونت علاوه بر مشاورین امور زنان و خانواده در دستگاه ها و سازمان های تابعه، مجموعه ای را در دولت تشکیل می دهد که وظیفه آن رسیدگی به امور زنان و خانواده است.

مشاور دکتر خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری خاطر نشان کرد: بانوان به دلیل زن بودن با مشکلات، مسائل، تبعیض ها و موضوعاتی مواجه اند که طبق عدالت محوری در اسلام، قانون اساسی و اسناد بالادستی لازم است برای برطرف کردن این نواقص و کاستی ها اقدامات کافی انجام گیرد. این مسائل در ابعاد گوناگون اجتماعی، تربیتی-آموزشی، فرهنگی، حقوقی، اقتصادی و سیاسی می باشند. به همین دلیل برای دستیابی به اهداف مشخص شده در اسناد بالادستی قوا، همه نهادها و سازمان ها و در دولت، تمامی دستگاه ها و سازمان های تابعه موظف هستند تا طرح هایی متناسب با ماموریت همان دستگاه اجرا کنند.

ولی مراد تصریح کرد: در قوه مجریه نیز بودجه، نفرات لازم و تخصص در وزارتخانه ها متمرکز است، بنابراین طرح ها باید توسط وزارتخانه ها و سازمان های تابعه اجرا شوند. هم چنین به وسیله نهادها و سازمان هایی که بر پایه ماموریت خاص تعریف و تاسیس شده اند و نفرات با همان تخصص و بودجه، برای همان کار را در اختیار دارند. به همین دلیل بدیهی است که نهاد موظف برای عملیاتی شدن طرح ها همان دستگاه ها و سازمان ها هستند، نه معاونت امور زنان و خانواده.

وی افزود: همان گونه که معاون اول رئیس جمهور وارد عرصه اجرایی نمی شود، معاون امور زنان نیز در زمینه اجرا و عمل اقدامی انجام نمی دهد. ورود معاونت به اجرا و کار و یا به عبارت دیگر اجرای طرح ها، کاری است که بر عهده معاونت قرار داده نشده است.

مشاور دکتر خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری یادآور شد: قانون برنامه و قوانین که بر پایه شرایط و نیازهای زمان تصویب شده اند، موضوعات ضروری جهت اجرا را مشخص می کنند. وظیفه و تکلیف معاون امور زنان، دست پیدا کردن به برنامه عملیاتی، طرح و پی گیری جهت عملیاتی شدن طرح ها در راستای آن مصوبات توسط وزارتخانه ها، نهادها و سازمان هاست. با این وجود می توان گفت که موقعیت معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری در جایگاه ستاد است و ماموریت هایش در ادامه ذکر خواهد شد:

۱-تهیه و تدوین برنامه های لازم بر اساس سیاست های ابلاغی رهبری و قوانین مصوب

۲- تهیه برنامه عمل بر اساس نیاز موجود

۳- تهیه طرح های لازم جهت اجرا توسط دستگاه ها، نهادها و سازمان ها

۴- پی گیری های لازم جهت اجرای طرح ها در دستگاه ها، نهادها و سازمان ها

۵- نظارت و پایش اجرای طرح ها

۶- بررسی و شناخت نیازها و ضرورت ها جهت تهیه لوایح قانونی به منظور تصویب و عملیاتی شدن آن ها به عنوان برنامه و قانون

۷- تهیه لوایح لازم جهت برطرف نمودن حفره های قانونی و اصلاحات قانونی

۸- پشتیبانی از پیشبرد و حمایت از کاری که در نهادها و سازمان ها باید انجام گیرد به وسیله انجام طرح ها و فعالیت ها

۹- شفاف سازی و اطلاع رسانی از کلیه فعالیت های در دست اجرا و اقدام اعم از آن چه در معاونت در جریان است و آن چه در دستگاه ها عملیاتی می شوند.

۱۰- جلب حمایت های نظری مردمی و جریان سازی اجتماعی با هدف پیشرفت کار مشروط به این که طرح ها در دستگاه ها در حال اجرا باشند نه جریان سازی با اهداف سیاسی.

ولی مراد تشریح کرد: با توجه به این مسئله که امور زنان و خانواده موضوعی ملی است، جریان سازی اجتماعی با هدف بهره برداری سیاسی خیانت به بانوان و خانواده های آنهاست که در قالب اهدافی مخفی به وسیله بعضی از افراد انجام گرفته و می گیرد. سیاسی کردن امور مربوط به بانوان با هدف بهره برداری سیاسی از مطرح کردن مشکلات و مسائل بانوان همواره در دستور کار بعضی از جریان های سیاسی بوده است و با هدف بهره بردن از مسائل سیاسی انجام گرفته است و همچنان صورت می‌گیرد. 

وی اضافه کرد: بهره برداری از پژوهش های پژوهشگران و کارشناسان به منظور دستیابی به لوایح و طرح ها و همکاری مفید و سازنده با دیگر نهادهای مرتبط با زنان و قوا با هدف تسریع امور، از جمله الزامات پیشبرد ماموریت هاست که به وسیله معاونت انجام می گیرد.

 مشاور دکتر خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهور تاکید کرد: آن دسته از موضوعاتی که معاونت مکلف است تا آن ها را انجام دهد، به درستی مشخص می کند که جایگاه معاونت امور زنان و خانواده، جایگاهی ستادی است و نه صف. اجرای طرح ها، وظیفه دستگاه هاست که هم بودجه را در اختیار دارند و هم نیروی لازم را.

ولی مراد تشریح کرد: مشاوران امور بانوان و خانواده در وزارتخانه ها، در حقیقت بازوهای اجرایی این معاونت در این دستگاه ها و سازمان ها می باشند. این مشاورین وظیفه دارند که عملیاتی شدن طرح ها در وزارتخانه ها، سازمان های تابعه و نهادها را پیگیری کنند. پرسشی که در اینجا مطرح می شود، این است که فرد انتخاب شده و حکم گرفته توسط وزیر می تواند در این مسائل پاسخگو باشد؟ این شخص تا چه اندازه در خدمت اهداف و برنامه های معاونت قرار می گیرد یا می تواند قرار بگیرد؟

وی یادآوری کرد: آن چه که در این سه دهه رخ داده است، اشکالات این عمل را نشان داده و مشخص کرده است که ارتباط و انسجام سازمان یافته و ساختاری میان این دو به خوبی برقرار نبوده است. این نبود ارتباط سازمانی، از مشکلات جدی معاونت امور زنان و خانواده در جهت اجرایی کردن طرح ها بوده است. راهکاری که تا به امروز مدّ نظر بوده است، این مسئله که وزیران دستگاه ها حتما در انتخاب مشاور امور زنان و خانواده خواستار نظر و تایید معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری باشند. همین اشکال در طرح های وزارتخانه ها، به ویژه آن طرح هایی که به نام زنان و خانواده به مرحله اجرا می رسد و اهدافی که معاونت دنبال می کند نیز وجود داشته است.

مشاور دکتر خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهور اظهار کرد: هنگامی که همسر وزیر، نزدیکان، بستگان و دوستان خانوادگی و یا ارتباطات مردان در قدرت یا هم حزبی های سیاسی، بر اساس این وابستگی ها سمت ها و مقام هایی که با نام زنان تشکیل شده اند را در اختیار بگیرند، بدون آن که توانایی شناختی، عملی و مدیریتی لازم و کافی را به منظور انجام ماموریت های محول شده داشته باشد، نتیجه چه می شود؟ روشن است که آن چه بر زمین می ماند، طرح هایی است که باید عملیاتی شوند.

ولی مراد تصریح کرد: این عقبه و عملکرد را به باورهای تبعیض آمیز، طرز فکر و نگاه فرودست به زنان اضافه کنید و در نظر داشته باشید که افرادی وجود دارند که امور بانوان را امری غیر لازم و غیر واقعی تصور می کنند. این تفکر اثر ناصواب خود را بر عملکرد ضعیف وزارتخانه ها در این رابطه داشته است. باید گفت که بده بستان های مردان که افزایش قدرت محور اصلی این بده بستان هاست، راه بر امور مربوط به بانوان بسته است.

وی در ادامه گفت: مسائلی که در سه دهه اخیر به وقوع پیوسته نشان می دهد چالش های ذکر شده در کنار مهمترین چالش که عبارت است از برخورد و بهره برداری سیاسی از امور زنان، باعث شده است که معاونت امور زنان در عمل به جای این که در جایگاه ستادی خود فعال باشد، وارد کار صف شده بشود. به همین دلیل کارهای زیربنایی و برطرف کردن مشکلات و مسائل بانوان و خانواده بر زمین مانده که خود باعث ازدیاد مشکلات و معضلات شده است.

مشاور دکتر خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهور با اشاره به اینکه از اجرای طرح های این معاونت کتاب هایی به عنوان گزارش عملکرد تهیه شده است، بیان کرد: یک نهاد با جایگاهی که در حد و اندازه ستادهاست، نباید به این طرح ها وارد می شده است. در ادامه تنها به عنوان نمونه به برخی از آن ها اشاره می شود: تحویل دارقالی و دیگر وسایل و ابزار کار که بر عهده خیریه ها، نهادهای حمایتی و در نهایت وزارت کار و تعاون اجتماعی یا دیگر وزارتخانه ها است. آموزش های گوناگونی که وظیفه وزارتخانه های مربوطه است. دادن شیر به دختران مدارس یک منطقه محروم و همچنین اهدای بسته های بهداشتی  واقلام دیگر که یا بر عهده خیریه هاست، یا وظیفه ای است که مربوط به نهادهای حمایتی و یا وزارتخانه های مربوطه است.

ولی مراد افزود: تهیه دانشنامه فاطمی، کشف یک ژن ویژه در موش که از اساس ربطی به امور زنان ندارد، نگارش زندگی نامه بانوان شهید که بر عهده بنیاد مربوطه، وزارت ارشاد، حوزه هنری و نهادهای فرهنگی است، اقدام به نوشتن زندگینامه برای هر بانوی نامدار و یا تهیه فیلم از فلان افراد با شغلی منحصر به فرد و خاص که تنها امکان پخش این فیلم هم در اینترنت است و برگزاری بزرگداشت برای فلان شخص یا فلان کارگردان. اقدام به تهیه فیلم از جانبازان شیمیایی اصلا موضوعی نیست که با امور زنان ارتباط داشته باشد. همچنین حمایت از سمن های محیط زیستی یا سایر تشکیلات و نشست نقد فمینیسم یا هر گردهمایی علمی دیگری، وظیفه مراکز علمی و پژوهشی است نه معاونت.

وی اضافه کرد: طرح گفتگوی خانواده، وظیفه دستگاه های آموزشی، تربیتی و فرهنگی است. اجرای طرح رحمت را نیز می توان از وظایف مساجد، سازمان تبلیغات اسلامی یا وزارت ارشاد دانست. پاسخگویی حقوقی نیز وظیفه وزارت دادگستری و معاونین حقوقی وزارتخانه ها است.

مشاور دکتر خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری خاطر نشان کرد: تهیه اطلس بانوان و خانواده، اطلاع رسانی عمومی و تهیه و ارائه آمار و اطلاعات از آسیب های اجتماعی و خانوادگی و کارهایی از این دست تنها با هدف دستیابی به طرح های لازم توجیه پذیر است، نه برای اطلاع رسانی به عموم مردم. برگزاری همایش ها، نشست ها و نمایشگاه ها بدون آن که در آن رابطه طرحی در وزارتخانه ها در جریان باشد و با هدف حمایت از آن طرح برگزار شود، کاری نادرست است. باید گفت که این نشست ها با هدف پنهان بهره برداری سیاسی در جریان بوده است. از جمله دیگر کارهای غیر مربوط با معاونت، فعالیت های حمایتی و خیریه ای است که وظیفه نهادهای مربوطه است.

ولی مراد اظهار کرد: در گذشته یکی از نمایندگان خانم مجلس، در برابر واکنش ها به دو برابر شدن بودجه معاونت پاسخ داده بود که بانوان سرپرست خانوار نیز دو برابر شده اند. این سخن حکایت از عدم شناخت نسبت به وظیفه معاونت امور زنان و خانواده دارد. بودجه معاونت برای تقسیم کردن در میان بانوان سرپرست خانوار نیست.

وی در ادامه بیان کرد: تقویت و توسعه احزاب و تشکل های مدنی و سیاسی هم سو با معاونت به وسیله امکاناتی که به همه زنان تعلق دارد، خیانت به بانوان است و درست نیست که امکانات متعلق به همه ملت خرج یک حزب یا جریان سیاسی شود. چنین اقدامی به معنای بهره برداری سیاسی به منظور افزایش توان سیاسی از امکانات ملی و از سهم زنان این سرزمین است. موارد یادشده تنها نمونه هایی از عملکرد قریب به سه دهه این معاونت است. این اقدامات نه ماموریت معاونت بوده است و نه در نهادی با جایگاه یک ستاد قرار می گیرد.

مشاور دکتر خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری تشریح کرد: باید توجه داشت که از بااهمیت ترین موضوعات در راستای انجام طرح ها موضوع نظارت کیفی، نظارت بر انجام طرح در زمان بندی تعیین شده و نظارت محتوایی است و همچنین نظارت بر این مسئله که طرح تعیین شده در راستای اهداف نظام و دستیابی به اهداف مشخص و از پیش تعیین شده پیش می رود یا خیر. معاونت زنان و خانواده از نظر داشتن جایگاه ستادی و تعداد کم شمار نیروها، امکانی برای این کار ندارد. این که گفته شود ناظر درون طرح دیده می شود نیز اساسا گفته نادرستی است. ناظری که در اختیار مجری قرار دارد، برای کارفرما کار نمی کند.

ولی مراد تاکید کرد: مهمترین آسیب وارد شدن معاونت زنان به کار صف، عدم انجام ماموریت های محوله معاونت است و این کار خود به معنای تثبیت تبعیض، حفظ و تکثیر مشکلات بانوان و خانواده است. برزمین ماندن مشکلاتی که در این عرصه وجود دارد، خود باعث شدت یافتن و تکثیر مشکلات دیگر است. معاونت وظیفه دارد وزارتخانه ها را برای برطرف کردن مشکلات زنان فعال کند. عمر هر دولت سال هایی محدود با امکاناتی محدود است و هر نهادی مکلف است به وظایف خود عمل کند، هم وزارتخانه ها و هم معاونت ریاست جمهور.

وی یادآور شد: هنگامی که معاونت زنان اقدام به انجام کار صف می کند، ما را متوجه این مطلب می کند که این واحد در تهیه برنامه عملی ناموفق بوده، در فعال کردن وزارتخانه ها ناتوان است و در نتیجه وظایف و ماموریت های محوله خودش بر زمین مانده است. همگی این موارد به این معناست که معاونت به درستی وظیفه خود را پیگیری نکرده است و دستگاه ها در عملیاتی کردن طرح های لازم به صحنه وارد نشده اند. باید گفت که امور جامعه در وزارتخانه ها انجام می شود و ورود معاونت به کار اجرا نشان دهنده این است که امور زنان در وزارتخانه ها به درستی دنبال نشده و به همین دلیل مشکلات زنان و خانواده برزمین مانده است.

مشاور دکتر خزعلی در معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری در ادامه گفت: ورود معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری به اجرای طرح ها، به معنای رضایت دادن به فعالیت کم با امکاناتی اندک و با کار سمن ها در سطح منطقه و نه در سطح ملی است. در حالی که وظیفه معاونت انجام فعالیت های زیرساختی، ماندگار، پویا و فعال کردن وزارتخانه ها است. ورود به کارهای اجرایی و عملیاتی، پذیرفتن نقش یک مرکز خیریه با انجام امور خیریه ای  است یا پذیرفتن نقشی در حد و اندازه تشکل های مردم نهاد است.

ولی مراد افزود: اشخاصی هم که برای توان افزایی جریان سیاسی خود در تلاش بوده اند، به وسیله همین روش به نام اجرای طرح ها و با سوء استفاده از برون سپاری، از بیت المالی که متعلق به همه ملت است و از سهم بانوان، اشخاص و تشکل های جریان سیاسی خود را پرورانده اند.

وی در پایان اظهار کرد: با سپردن کارها به سمن ها از قریب به سه دهه فعالیت و عملکرد، کتاب هایی به نام انجام کار تهیه شده که از اساس کار اشتباهی بوده است، چرا که کار صف بوده و نه ستاد که جایگاه معاونت زنان ریاست جمهوری است. نادرست بودن سپردن کار به سمن ها از طرف معاونت  امور زنان و خانواده با جایگاه ستادی این نهاد، موضوع نوشتار بعدی خواهد بود.

منبع: خبرگزاری فارس