تحلیل خبر؛

تفاسیر اشتباه از اسلام و قوانین زن‌ستیزانه در بنگلادش

در بنگلادش، عالمان دینی نقش مهمی در شکل‌دهی به نگرش‌ها و تفاسیر مذهبی دارند که بر سیاست‌ها و زندگی اجتماعی تأثیر می‌گذارد. برخی از این عالمان دینی با تفسیرهای نادرست و حتی زن‌ستیزانه از اسلام، موجب تقویت ساختارهای اجتماعی مردسالارانه و پایمال شدن حقوق زنان در جامعه می‌شوند.

خبر اصلی:

«در بنگلادش، سال‌هاست حاکم‌بودن برخی تصورات نادرست در مورد حقوق زنان در اسلام، آزاردهنده است. این باورهای غلط، مستقیماً زنان را نشانه می‌گیرد، به آنها بی‌احترامی می‌کند و مورد تبعیض قرار می‌دهد.

 اما اسلام از این تصورات نادرست حمایت نمی‌کند، اینها با احکام و اصول اسلامی تناقض مستقیم دارند. برخی از تصورات غلط در مورد حقوق زنان حاکم در بنگلادش عبارتند از:

  1. اسلام زنان را از ارث محروم‌ کرده است
  2. چند همسری بی قید و شرط
  3. رضایت عروس برای ازدواج چندان اهمیتی ندارد
  4. ازدواج با مهریه سنگین و اجبار زن به بخشش مهریه برای طلاق!
  5. محروم نمودن زنان از آگاهی درباره‌ی حقوق شأن در اسلام خصوصا در امور نکاح و طلاق.

بخش قابل توجهی از این تصورات نادرست رایج از اسلامی در بنگلادش توسط تفاسیر مبهم مفسران مرد بنگلادشی بازتولید می‌شوند. تفاسیری که از آموزه‌های اسلام ناب به دور هستند.» 

تحلیل خبر:

بنگلادش، با جمعیتی حدود ۱۷۰ میلیون نفر، یکی از کشورهای اسلامی است که در آن اسلام به‌عنوان دین رسمی شناخته می‌شود. کشوری مسلمان که  در استیفای حقوق زنان، تنها نام اسلام را یدک می‌کشد و خلاف آن عمل می‌کند.

پایمال‌شدن حقوق زنان مسلمان در بنگلادش به دلیل تفاسیر مبهم از اسلام و گاه خلاف سیره رسول‌الله و اهل بیت (ع) رخ می‌دهد. این تفاسیر مبهم از اسلام سبب ایجاد قوانین زن‌ستیزانه و استفاده ابزاری از قوانین اسلامی شده است.

این امر که سبب نقض حقوق زنان شده است، با توجیه اسلامی‌بودن قوانین بنگلادش بدون هیچ بازنگری و اصلاحی پابرجاست! نتیجه‌ی این امر نیز آن شده تا یکی از بزرگترین چالش‌های این کشور برای دستیابی به عدالت جنسیتی و اجتماعی حل نشده باقی بماند.

قوانین و هنجارهای فرهنگی مسلط در این کشور، تحت تاثیر تفاسیر سنتی و دل به خواه از اسلام، به نحوی شکل گرفته‌اند که حقوق بنیادی زنان را در معرض خطر قرار می‌دهند.

در بنگلادش، عالمان دینی نقش مهمی در شکل‌دهی به نگرش‌ها و تفاسیر مذهبی دارند که بر سیاست‌ها و زندگی اجتماعی تأثیر می‌گذارد. برخی از این عالمان دینی با تفسیرهای نادرست و حتی زن‌ستیزانه از اسلام، موجب تقویت ساختارهای اجتماعی مردسالارانه و پایمال شدن حقوق زنان در جامعه می‌شوند.

  بسیاری از آن‌ها در مدارس دینی سنتی (مکتب‌ها) و مساجد فعالیت می‌کنند، به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در ایجاد و ترویج تفاسیر متون دینی نقش دارند. در این تفاسیر، آموزه‌های اسلام تحریف می‌شود.

پیامد این تحریف‌ها رقم خوردن محدودیت‌های بیشتری برای زنان است. برای مثال، برخی عالمان دینی در بنگلادش تفسیرهایی از آیات قرآن و احادیث پیامبر اسلام (ص) ارائه می‌دهند که طبق آن‌ها زنان باید  به طور مطلق خانه‌نشین باشند و از فعالیت‌های اجتماعی برحذر باشند. این امر نیز دال بر سرپرستی مردان نسبت به زنان عنوان شده است.

مورد بعدی محدودیت‌های قانونی و اجتماعی است که زنان مسلمان در بنگلادش با آن روبه‌رو هستند. تفسیرهای خاص از شریعت اسلام که بیشتر بر مبنای سنت‌های مردسالارانه استوار و بویی از اسلام ناب نبرده است .

این تفاسیر در بسیاری از موارد باعث شده‌اند که زنان از حقوق اساسی خود در زمینه‌های مختلف از جمله تحصیل، اشتغال و مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی محروم شوند. در برخی موارد، حتی قوانین ازدواج و طلاق نیز به‌نفع مردان تغییر یافته‌اند. برای مثال، زنان در بنگلادش حق درخواست طلاق ندارند.

این مسأله به ویژه در جوامع روستایی و فقیرتر برجسته‌تر است، جایی که زنان به دلیل تفسیرهای نادرست از اسلام، عملاً از حقوق خود بی‌خبر می‌باشند و به دنبال آن ناتوان از مطالبه آن‌ها هستند.

علاوه بر این، خشونت خانگی و آزارهای جنسی نیز در بنگلادش به شدت بر زندگی بسیاری از زنان مسلمان تأثیر منفی گذاشته است. در مواردی، نهادهای قانونی نه تنها کمکی به زنان در برابر این نوع خشونت نمی‌کنند، بلکه به دلیل برخی تفسیرهای محدود از اصول اسلامی، ممکن است مرتکب اقداماتی شوند که حقوق زنان را بیشتر نقض کنند.

مجموعه این مشکلات نشان می‌دهد که برای تحقق حقوق برابر و رفع تبعیض‌های جنسیتی در بنگلادش، نیاز به بازنگری جدی در تفسیر قوانین دینی و فرهنگ عمومی لازم است.

باید تأکید کرد که اسلام به‌هیچ‌وجه برای محدود کردن حقوق زنان و سرپوشی برای روا داشتن بی‌عدالتی نسبت به زنان نیامده است. این تفسیرهای نادرست نباید تحت عنوان قوانین اسلامی تلقی شوند و پذیرفته شوند.

 چاره‌ی‌ رهایی از این ظلم که در جهت بدنام‌نمودن اسلام است در دستور کار قرار دادن نص قرآن و سیره اهل بیت است. رهاورد این امر نیز دستیابی به عدالت جنسیتی و پایان‌دادن به نقض حقوق زنان در بنگلادش است.

فائزه آقامحمدی