تعادل بین کار و زندگی زنان

تعادل بین کار و زندگی یکی از چالش‌های عمده‌ای است که خانواده‌ها در قرن بیست ویکم با آن روبرو هستند. با افزایش فشارهای اقتصادی، نیاز به درآمد دوگانه در خانواده‌ها بیشتر شده و بسیاری از خانواده‌ها به دو نان‌آور برای تأمین هزینه‌های زندگی نیاز دارند. این فشارها به‌ویژه برای زنان که معمولاً مسئولیت‌های خانوادگی و مراقبتی را به عهده دارند، چالش‌برانگیزتر است. در این راستا، خوداشتغالی و به‌ویژه راه‌اندازی کسب‌وکارهای خانگی به‌عنوان یک راه‌حل بالقوه برای کاهش تعارض بین نقش‌های کاری و خانوادگی زنان مطرح شده است.

تعادل بین کار و زندگی به معنای توانایی فرد برای کنترل زمان، مکان و نحوه کار است، به‌گونه‌ای که بتواند بین زندگی شخصی و حرفه‌ای خود توازن برقرار کند. بااین‌حال، برای بسیاری از زنان، به‌ویژه آن‌هایی که مسئولیت‌های خانوادگی سنگینی دارند، دستیابی به این تعادل دشوار است. جامعه به طور سنتی از زنان انتظار دارد که نقش اصلی را در مراقبت از خانواده ایفا کنند، درحالی‌که مردان بیشتر بر پیشرفت شغلی تمرکز دارند.

این نگرش باعث می‌شود که زنان در مواجهه با تعارض بین کار و خانواده، انعطاف‌پذیری کمتری داشته باشند و مجبور به انجام چندین نقش هم‌زمان باشند. خوداشتغالی و راه‌اندازی کسب‌وکارهای خانگی به‌عنوان یک راه‌حل برای زنان مطرح شده است که می‌خواهند بین کار و خانواده تعادل برقرار کنند.

این نوع کسب‌وکارها به زنان امکان می‌دهند تا در محیط خانه کار کنند و انعطاف‌پذیری بیشتری در مدیریت زمان داشته باشند. همچنین، راه‌اندازی کسب‌وکارهای خانگی نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارد و زنان می‌توانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در محیط‌های کاری رسمی، به فعالیت‌های اقتصادی بپردازند.

این مطالعه بر اساس بررسی ۶۲۶ کسب‌وکار خانگی در استرالیا انجام شده و به مقایسه بین زنان و مردان و همچنین بین افرادی که مسئولیت‌های خانوادگی دارند و آن‌هایی که ندارند، پرداخته است.

یافته‌های کلیدی این تحقیق نشان می‌دهد که انگیزه‌های اصلی برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای خانگی شامل انعطاف‌پذیری در سبک زندگی، تعادل بین کار و خانواده، و استقلال کاری است. این انگیزه‌ها برای زنان، به‌ویژه آن‌هایی که مسئولیت‌های خانوادگی دارند، اهمیت بیشتری دارد.

اگرچه زنان و مردان هر دو به انعطاف‌پذیری و تعادل بین کار و خانواده اهمیت می‌دهند، اما زنان بیشتر از مردان به این موضوعات توجه می‌کنند. بااین‌حال، جنسیت به‌تنهایی عامل تعیین‌کننده‌ای برای راه‌اندازی کسب‌وکارهای خانگی نیست، بلکه وجود مسئولیت‌های خانوادگی (مانند مراقبت از کودکان یا والدین سالخورده) نقش مهم‌تری ایفا می‌کند.

زنان در مقایسه با مردان درآمد کمتری از کسب‌وکارهای خانگی خود کسب می‌کنند. این تفاوت تا حدی به دلیل ساعات کاری کمتر زنان است، زیرا بسیاری از آن‌ها به دلیل مسئولیت‌های خانوادگی، زمان کمتری را به کار اختصاص می‌دهند. اگرچه زنان و مردان هر دو تمایل به رشد کسب‌وکار خود دارند، اما زنان معمولاً رشد کمتری را تجربه می‌کنند. این ممکن است به انتخاب زنان برای حفظ کسب‌وکارهای کوچک و انعطاف‌پذیر برگردد که به آن‌ها امکان می‌دهد تا بین کار و خانواده تعادل برقرار کنند.

یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که کسب‌وکارهای خانگی می‌توانند به زنان کمک کنند تا بین کار و خانواده تعادل برقرار کنند، اما این راه‌حل برای همه زنان مناسب نیست. به‌ویژه زنانی که به دنبال دستیابی به درآمدهای بالا و پیشرفت شغلی قابل‌توجه هستند، ممکن است از این نوع کسب‌وکارها رضایت کمتری داشته باشند. علاوه بر این، کسب‌وکارهای خانگی اغلب با چالش‌هایی مانند دسترسی محدود به بازارهای بزرگ، نبود حمایت‌های دولتی و محدودیت‌های فرهنگی مواجه هستند.

از سوی دیگر، کسب‌وکارهای خانگی می‌توانند برای زنانی که به دنبال انعطاف‌پذیری بیشتر و کاهش تعارض بین کار و خانواده هستند، گزینه‌ای جذاب باشند. این نوع کسب‌وکارها به زنان امکان می‌دهند تا در محیط امن خانه کار کنند و هم‌زمان به مسئولیت‌های خانوادگی خود رسیدگی کنند. بااین‌حال، برای افزایش اثربخشی این کسب‌وکارها، نیاز به سیاست‌های حمایتی از سوی دولت و نهادهای مرتبط وجود دارد. این سیاست‌ها می‌توانند شامل ارائه آموزش‌های مهارتی، تسهیل دسترسی به بازارهای بزرگ و ارائه تسهیلات مالی برای زنان شاغل در کسب‌وکارهای خانگی باشد.

در نهایت، اگرچه کسب‌وکارهای خانگی می‌توانند به زنان کمک کنند تا بین کار و زندگی تعادل برقرار کنند، اما این راه‌حل به‌تنهایی کافی نیست. برای دستیابی به تعادل واقعی بین کار و زندگی، نیاز به تغییرات ساختاری در جامعه و محیط‌های کاری وجود دارد تا زنان بتوانند بدون مواجهه با تعارض‌های شدید، هم به پیشرفت شغلی و هم به مسئولیت‌های خانوادگی خود برسند.

جهاد دانشگاهی واحد الزهرا (س)