گزارش یک مطالعه از تجربه دورکاری زنان قطری در دوران شیوع کرونا

در یک پیمایش کوچک  در سال ۲۰۲۲ در رابطه با این موضوع با ۵۷ نفر از زنان شاغل در سیستم دولتی قطر مصاحبه شد. حدود یک سوم از پاسخ‌دهندگان تجربه خوبی در طول قرنطینه به دست آورده بودند و تأثیرات مثبت کار از خانه بر زندگی‌شان را مورد تأکید قرار داده‌اند، با این وجود بقیه افراد به‌طور مساوی بین کسانی که فقط تجربه منفی داشته‌اند و کسانی که تجربه‌های مثبت و منفی مختلطی داشته‌اند، تقسیم شده‌اند.

شرکت‌کنندگانی که تجربه‌های مثبتی داشته‌اند، بر اهمیت کار از راه دور در صمیمانه تر کردن فضای خانواده‌ و ایجاد فرصت بیشتر برای گذران زمان با خانواده خود تأکید کرده‌اند که تأثیر مثبتی بر زندگی شخصی آن‌ها داشته است. مصاحبه‌شوندگان گفته‌اند که علی رغم حضور در خانه و در محیطی که فرزندان در آن حضور دارند، بهره‌وری ببشتری دارند. به گفته این کارکنان زن، انعطاف پذیری یکی از امتیازات مهم کار در خانه است که به طور قابل توجهی به بهبود بهره‌وری کمک می‌کند، در حالی که کار در دفتر اغلب باعث هدررفت زمان و اشتغال ذهنی می‌شود. شرکت‌کنندگان تاکید کرده‌اند که تغییر ساعات کاری سختگیرانه و طولانی یک اقدام ضروری است که می‌تواند باعث انتخاب‌های کاری نوآورانه شود، به خصوص برای زنانی که رشد و توسعه شغلی جزو اهداف بلندمدت آن‌ها است و در عین حال مسئولیت‌های خانوادگی را نیز بر عهده دارند.

علی رغم تمام مزایایی که به آن‌ها اشاره شد برخی از زنانی که برای اولین بار کار از راه دور را تجربه کردند، چالش‌های مختلفی را که در این روش کاری با آن مواجه شده بودند را مورد تأکید قرار دادند. زنان شاغل در مصاحبه‌‌ها تأکید کردند که مفهوم کار از راه دور توسط کارفرمایان، اعضای خانواده و کارمندان به طور کامل درک نشده است. مهم‌ترین دلیل این است که آن‌ها برای هماهنگی وظایف خود مشکلات مختلفی را تجربه کردند و ناراحتی خود را در برخورد با وقفه‌های ناشی از حضور در خانه، به خصوص مزاحمت‌های فرزندان به اشتراک گذاشتند. این مشکلات به مرور افزایش پیدا کرد چراکه آن‌ها با مشکلات فنی متعددی در هنگام انجام کارهای خود مواجه شدند. آن‌ها همچنین دریافتند که مرزهای بین کار و رسیدگی به خانواده و زمان کاری در تجربه کار از راه دور مبهم است. این مشکلات نتیجه درک اشتباه یا عدم فهم کافی از فرهنگ دورکاری است. همچنین، بیشتر پاسخ دهندگان به تجهیزات مناسب دسترسی نداشتند که شامل فضای مناسب دفتری، میز، اتصال اینترنت خوب و صندلی مناسب می‌شود. این برای آن‌ها مزاحمت‌ها، وقفه‌ها و چالش‌های بسیاری ایجاد کرد، به خصوص توسط بچه‌ها که در طول قرنطینه به صورت آنلاین درس می‌خواندند. به همین دلیل، مادران شاغل که از این روش استفاده می‌کردند، به تأثیر منفی تجربه کار از راه دور بر سلامت روان و استرس عاطفی که احساس می‌کردند، تأکید کردند.

این تجربه نمونه‌ای است که نشان می‌دهد در کشورهای در حال توسعه توانمندسازی شغلی و حرفه‌ای زنان تا چه اندازه به طور همزمان به دگرگونی الگوهای فرهنگی جنسیتی، سیاست‌گذاری سازمانی و دسترسی همگانی ارزان به ابزارهای دیجیتال است.

جهاد دانشگاهی