بی‌فرزندی، یک انتخاب پرحسرت

یک زوج میانسال ابراز می‌کنند: «ای کاش فقط یک فرزند داشته باشیم؛ مهم نیست دختر باشد یا پسر! حتی اگر هم در مدرسه ضعیف عمل کند، باز هم فرقی نمی‌کند، ما فقط بچه می‌خواهیم!» این آرزوها ناشی از پشیمانی شدید آنها از عدم فرزندآوری در جوانی است و اکنون در میانسالی با احساس کمبود و خلأ عاطفی مواجه‌اند. این زوج سال‌ها برای تأمین زندگی مطلوب تلاش کرده‌اند، اما اکنون متوجه شده‌اند که مشغله‌های روزمره آنها را از اهداف اصلی زندگی و شادی ناشی از داشتن فرزند دور کرده است.

این داستان تکراری برای بسیاری از زوج‌های ایرانی است که این روزها به کرات شنیده می‌شود. این روند به حدی نگران‌کننده شده که هشدارها درباره بحران پیری جمعیت ایرانیان به صدا درآمده است و اخبار مداوم از کاهش میزان تولد و نرخ باروری زیر یک میلیون نوزاد در سال حکایت دارد. در حال حاضر اکثریت جمعیت کشور در حال گذر از جوانی به سالخوردگی هستند و این روند هر سال با سرعت بیشتری در حال پیشرفت است.

در این بحران، فعالیت بلاگرهای مخالف فرزندآوری و برخی فعالان فضای مجازی وضعیت را نگران‌کننده‌تر کرده است. برخی از آنها کمپین‌هایی نظیر «نه به فرزندآوری» و «من بچه نمی‌خواهم» راه‌اندازی کرده‌اند و هر روز بر آتش نگرانی‌ها درباره سالخوردگی و کاهش جمعیت می‌افزایند.

صفحات این بلاگرها مملو از اطلاعات منفی و بزرگ‌نمایی مضرات بچه‌دار شدن است، از مشکلات روحی و جسمی مادران گرفته تا تغییرات در زندگی روزمره. اکثر این پست‌ها با استقبال مخاطبان روبرو شده و نشان‌دهنده عمق مسئله هستند. تمایل به والد شدن یک گرایش ذاتی در انسان‌هاست که از آغاز خلقت در وجود آنها شکل گرفته است. بسیاری از افراد به دلیل میل به جاودانگی و تداوم نسل، تمایل به فرزندآوری دارند. اما سؤال اینجاست که چرا برخی جوانان به نقطه‌ای می‌رسند که حاضر نیستند لذت این تجربه را در زندگی خود بپذیرند؟

مریم رامشت، روان‌شناس و مشاور خانواده، بر این باور است که ترس یکی از عوامل اصلی است که زوج‌ها را به تصمیم‌گیری برای بچه‌دار نشدن سوق می‌دهد. این ترس می‌تواند ناشی از شرایط خاص یا حتی بدون دلیل مشخصی باشد. او می‌گوید: «بسیاری از ما در شرایط نامطلوب یا بد بزرگ شده‌ایم، اما نباید فراموش کنیم که اوضاع همیشه نمی‌تواند بد باشد.»

رامشت همچنین اشاره می‌کند که مسائل مالی و تبلیغات منفی در فضای مجازی نقش مهمی در شکل‌گیری این دیدگاه دارند. او تأکید می‌کند که کاهش مسئولیت‌پذیری در میان جوانان نیز یکی از دلایل این وضعیت است. بسیاری از جوانان نگران‌اند که نتوانند فرزندی خوب و با آینده‌ای روشن به جامعه تحویل دهند و به همین دلیل از پذیرش مسئولیت فرزندآوری شانه خالی می‌کنند.

این مشاور همچنین به جوانانی که تمایلی به داشتن فرزند ندارند، توصیه می‌کند که ابتدا باید علل عدم تمایل خود را بررسی کنند. او تأکید می‌کند که فرزندآوری می‌تواند احساس بلوغ و رشد را در والدین ایجاد کند و خلأ عدم وجود فرزند در آینده احساس خواهد شد.

بنابراین، رامشت بر این باور است که جوانان باید پیش از اتخاذ چنین تصمیمات مهمی با یک متخصص مشورت کنند. او هشدار می‌دهد که توافقات سطحی برای جلب رضایت دیگری می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند و مشاوره حرفه‌ای می‌تواند به درک بهتری از این موضوع کمک کند.

تسنیم