بهارستان میدان فعالیت اجتماعی زنان

مراسم رونمایی از کتاب «میدان بهارستان» نوشته حمیدرضا حسینی، در باغ نگارستان برگزار شد. این مراسم با حضور پژوهشگران، اهالی فرهنگ و علاقه‌مندان به تاریخ تهران، و به همت نشر گهگاه، مجله بخارا، علی دهباشی و آرش تنهایی برگزار شد.

در آغاز برنامه، ویدئویی از سخنان حمیدرضا حسینی، نویسنده کتاب، به نمایش درآمد. او در این ویدئو به اهمیت تاریخی، معماری، سیاسی و فرهنگی میدان بهارستان پرداخت و درباره انگیزه‌های خود برای نگارش این اثر توضیح داد.

بهارستان؛ شاهدی بر تحولات تاریخی دوران قاجار و پهلوی

به گفته نویسنده، میدان بهارستان در دویست سال گذشته به‌عنوان قلب تپنده تحولات ایران شناخته شده است. رخدادهایی مانند برپایی نخستین مجلس شورای ملی و نهضت ملی شدن صنعت نفت، این میدان را به یکی از مهم‌ترین نقاط تاریخی کشور تبدیل کرده است. برخی از این رویدادها حتی تأثیراتی فراتر از مرزهای ملی داشته و در سطح جهان نیز اهمیت یافته‌اند. با وجود این جایگاه برجسته، میدان بهارستان همچنان برای بسیاری از مردم و حتی نخبگان ناشناخته مانده است که این امر به تهدیدهایی برای هویت تاریخی آن منجر شده است.

رویکرد نشر گهگاه: روایت انسان‌ها و مکان‌ها

آرش تنهایی، مدیر نشر گهگاه، در سخنرانی خود به رویکرد خاص این انتشارات اشاره کرد و گفت که تمرکز نشر گهگاه بر روایت انسان‌ها و حکایت مکان‌هاست. او تأکید کرد که این انتشارات تلاش می‌کند فضاهای شهری را از زاویه‌ای فرهنگی و زیسته به مخاطبان معرفی کند.

پیوند میدان بهارستان با تحولات کالبدی و تاریخی تهران

اسکندر مختاری طالقانی، دومین سخنران مراسم، کتاب «میدان بهارستان» را پژوهشی عمیق و تحلیلی دانست که میدان بهارستان را در بستر تحولات شهرسازی تهران بررسی کرده است. به گفته او، این میدان به طور درهم‌تنیده با تحولات تاریخی و کالبدی تهران گره خورده است.

مجلس؛ سه بار ویران و بازسازی شده است

حسن باستانی راد، تاریخ‌پژوه و سومین سخنران، به فراز و نشیب‌های تاریخی میدان بهارستان پرداخت. او از آسیب‌هایی که این میدان در طول تاریخ دیده است سخن گفت و یادآور شد که ساختمان مجلس سه بار تخریب و بازسازی شده است. وی همچنین به دقت نویسنده در استفاده از منابع تاریخی و روایت بی‌نقص کتاب اشاره کرد و آن را از نقاط قوت اثر دانست.

نقش زنان در میدان بهارستان

فرزانه ابراهیم‌زاده، پژوهشگر تاریخ تهران، در سخنان خود به نقش اجتماعی زنان در میدان بهارستان پرداخت. او گفت که این میدان در برهه‌های مختلف تاریخی، فضایی برای حضور و بروز اجتماعی زنان بوده است و کتاب نیز به‌خوبی به این جنبه از تاریخ پرداخته است. او همچنین به قدمت نام «میدان بهارستان» و پایایی آن در طول تاریخ اشاره کرد.

هدف نویسنده از نگارش کتاب

حمیدرضا حسینی، نویسنده کتاب، در بخش پایانی مراسم گفت که پیش از این مقالات زیادی به‌صورت پراکنده درباره این میدان نوشته شده بود، اما تنها دو کتاب به طور اختصاصی به آن پرداخته‌اند. او هدف اصلی خود از نگارش این کتاب را بررسی میدان بهارستان از سه منظر شهری، سیاسی و فرهنگی عنوان کرد و این کتاب را گامی نخست در شناخت جامع این میدان دانست. وی ابراز امیدواری کرد که پژوهش‌های بیشتری در این زمینه انجام شود.

موضوعات محوری کتاب میدان بهارستان

کتاب «میدان بهارستان» به بررسی تاریخ این میدان از سال ۱۱۸۸ تا ۱۳۹۹ خورشیدی پرداخته و سه محور اصلی را شامل می‌شود:

تحولات سیاسی: از دوره فتحعلی‌شاه قاجار تا امروز، میدان بهارستان شاهد رویدادهای مهمی بوده است. از جمله این رویدادها می‌توان به مراسم تاج‌گذاری محمدشاه قاجار، قتل قائم‌مقام فراهانی و استقرار مجلس شورای ملی اشاره کرد. تأسیس مجلس در این میدان برای نخستین بار در تاریخ ایران، مرکزیت سیاسی جدیدی را در شهر ایجاد کرد که با ساختارهای قدیمی تفاوت داشت.

تحولات فرهنگی: از دوره ساخت مسجد و مدرسه سپهسالار ناصری، میدان بهارستان به کانونی فرهنگی تبدیل شد. در دوره پهلوی اول، با استقرار نهادهایی مانند وزارت معارف، دانشسرای عالی و چند دانشکده از دانشگاه تهران، این میدان به یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی ایران بدل شد. اگرچه امروز بهارستان جایگاه گذشته خود را از دست داده، اما همچنان به دلیل وجود نهادهایی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کتابخانه مجلس و باغ‌موزه نگارستان، یکی از مراکز فرهنگی پایتخت است.

تحولات کالبدی: میدان بهارستان از نظر معماری و شهرسازی نیز بسیار مهم است. این میدان مجموعه‌ای از بناهای تاریخی متعلق به دوره‌های مختلف را در خود جای‌داده است. آثاری مانند مسجد و مدرسه سپهسالار، عمارت بهارستان، عمارت مسعودیه و دانشسرای عالی، نمونه‌هایی برجسته از معماری قاجاری و معاصر هستند و همگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌اند.

پایان مراسم

این مراسم با بخش پرسش‌وپاسخ میان حاضران و سخنرانان ادامه یافت و در نهایت با جشن امضای کتاب توسط نویسنده به پایان رسید.

خبر آنلاین