بررسی پیامدهای ازدواج سفید در مقابل ازدواج رسمی

مشاور خانواده و کارشناس فرهنگی با اشاره به موضوع «ازدواج سفید؛ آزادی در رابطه یا بی‌ثباتی؟» و بررسی محسنات ازدواج اسلامی در مقایسه با ازدواج سفید پرداخت.

خانم نرگس مسیبی ساری، مشاور خانواده و کارشناس فرهنگی در گفت‌وگویی با اشاره به موضوع «ازدواج سفید؛ آزادی در رابطه یا بی‌ثباتی؟» اظهار کرد: این نوع رابطه که در آن زن و مرد بدون عقد شرعی در یک خانه زندگی می‌کنند، پدیده‌ای پیچیده با ابعاد مختلف اجتماعی، فرهنگی و روانشناختی است و دیدگاه‌های مختلفی نسبت به آن وجود دارد، منابع تخصصی روانشناسی معمولاً به عواقب اجتماعی و روانی این روابط توجه می‌کنند و کمتر به ترویج یا رد آن می‌پردازند، بلکه بیشتر جنبه‌های تحلیلی آن را مد نظر دارند.

در نگاه اول، در این نوع رابطه شرایط رهایی از قید و بندهای سنتی و تجربه آزادانه روابط عاطفی فراهم می‌شود، اما از نگاه روانشناسی، مسائل دیگری نیز وجود دارد که به بررسی دقیق‌تر نیازمند است.

ـ جنبه‌های روانشناختی و آزادی در رابطه را تشریح کنید.

برابری و استقلال فردی

در این روابط، گاهی افراد احساس می‌کنند که از انتظارات و فشارهای جامعه سنتی رها شده‌اند و می‌توانند رابطه‌ای بر پایه احترام متقابل، برابری و  تفاهم پایه‌گذاری کنند. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش رضایت درونی و اعتماد به نفس منجر شود.

تجربه عاطفی بدون تعهد رسمی

برخی از افراد اعتقاد دارند که با زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی، فرصت بیشتری برای شناخت یکدیگر پیش از پایبندی به تعهدات رسمی پیدا می‌کنند که از نظرشان این رویکرد می‌تواند ترس از شکست در ازدواج و یا آسیب‌های طلاق را کاهش دهد.

کاهش مشکلات خانوادگی

در برخی موارد، افراد به دلیل مخالفت خانواده‌ها با ازدواج رسمی، این رابطه را انتخاب می‌کنند تا بتوانند با هم باشند و از چالش‌های خانوادگی بگریزند.

ـ به جنبه‌های روانشناختی و بی‌ثباتی رابطه بپردازید

نبود امنیت عاطفی و روانی

یکی از مهم‌ترین ابعاد روانشناختی که در ازدواج سفید با چالش مواجه می‌شود، عدم وجود امنیت روانی و عاطفی است. نبود پشتوانه اجتماعی و قانونی، می‌تواند باعث نگرانی، احساس بی‌ثباتی و اضطراب در طول رابطه شود و این موضوع به‌ویژه درباره زنان بیشتر صدق می‌کند که ممکن است در آینده با مشکلاتی همچون مسائل حقوقی و عدم رسمیت فرزندان مواجه شوند.

احتمال سوءاستفاده و تبعیض

در نبود قوانین، احتمال سوءاستفاده از یکی از طرفین، به‌ویژه از طرف فردی که تسلط بیشتری بر رابطه دارد، افزایش پیدا می‌کند و این روابط ممکن است در معرض تبعیض قرار بگیرند.

مشکلات مربوط به فرزندان

اگر در این روابط فرزندی متولد شود، مشکلات حقوقی پیچیده‌ای برای او به وجود خواهد آمد. مسائل مربوط به حضانت، نادیده گرفته شدن حقوق قانونی کودک و نبود شناسنامه از جمله این مشکلات است.

احساس گناه و تعارض با ارزش‌های درونی

برای بسیاری از افراد، به‌ویژه در جوامع با فرهنگ سنتی و مذهبی، زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی ممکن است با احساس گناه و کشمکش درونی همراه باشد که سلامت روان آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

عدم قطعیت آینده

نبود تعهد رسمی، گاهی منجر به این می‌شود که رابطه به راحتی فرو بپاشد و هیچ تضمینی برای ادامه آن در درازمدت وجود ندارد. این عدم قطعیت، می‌تواند در طولانی مدت باعث نارضایتی و ناامیدی شود.

ـ دیدگاه‌های روانشناسی را در این راستا را توضیح دهید؟

روانشناسان بالینی و اجتماعی اغلب بر اهمیت وجود چارچوب‌های روشن و تعهد در روابط انسانی، به‌خصوص در حوزه ازدواج و خانواده تأکید می‌کنند، درحالی‌که آزادی فردی در انتخاب سبک زندگی محترم تلقی می‌شود، سلامت اجتماعی و روانی افراد و عواقب بلندمدت این انتخاب‌ها نیز باید مد نظر قرار گیرد.

روابطی که براساس درک، تعهد، صداقت و احترام متقابل پایه‌گذاری شده‌اند، شانس بیشتری برای بقا دارند و در بسیاری از فرهنگ‌ها، ازدواج رسمی است که این امکان را فراهم می‌کند.

ـ دیدگاه اسلامی چه می‌گوید؟

ازدواج در اسلام بسیار توصیه شده و فواید زیادی دارد که آن را از پدیده‌هایی مانند «ازدواج سفید» متفاوت می‌کند.

ـ محسنات ازدواج در اسلام نسبت به ازدواج سفید چیست؟

امنیت روانی و عاطفی

ازدواج رسمی در اسلام، چارچوبی محکم برای امنیت عاطفی و روانی زوجین ایجاد می‌کند چراکه وجود عقد قانونی و شرعی، پایبندی و احساس تعهد را در طرفین تقویت می‌کند. این امنیت، زمینه را برای ایجاد آرامش و صمیمیت واقعی به وجود می‌آورد. اما در ازدواج سفید، به دلیل نبود پشتوانه شرعی و قانونی، احساس عدم اطمینان وجود دارد. این عدم قطعیت می‌تواند سلامت عاطفی و روانی افراد را به‌ویژه در بلندمدت تحت تأثیر منفی قرار دهد.

پایداری و استحکام خانواده

ازدواج در اسلام، پیمانی مستحکم و مقدس تلقی می‌شود که هدف آن تشکیل خانواده‌ای پایدار و رشد فرزندان در محیطی امن است. تأکید بر تعهد و درک متقابل، خانواده را منسجم می‌سازد.

تعریف روشن حقوق و مسئولیت‌ها

اسلام با تعیین مسئولیت‌ها و حقوق مشخص برای زن و مرد مثل مهریه، حضانت فرزندان و نفقه چارچوبی روشن برای روابط زناشویی فراهم می‌کند. این شفافیت، از وقوع بسیاری از مشکلات و اختلافات جلوگیری خواهد کرد.

رشد معنوی و اخلاقی

ازدواج در فرهنگ اسلامی، موجب رشد اخلاقی و معنوی زوجین می‌شود. این همراهی، فرصتی برای تمرین عشق، ایثار، گذشت و صبر فراهم می‌آورد، درحالی‌که ازدواج سفید، ممکن است به دور از چارچوب‌های معنوی و اخلاقی مورد تأکید اسلام باشد و به جای رشد، باعث انحراف از مسیرهای صحیح شود.

رابطه با جامعه و خانواده

ازدواج رسمی، ارتباط فرد با جامعه و خانواده‌ها را ‌تقویت می‌کند. این رابطه، به‌عنوان یک نهاد اجتماعی رسمیت یافته، انسجام اجتماعی و خانوادگی را چند برابر می‌کند، اما روابط نامشروع اغلب در خفا و بدون پذیرش اجتماعی ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث انزوا و کناره‌گیری از شبکه‌های حمایتی اجتماعی و خانوادگی شود.

فرزندان و آینده آن‌ها

در چارچوب ازدواج اسلامی، فرزندان در محیطی قانونی و با هویت مشخص رشد می‌کنند که از حقوق کامل شرعی و قانونی برخوردارند. اما فرزندان حاصل از ازدواج سفید، ممکن است با مشکلات هویتی، قانونی و اجتماعی مواجه شوند و از حقوق مسلم خود محروم گردند.

نتیجه

در نهایت، «ازدواج سفید» می‌تواند برای برخی افراد تجربه‌ای از آزادی در چارچوب رابطه باشد اما به دلیل فقدان امنیت قانونی و عاطفی، احتمال بی‌ثباتی و چالش‌های روانی و اجتماعی را به همراه دارد.

انتخاب چنین سبکی از زندگی، براساس بررسی دقیق پیامدهای آن و سنجش آن با ارزش‌های فردی و اجتماعی نوعی انحراف در رابطه است.

به طور کلی، ازدواج در اسلام به عنوان یک سنت الهی، علاوه بر تأمین نیازهای غریزی، بستری برای کمال روحی، اخلاقی و اجتماعی زن و مرد فراهم می‌آورد و به استحکام نهاد خانواده و جامعه کمک شایانی می‌کند و این در حالی است که ازدواج سفید، با نادیده گرفتن این چارچوب‌ها، می‌تواند منجر به بی‌ثباتی، ناامنی و مشکلات متعدد برای افراد و جامعه شود.

خبرگزاری رسمی حوزه