نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
الهام، ۳۰ساله، تعریف می‌کند: «برای خرید یک مانتو وارد فروشگاه شدم، اما با چند کیسه پر از لباس بیرون آمدم! هرکدام را که دیدم، به خودم گفتم شاید لازمم شود، شاید یک روز خاص بپوشم. ولی حالا بعضی از آن‌ها هنوز در کمدم هستند، بدون اینکه حتی یک‌بار پوشیده شده باشند.»
این تجربه، برای بسیاری از ما آشناست. اما چرا چنین رفتاری در خرید اتفاق می‌افتد؟
دیدگاه روان‌شناسی: خرید، راهی برای پر کردن خلأهای عاطفی؟
دکتر ناصر کریمی، روان‌شناس بالینی، خرید بیش از حد را نوعی رفتار جبرانی می‌داند و می‌گوید: «بسیاری از افراد، به‌خصوص زنان، هنگام مواجهه با استرس، افسردگی یا کمبودهای عاطفی، به خرید پناه می‌برند. این رفتار نوعی راه‌حل موقتی برای بهبود حال روحی است، اما بعد از خرید، احساس پشیمانی و عذاب وجدان جایگزین آن شادی زودگذر می‌شود.»
وی پیشنهاد می‌دهد که افراد باید قبل از خرید، از خود بپرسند: «آیا واقعاً به این کالا نیاز دارم یا فقط احساسی زودگذر مرا به خرید وادار کرده است؟»
آمار و تحقیقات: زنان، خرید و کالای تجملی
یک پژوهش انجام‌شده در دانشگاه امام حسین (ع) روی ۱۳ زن که تجربه خرید کالای تجملی داشته‌اند، نشان داد که دو انگیزه اصلی برای این خریدها وجود دارد:
همچنین، بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۶۵٪ از زنان هنگام خرید، بیش از آنچه برنامه‌ریزی کرده‌اند، هزینه می‌کنند.
راهکارهایی برای خرید هوشمندانه
برای آنکه بتوانیم بهتر مرز بین نیاز و تجمل را تشخیص دهیم، باید هوشمندانه‌تر خرید کنیم که البته راهکار دارد:
۱. فهرست خرید داشته باشید: قبل از رفتن به خرید، فهرستی از چیزهایی که واقعاً نیاز دارید، تهیه کنید. به‌این‌ترتیب، احتمال خریدهای هیجانی کاهش می‌یابد.
۲. قانون ۴۸ ساعت را اجرا کنید: اگر به کالایی علاقه‌مند شدید، به خودتان ۴۸ ساعت فرصت دهید. اگر پس از این مدت همچنان احساس کردید که واقعاً به آن نیاز دارید، آن را بخرید. در بسیاری از موارد، ولع اولیه از بین می‌رود و متوجه می‌شوید که خرید آن غیرضروری بوده است.
۳. بودجه مشخص تعیین کنید: قبل از خرید، سقف هزینه‌ای برای خود مشخص کنید و سعی کنید از آن فراتر نروید. این کار باعث می‌شود تا در برابر خریدهای غیرضروری مقاومت بیشتری داشته باشید.
۴. به تبلیغات و تخفیف‌ها شک کنید: همه تخفیف‌ها واقعی نیستند! بسیاری از فروشگاه‌ها با تخفیف‌های غیرواقعی، مشتریان را ترغیب به خرید کالاهایی می‌کنند که نیازی به آن‌ها ندارند. قبل از خرید، قیمت‌ها را مقایسه کنید و تحت‌تأثیر تبلیغات احساسی قرار نگیرید.
۵. جایگزین‌های بهتری برای کاهش استرس پیدا کنید: اگر احساس می‌کنید خرید نوعی راه‌حل برای استرس و فشارهای روحی شماست، بهتر است روش‌های جایگزینی مانند ورزش، مطالعه یا مشورت با دوستان را امتحان کنید.
دیدگاه دینی: اسراف یا زندگی هوشمندانه؟
حجت‌الاسلام دکتر علی رضایی، استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم اسلامی، معتقد است که اعتدال در مصرف یکی از اصول مهم در دین اسلام است و می‌گوید: «قرآن کریم در سوره اسراء، اسراف و تبذیر را نکوهش کرده و انسان‌های اهل اسراف را برادران شیطان معرفی کرده است. این یعنی بی‌توجهی به حد و مرزهای عقلانی در خرید، می‌تواند ما را از مسیر درست زندگی دور کند.»
وی معتقد است که توجه به اولویت‌های واقعی زندگی و برنامه‌ریزی برای خرید، راهکارهایی هستند که می‌توانند از ولخرجی‌های غیرضروری جلوگیری کنند.
دیدگاه اجتماعی: فشار جامعه و فرهنگ مصرف‌گرایی
دکتر مریم احمدی، جامعه‌شناس، معتقد است که در جامعه مدرن، تبلیغات و شبکه‌های اجتماعی، نقش مهمی در گرایش افراد به خریدهای تجملی دارند و تأکید می‌کند: «امروزه نمایش زندگی تجملی و تجمل‌گرایی در اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی، باعث شده تا بسیاری از افراد برای حفظ جایگاه اجتماعی‌شان، خود را مجبور به خرید اجناس گران‌قیمت ببینند، حتی اگر نیازی واقعی به آن‌ها نداشته باشند.»
به اعتقاد وی، فرهنگ «هرچه بیشتر، بهتر» که در جامعه ترویج شده، افراد را به سمت خریدهای غیرضروری سوق می‌دهد.
خرید آگاهانه، سبک زندگی بهتر
زندگی در دنیای مدرن، با تبلیغات رنگارنگ و پیام‌های تحریک‌کننده، کار را برای تفکیک ضروریات از تجملات سخت کرده است. اما با شناخت انگیزه‌های درونی، مدیریت صحیح مالی و اتخاذ رویکردی آگاهانه در خرید، می‌توانیم از ولخرجی‌های بی‌مورد جلوگیری کنیم و زندگی بهتری داشته باشیم.
پس دفعه بعد که مقابل یک کالا وسوسه شدید، از خودتان بپرسید: «آیا واقعاً به این نیاز دارم؟ یا فقط یک هیجان زودگذر است؟» شاید پاسخ این سؤال، آینده مالی و سبک زندگی شما را تغییر دهد.
فارس
گفتگوی جهانبانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت