اولین زنگ هشدار سرطان رحم

دکتر ملیحه حسن‌زاده در مورد سرطان‌های شایع در زنان گفت: سرطان دهانه رحم، سومین سرطان شایع در میان جمعیت زنان است و متأسفانه ۸۰ درصد از موارد این نوع سرطان در کشورهای درحال‌ توسعه مشاهده می‌شود، جایی که امکانات پیشگیری اولیه و ثانویه به‌ راحتی در دسترس نیست.

وی شایع‌ترین علت بروز سرطان دهانه رحم را آلوده‌شدن به ویروس HPV عنوان کرد و افزود: این ویروس عفونتی است که در اکثر موارد از طریق مقاربت منتقل می‌شود و عامل اصلی ایجاد سرطان دهانه رحم در زنان به شمار می‌آید.

از دیگر علائم بروز این سرطان می‌توان به وجود عفونت‌های مکرر اشاره کرد که باوجود درمان، همچنان ترشحات و عفونت‌ها ادامه دارد. در مراحل پیشرفته‌تر، علائم فشار به ارگان‌های مجاور مانند ادم پا و علائم ادراری و گوارشی در بیمار مشاهده می‌شود.

استاد گروه زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین بیان کرد: برخی از انواع عفونت‌ها که در بدن زنان ایجاد می‌شوند، ممکن است ویروسی باشند.

 از جمله این عفونت‌ها می‌توان به عفونت ویروسی تبخال (هرپس) و HPV اشاره کرد که با علائمی نظیر سوزش و خارش واژینال، ضایعات زگیل‌مانند و در صورت بروز تبخال، ضایعات آفت همراه است و به درمان‌های معمولی پاسخ نمی‌دهد.

دکتر حسن‌زاده تأکید کرد: اگر فردی با ترشحات واژینال مکرر مواجه است و با وجود درمان‌های پزشکی بهبودی حاصل نمی‌شود، باید به وجود عفونت HPV شک کند. البته با توجه به نوع عفونت، علائم در افراد متفاوت است.

به عنوان مثال، علائم عفونت‌های باکتریایی به صورت ترشحات با بوی نامطبوع، عفونت‌های تریکومانایی با ترشحات کف‌آلود سبز رنگ و عفونت‌های قارچی با خارش و سوزش زیاد و ترشحات پنیری بروز می‌کنند.

وی همچنین خاطرنشان کرد: با انجام واکسیناسیون می‌توان در سنین پایین، به ویژه زیر ۲۶ سال و عمدتاً زیر ۱۵ سال، از بروز سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد

 خوشبختانه با یک دوره تزریق این واکسن، می‌توان به طور طولانی‌مدت فرد را از ابتلا به سرطان دهانه رحم محافظت کرد.

دکتر حسن‌زاده در خصوص سن مناسب برای واکسیناسیون نیز گفت: بهترین سن برای انجام واکسیناسیون در پسران و دختران، ۱۱ تا ۱۲ سالگی است و تجویز یک یا دو دوز واکسن HPV قبل از ۱۵ سال می‌تواند از بروز سرطان دهانه رحم جلوگیری کند.

وی یادآور شد که طبق توصیه سازمان جهانی بهداشت (WHO)، تزریق واکسن تا سن ۲۶ سالگی باید در تمامی مراکز پیشگیری از بیماری‌های بین‌المللی انجام شود.

 بر اساس نظر WHO، در سنین کمتر از ۲۰ سال، حتی یک دوز از این واکسن نیز می‌تواند برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم بسیار مؤثر باشد.

 همچنین، واکسن‌های دوگانه تولید داخل علیه ویروس‌های HPV16 و HPV18، واکسن‌های چهارگانه علیه HPV6، HPV11، HPV16 و HPV18 و همچنین واکسن‌های ۹ ظرفیتی که ۹ سویه ویروس HPV را پوشش می‌دهند، در داروخانه‌های سراسر کشور موجود است.

دکتر حسن‌زاده همچنین اشاره کرد که غربالگری سرطان دهانه رحم یک دوره ۱۰ تا ۱۵ساله دارد. به‌عبارت‌دیگر، عفونت HPV باید بین ۱۰ تا ۱۵ سال در بدن فرد باقی بماند تا به‌تدریج ضایعات پیش سرطانی درجه‌دو و سه و در نهایت سرطان دهانه رحم ایجاد کند.

 بنابراین، یک فرصت ۱۰ تا ۱۵ ساله برای تشخیص بیماری از طریق برنامه‌های غربالگری مناسب وجود دارد. از مهم‌ترین و بهترین تست‌های غربالگری برای سرطان دهانه رحم، تست‌های HPV و پاپ‌اسمیر هستند.

وی در مورد بهترین سن برای انجام تست غربالگری پاپ‌اسمیر گفت: این تست باید از سن ۲۱ تا ۳۰ سالگی و هر سه سال یک‌بار انجام شود.

از سن ۳۰ تا ۶۵ سال، درصورتی‌که تست‌های HPV و پاپ‌اسمیر هم‌زمان انجام شوند، هر پنج سال یک‌بار بیماریابی صورت می‌گیرد و اگر تنها آزمایش پاپ‌اسمیر انجام شود، نیاز است که هر سه سال یک‌بار تکرار شود.

بنابراین، با انجام تست‌های مکرر می‌توان حساسیت تست‌ها را افزایش داد و بیماری را در مرحله پیش سرطانی تشخیص و درمان کرد.

این استاد دانشگاه با اشاره به تأکید سازمان بهداشت جهانی بر تشخیص زودهنگام سرطان رحم گفت: ۹۰ درصد افرادی که مستعد ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند، بهتر است در مرحله پیش سرطانی شناسایی شوند تا از ابتلا به این نوع سرطان جلوگیری شود.

بر همین اساس، باید برنامه‌های واکسیناسیون، غربالگری و تشخیصی را مدنظر قرار دهیم، زیرا در موارد پیش‌سرطانی، تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از بروز سرطان دهانه رحم جلوگیری کند.

دکتر حسن‌زاده، سرطان تخمدان را یکی از سرطان‌های شایع در میان زنان معرفی کرد و افزود: متأسفانه بر خلاف سرطان دهانه رحم، برنامه غربالگری و پیشگیری برای سرطان تخمدان وجود ندارد و ۷۰ درصد بیماران در مراحل پیشرفته بیماری مراجعه می‌کنند.

وی تصریح کرد: برای ابتلا به سرطان تخمدان، تعدادی ریسک فاکتور مانند عدم باروری تا سن بالا، نازایی و رژیم غذایی نامناسب وجود دارد که با کنترل این عوامل خطر، می‌توان از بروز سرطان تخمدان در زنان جلوگیری کرد.

دکتر حسن‌زاده همچنین بیان کرد که سرطان تخمدان دارای علائم غیراختصاصی است و بیماران ممکن است با علائمی مانند سیری زودرس، درد شکم، سوء هاضمه و مشکلات گوارشی و ادراری مراجعه کنند

اغلب این بیماران چندین ماه به متخصصان مختلف از جمله پزشکان داخلی مراجعه می‌کنند و پس از انجام سونوگرافی، تشخیص تومور سرطانی در تخمدان برای آن‌ها گذاشته می‌شود.

بنابراین، اگر بیمار با وجود دریافت درمان‌های دارویی همچنان مشکلات گوارشی داشته باشد، حتماً باید بررسی‌ها و معاینات لازم در راستای سرطان تخمدان انجام شود.

وی با اشاره به اینکه برخی از سرطان‌های تخمدان پایه ژنتیکی دارند، افزود: افرادی که بستگان درجه یک و دو آن‌ها به سرطان‌های تخمدان یا پستان مبتلا هستند، در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند

 بنابراین، باید تست‌های ژنتیک و مشاوره به درستی برای آن‌ها انجام شود و در صورتی که فردی دارای ژن ابتلا به سرطان تخمدان باشد، می‌توان با برداشتن تخمدان قبل از بروز سرطان، از ابتلا به این نوع سرطان پیشگیری کرد.

دکتر حسن‌زاده خاطرنشان کرد: متأسفانه برای این نوع سرطان تاکنون هیچ واکسن یا برنامه غربالگری وجود ندارد که بتواند این بیماری را به موقع تشخیص دهد و درمان کند.

فلوشیپ زنان و زایمان دانشگاه در ادامه به سرطان‌های شایع زنان اشاره کرد و گفت که سرطان رحم یا آندومتر نیز متأسفانه هیچ نوع غربالگری ندارد. شایع‌ترین علامت سرطان رحم، خونریزی غیرطبیعی یا ترشح مداوم در سنین یائسگی است.

خونریزی‌های نامنظم یا لکه‌بینی در این دوران و تغییر و افزایش حجم یا مقدار خونریزی‌ها نسبت به قبل نیز از علائم مهم به شمار می‌روند.

 بروز ترشح آبکی از واژن و خونریزی بعد از یائسگی بسیار حائز اهمیت است و باید حتماً به پزشک متخصص مراجعه شود. وی علائم پیشرفته سرطان رحم را فشار بر ارگان‌های مجاور بیمار ذکر کرد که با علائمی از جمله مشکلات ادراری، تکرر ادرار، یبوست یا درد همراه است.

استاد گروه زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد همچنین تأکید کرد که حتی در سنین پایین‌تر نیز سرطان رحم دیده شده است.

 مهم‌ترین ریسک فاکتورهای ابتلا به این بیماری شامل افزایش وزن، چاقی و سیکل‌های نامنظم ماهانه هستند. بنابراین، با تغییر سبک زندگی و کاهش وزن در افراد چاق می‌توان از بروز سرطان رحم پیشگیری کرد.

دکتر حسن‌زاده افزود: باید به این نکته مهم توجه کرد که خونریزی و لکه‌بینی در یک خانم یائسه علامت بسیار مهم و قابل توجهی است و باید بیمار به سرعت به پزشک متخصص مراجعه کند.

پس از منفی شدن آزمایش‌ها و بررسی‌های سرطان رحم در این زنان، می‌توان خشکی واژن یا کاهش هورمون را به عنوان علت احتمالی در نظر گرفت.

در خانم‌ها، خونریزی واژینال که از ۴۵ سالگی به بعد شروع می‌شود و همچنین خانم‌هایی که در این سنین دچار اختلال در عادت ماهانه می‌شوند، باید حتماً به پزشک مراجعه کنند و رحم آن‌ها مورد بررسی قرار گیرد.

 حتی در مواردی که نیاز باشد، بیوپسی یا نمونه‌برداری از رحم باید انجام شود و با تشخیص ضایعات پیش‌سرطانی و همچنین سرطان، می‌توان با درمان به موقع از بروز سرطان جلوگیری کرد.

استاد گروه زنان و زایمان دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با تأکید بر این نکته مهم که سرطان رحم نسبت به سایر انواع سرطان‌ها دارای علائم مشخصی است، بیان کرد: بروز علائم سرطان رحم توجه فرد را به خود جلب می‌کند.

خوشبختانه در بیش از ۹۰ درصد موارد، بیماران در مراحل اولیه مراجعه می‌کنند که این موضوع برعکس بیماران مبتلا به سرطان تخمدان است که معمولاً در مراحل پیشرفته بیماری به پزشک مراجعه می‌کنند.

 در سرطان رحم، اغلب بیماران در مراحل اولیه به پزشک مراجعه می‌کنند و مهم است که به علائم این بیماری توجه کنیم.

در صورت بروز خونریزی، به ویژه در سنین ۴۵ سال به بالا، نباید دلایل آن را به یائسگی یا تغییرات هورمونی نسبت داد و حتماً باید به پزشک متخصص مراجعه کرد تا اقدامات درمانی و تشخیصی لازم و به موقع برای آن‌ها انجام شود.

بهداشت نیوز