اهمیت ویژه حفظ جان جنین در زمان جنگ

جنگ همواره یکی از خشن‌ترین حوادث تاریخ بشر بوده است، با این حال در دل ویرانی‌ها، زندگی همچنان جاری است. در روزهای گذشته، همزمان با افزایش تنش‌ها و حملات نظامی اسرائیل علیه ایران، بسیاری از زنان ایرانی، تجربه‌ای دردناک، پراسترس و متفاوت را از دوران بارداری تجربه کردند.

بارداری که باید همراه با مراقبت‌های تخصصی، محیطی امن و آرامش باشد، حالا با اضطراب، خطرات جسمی و روانی و ترس همراه شده است.

زهرا بهروز آذر، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور با بیان اینکه مادران، زنان باردار و کودکان در این حملات دچار آسیب‌های جسمی و روانی شده‌اند، اظهار کرد: بعضی از کودکان به دلیل فشارهای روانی شدید دچار حملات قلبی و مشکلات حاد سلامت روان شده‌اند.

زایمان زودرس؛ خطری که زنان باردار را تهدید می‌کند

آزاده خزاعی، متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ فوق تخصصی ناباروری با بیان اینکه استرس در مادر باردار ممکن است خطر زایمان زودرس را افزایش دهد، گفت: افزایش احتمال ضعف سیستم ایمنی و کم‌خونی مادر، وزن پایین جنین هنگام تولد، بی‌خوابی، کابوس شبانه، تپش قلب، تنگی نفس، تعریق، نگرانی از آینده فرزند و ترس از سقط جنین یا زایمان در موقعیت ناایمن نیز هم از دیگر پیامدهای استرس مادران باردار در شرایط جنگی است.

ترکیب دود، گردوغبار، مواد شیمیایی و فلزات سنگین در هوا می‌تواند بر سیستم تنفسی و ایمنی مادر و جنین اثر بگذارد

خزاعی با بیان اینکه جنگ‌ها همراه با آتش‌سوزی‌ها، مصرف سوخت‌های آلاینده و انفجارها هستند، افزود: ترکیب گردوغبار، مواد شیمیایی، فلزات سنگین و دود در هوا می‌تواند بر سیستم ایمنی و تنفسی مادر و جنین اثر بگذارد و این آلودگی‌ها، به‌خصوص در ماه‌های اول بارداری، ممکن است باعث نقایص مادرزادی، رشد ناکافی اندام‌های حیاتی و سقط جنین شود.

وی خاطرنشان کرد: بارداری به‌خودی‌خود دورانی توام با نوسانات هورمونی و حساسیت‌های روانی است. حال اگر این دوره با شرایطی مانند بمباران، مهاجرت اجباری، جنگ یا ناامنی عمومی همراه شود، فشار روانی به صورت تصاعدی افزایش پیدا می‌کند، بنابراین زنان باردار هنگام جنگ ایران و اسرائیل، بیش از هر زمان دیگری به حمایت روانی و مراقبت عاطفی نیاز دارند.

اخبار منفی عامل ترشح هورمون استرس 

این متخصص زنان و زایمان تاکید کرد: براساس پژوهش‌ها، اضطراب مزمن در دوران بارداری ممکن است اختلال در رشد مغزی جنین و حتی احتمال ابتلا به بیماری‌های روانی در کودک را افزایش دهد.

خزاعی ادامه داد: در شرایط بحرانی، تعداد اخبار منفی به‌شدت افزایش می‌یابد، بنابراین شنیدن صحبت‌های کارشناسان نظامی، دنبال ‌کردن کانال‌های هشداردهنده و مشاهده تصاویر تخریب، باعث ترشح هورمون کورتیزول در بدن مادر باردار شده و سلامت جسمی و روانی او را تهدید می‌کند.

وی حذف کانال‌های هشدار دهنده و دنبال‌ کردن منابع رسمی و معتبر به جای شایعات و صحبت نکردن مداوم در مورد جنگ در حضور مادر باردار را از دیگر راهکارهای کاهش استرس در شرایط جنگ دانست.

تمرین کاهش استرس با تنفس ۴-۷-۸

این متخصص زنان و زایمان بیان کرد: مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا از مؤثرترین و ساده‌ترین روش‌های مقابله با اضطراب بارداری در شرایط پرتنش محسوب می‌شوند، چراکه این روش‌ها سیستم عصبی پاراسمپاتیک را فعال کرده و احساس آرامش و امنیت درونی به وجود آورند.

وی با اشاره به تمرین پیشنهادی تنفس ۴-۷-۸ نیز گفت: چهار ثانیه دم از بینی، هفت ثانیه نگه‌داشتن نفس و هشت ثانیه بازدم از دهان بهترین تمرین برای کاهش اضطراب است که روزانه سه تا پنج بار باید انجام شود.

خزاعی تاکید کرد: خانه برای یک زن باردار باید محیطی امن، قابل‌پیش‌بینی و عاری از تنش باشد لذا حتی در شهرهای درگیر هشدار یا آماده‌باش، با رعایت چند نکته می‌توان فضای خانه را به پناهگاهی آرام تبدیل کرد.

وی افزود: برای تبدیل شدن خانه به پناهگاه بهتر است اخبار تلویزیون هنگام صرف غذا خاموش باشد، گوش دادن به موسیقی ملایم یا آواهای طبیعت، روشن‌کردن شمع معطر یا استفاده از عطر اسطوخودوس، صحبت با جنین، نوازش شکم و خواندن کتاب کودک هم راهکارهای دیگری است.

چه علائمی در مادران باردار نشانه خطر است؟

مدیر گروه سلامت و جوانی جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند هم با اشاره به لزوم آماده‌سازی کیف اضطراری مخصوص مادر باردار و شیرده در زمان بحران و جنگ گفت: در شرایط بحرانی، ممکن است ناگهان مجبور به ترک خانه شوید یا دسترسی به مراکز درمانی سخت باشد، به همین دلیل، داشتن یک کیف آماده که همیشه در دسترس باشد، بسیار حیاتی است.

نرجس مصطفوی در خصوص علائم خطر مهم که فوراً باید به مراکز درمانی مراجعه شود نیز افزود: خونریزی یا لکه‌بینی زیاد، درد شدید در شکم یا کمر، کاهش حرکت جنین ، تورم ناگهانی دست و صورت، سردرد شدید، تاری دید یا تشنج، تب یا لرز ، حرکات جنینی بیش‌ ازحد یا غیرطبیعی و درد در هنگام ادرار یا قطع ادرار از جمله این علایم اورژانسی است.

وی یادآور شد: اگر در همسایگی‌تان زن بارداری هست، شماره تماس او یا خانواده‌اش را داشته باشید تا در مواقع خطر کمک‌رسان باشید.

مدیر گروه سلامت و جوانی جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند بر تعیین یک «یار مادر» در خانواده تاکید کرد و گفت: در مواقع بحران، گاهی شوک و اضطراب باعث می‌شود مادر یا خانواده نتوانند به‌درستی عمل کنند. برای همین نیاز است که از قبل، یک فرد معین از خانواده یا همسایه به‌عنوان «یار مادر» انتخاب شود.

خبرگزاری جمهوری اسلامی