نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
۲۰ فروردین‌ماه، روز ملی فناوری هسته‌ای است؛ نمادی از پیشرفت علمی ایران در یکی از پیچیده‌ترین حوزه‌های تکنولوژی. با این وجود، آنچه کمتر در مورد آن صحبت می‌شود، نقش بی‌صدای این فناوری در زندگی معمولی مردم است؛ از درمان و غذا تا امنیت، کشاورزی، برق و آب. این گزارش نگاهی دارد به خانه‌ای معمولی در تهران، از نگاه مادری که در یک روز، رد پای انرژی هسته‌ای را در اتفاقات زندگی‌اش دنبال می‌کند.
یک روز معمولی با انرژی هسته‌ای!
ناهید اسماعیلی، خانه‌دار ۴۳ساله ساکن تهران، یک روز عادی را شروع می‌کند. چای را روی سماور می‌گذارد و صبحانه بچه‌ها را آماده می‌کند. اما سؤال دخترش یسنا، همان‌طور که نیمرو را سر سفره می‌آورد، ذهنش را درگیر می‌کند: «مامان، انرژی هسته‌ای یعنی چی؟»
پرسشی که شاید برای بسیاری از افراد، یادآور نیروگاه‌ها، آزمایشگاه‌ها و مسائل بین‌المللی باشد، برای ناهید تبدیل می‌شود به یک پیگیری در ذهن. او خودش هم نمی‌داند دقیقاً چیست، اما در ادامه روز، با نشانه‌هایی آشنا می‌شود که نشان می‌دهند این فناوری، مدت‌ها است که بی‌سروصدا به خانه‌اش راه پیدا کرده است.
دارویی که زندگی می‌بخشد
ناهید در یخچال دنبال داروی پدر می‌گردد. وقتی قوطی پلاستیکی کوچک را برمی‌دارد، به یاد روزهایی می‌افتد که پدرش به بیماری سرطان مبتلا شده بود. پزشکان گفته بودند پرتودرمانی راه درمان او است؛ «همه‌مون می‌ترسیدیم. اشعه برامون یه چیز ترسناک بود. اما همین اشعه، بابامو برگردوند خونه.»
او حالا می‌داند که این درمان، بخشی از پزشکی هسته‌ای است. داروهای رادیوایزوتوپی که در ایران تولید می‌شوند، باعث نجات جان هزاران بیمار شده‌اند. چیزی که قبلاً تنها از راه واردات تامین می‌شد، حالا در داخل کشور تولید می‌شود و نه تنها در تهران که در شهرهای کوچک‌تر هم در دسترس بیماران قرار دارد.
پرتو در سبد خرید
ناهید برای خرید روزانه به میوه‌فروشی سر کوچه می‌رود. سبزی‌ها را که انتخاب می‌کند، فروشند می‌گوید: «اینا پرتودهی شدن، دیگه نیازی به ضدعفونی با مواد شیمیایی نیست.»
او اول فکر می‌کند این فقط یک روش تبلیغاتی است، اما مغازه‌دار توضیح می‌دهد که در این روش پرتوهای کنترل‌شده، قارچ‌ها انگل‌ها را از بین می‌برند، بدون اینکه به طعم یا بافت مواد آسیب وارد کند.
این فناوری باعث شده بسیاری از سبزیجات و میوه‌ها بدون مواد نگهدارنده شیمیایی یا آفت‌کش، سالم‌تر باقی بمانند. پرتودهی مواد غذایی، روشی است که سازمان انرژی اتمی ایران در مراکز مشخصی انجام می‌دهد تا امنیت غذایی بهبود پیدا کند.
فرزندانی با آینده‌ای سالم‌تر
ظهر که بچه‌ها به خانه برمی‌گردند، یسنا با دفتر علومش می‌آید و می‌گوید امروز در مورد تابش‌های طبیعی صحبت کرده‌اند. ناهید که حالا اطلاعات بیشتری دارد، توضیح می‌دهد که حتی بدن انسان، خاک و آفتاب هم دارای پرتوزایی طبیعی هستند. اما در کنار این موارد، فناوری هسته‌ای کمک می‌کند با سنسورهای پرتویی، امنیت غذا و آب آشامیدنی تأمین شود.
در واقع، بسیاری از بسته‌بندی‌های غذایی با دستگاه‌های کنترل پرتویی، مورد بررسی قرار می‌گیرند تا جلوی ورود مواد قاچاق‌شده یا ناسالم را بگیرند. این، بخشی از آن چیزی است که در گمرک‌ها، صنایع غذایی و فرودگاه‌ها در جریان است و تأثیر مستقیم آن در زندگی روزمره خانواده‌ها دیده می‌شود.
تامین آب شرب در جنوب کشور
بعدازظهر، ناهید با خواهرش در بندرعباس تماس تصویری برقرار می‌کند. بچه‌ها زیر دوش باغچه بازی می‌کنند و صدای آب به گوش می‌رسد. خواهرش می‌گوید: «آب‌شیرین‌کن جدید زدن. گفتن با انرژی هسته‌ایه. هم فشارش خوبه، هم طعمش.»
فناوری نمک‌زدایی هسته‌ای، از طریق گرمای مازاد سیستم‌های حرارتی جانبی یا نیروگاه‌های اتمی، آب شور را به آب شیرین تبدیل می‌کند. این روش، برای مناطق گرم و کم‌آب مانند جنوب ایران، ضروری شده است و هر خانواده‌ای که آب شرب سالم دارد مدیون این فناوری است.
نیروگاهی که شب‌ها را روشن می‌کند
شب هنگام، وقتی لامپ چراغ مطالعه پسرش در حال چشمک‌زدن است، برق لحظه‌ای قطع و وصل می‌شود. همسر ناهید می‌گوید: «خدا رو شکر الان برق بوشهر وصله. اگه نبود، وضع خیلی بدتر بود.»
نیروگاه بوشهر در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از برق جنوب کشور را تولید می‌کند. با برنامه‌ریزی برای ساخت نیروگاه‌های جدید در استان‌های دیگر، ایران قصد دارد تکیه‌اش را بر سوخت‌های فسیلی کاهش دهد و به انرژی‌های پاک رو بیاورد. این یعنی هزینه برق کمتر، شب‌هایی روشن‌تر و تنفس هوای پاک‌تر برای نسل آینده.
وقتی که علم بی‌صدا وارد زندگی ما می‌شود
پایان روز، ناهید دفتر دخترش را می‌بندد و لیوان شیر شبانه بچه‌ها را می‌آورد. دخترش دوباره همان سؤال را می‌پرسد: «مامان، انرژی هسته‌ای یعنی چی؟»
و این بار، مادر بی‌درنگ پاسخ می‌دهد: «یعنی پرتویی که جون بابابزرگتو نجات داد. یعنی غذایی که سالم‌تر رسیده به سفره‌مون. یعنی آبی که به خاله‌ات رسیده. یعنی برقی که همین چراغو روشن نگه داشته… انرژی هسته‌ای همه‌جای زندگی‌مونه. فقط صدا نداره.»
روز ملی فناوری هسته‌ای، تنها بزرگداشت یک دستاورد ملی نیست؛ بلکه فرصتی است برای دیدن علمی که از پشت درهای آزمایشگاه‌ها وارد خانه‌ها شده است. علمی که امنیت می‌آورد، کیفیت زندگی را افزایش می‌دهد و جان می‌بخشد؛ حتی اگر نامش برای بسیاری هنوز هم مبهم باشد.
فارس
گفتگوی جهانبانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت