امسال تنها یک جایزه از جوایز نوبل سهم زنان بود/کم لطفی آکادمی نوبل یا نابرابری آموزشی؟

به گزارش جهان بانو، امسال جوایز آکادمی نوبل در رشته‌های فیزیک، شیمی و اقتصاد به دانشمندان و محققان مرد رسید. تنها زنی که شایسته دریافت جایزه نوبل شد، ماریا رسا، خبرنگار و فعال فیلیپینی-آمریکایی بود. وی این جایزه را به طور مشترک با دمیتری مرادوف، روزنامه‌نگار اهل روسیه دریافت کرد. آن دو مشترکا جایزه صلح نوبل را از آن خود کردند.

در واکنش به این اتفاق، انتقاداتی از عملکرد این آکادمی در رسانه ها و در میان اشخاص برجسته مطرح شد. گوران هانسون، دبیرکل آکادمی نوبل در پاسخ به این انتقادها اظهار کرد که این وضعیت ناراحت کننده است، اما سهمیه‌بندی جنسیتی و قومی جایی در آکادمی نوبل ندارد.

وی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرگزاری فرانسه تصریح کرد: «این موضوع که زنان برنده جوایز نوبل، کم‌تعداد هستند (۵۹ زن از سال ۱۹۰۱ تاکنون) ناراحت کننده است. این مسئله شرایط ناعادلانه و نامساوی جامعه را به‌خصوص در زمان های گذشته نشان می‌دهد. باید گفت که این [بی‌عدالتی]همچنان وجود دارد. راه زیادی در پیش روی ماست. با این وجود، ما تصمیم گرفته‌ایم که لااقل سهمیه جنسیتی و قومیتی نداشته باشیم. ما می‌خواهیم هر جایزه به کسی تعلق گیرد که مهم‌ترین کشف را انجام داده است، نه اینکه به مناسبت جنسیت یا قومیت کسی به او جایزه دهیم. این تفکر، آن چیزی است که با روح آخرین وصیت آلفرد نوبل همخوانی دارد.»

هانسون در ادامه افزود: «می‌خواهیم اطمینان حاصل کنیم که تمام زنان امکان بردن یک جایزه نوبل را دارند. لذا کوشش ما بر این است که تعداد کاندیدا‌ها و دانشمندان زن را افزایش دهیم و مطمئن شویم که کمیته‌های مختلف آکادمی این موضوع را، از جمله در معیار‌های ناخودآگاه خود، مورد توجه قرار می دهند. با جامعه‌شناسان نشست هایی مرتبط با این موضوع برگزار می‌کنیم و در میان خودمان نیز بحث گروهی ترتیب می‌دهیم. ما حقیقتا برای این موضوع تلاش کرده‌ایم. ولی در آخر جایزه به شایسته‌ترین افراد داده می‌شود؛ کسانی که آفریننده مهم‌ترین آثار بوده‌اند.»

دبیرکل آکادمی نوبل در توضیح چرایی این موضوع که امسال هیچ زنی شایسته دریافت جایزه نوبل در رشته‌های علمی نبوده است، تشریح کرد: «امسال هیچ زنی نتوانست برنده شود. اما سال پیش در رشته شیمی دو زن جایزه گرفتند: امانوئل شرپانتیه و جنیفر دودنا. یک جایزه فیزیک نیز به آندره آ گز تعلق گرفت. سال قبل از آن نیز استر دوفلو جایزه نوبل اقتصاد را از آن خود کرد.»

وی در ارتباط با پیشنهاد اهدای جوایز یک سال به زنان خاطر نشان کرد: «اگر ما این موضوع را بپذیریم، نگرانی هایی در این رابطه وجود دارد و از جمله این نگرانی ها این است که ممکن است همه فکر کنند برندگان نه به دلیل شایستگی، بلکه به دلیل زن بودن انتخاب شده اند.»

هانسون حضور کمرنگ زنان در میان برندگان نوبل را نتیجه رویکرد کمیته نمی داند و معتقد است که این مسئله، ریشه ای عمیق‌تر از این بحث و جدال دارد. وی یادآوری کرد: «تنها ۱۰ درصد استادان دانشگاه‌های اروپای غربی و آمریکای شمالی زن هستند. شمار زنان در آکادمی‌های آسیا از این هم کمتر است.»

لازم به ذکر است که در ۱۲۰ سال تاریخ نوبل، تنها ۶/۲ درصد از جوایز آکادمی نوبل به زنان رسیده است.

منبع: اقتصاد ۲۴