الگوی فاطمی، الگویی زنده، پویا و تمدن‌ساز

به گزارش پایگاه خبری جهان‌بانو، در این برنامه، خانم دکتر نیره قوی، استاد پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، به‌عنوان ارائه‌دهنده به طرح مباحث علمی پرداخت و خانم زینب حیدری، دانشجوی دکتری مطالعات زنان و خانواده دانشگاه جامع انقلاب اسلامی، دبیری و مدیریت نشست را بر عهده داشت.

کوثر، راز عظمت در کوچک‌ترین سوره قرآن:

دکتر نیره قوی سخنان خود را با تلاوت سوره مبارکه کوثر آغاز کرد و با اشاره به جایگاه ویژه این سوره در قرآن کریم گفت: «سوره کوثر با وجود آنکه کوتاه‌ترین سوره قرآن است، حامل مفاهیمی عمیق و بنیادین است. در دل این سوره کوتاه، حقیقتی نهفته است که فهم آن، افق نگاه ما به زن، خانواده و تداوم هدایت الهی را دگرگون می‌کند.»

وی با تاکید بر اینکه قرآن در این سوره به‌طور مستقیم با پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) سخن می‌گوید، افزود: واژه «اِنّا اَعطَیناکَ» از واژگان کم‌نظیر قرآن است. این واژه زمانی به‌کار می‌رود که عطاکننده، عطیه و دریافت‌کننده، همگی در اوج شرافت و عظمت باشند. همین انتخاب واژگانی نشان می‌دهد که کوثر، عطیه‌ای معمولی نیست و مصداق آن نیز جایگاهی یگانه دارد.

حضرت زهرا(سلام الله علیها)؛ کوثری جاری در تاریخ:

دکتر قوی با تبیین معنای لغوی «کوثر» تصریح کرد: کوثر به چشمه‌ای گفته می‌شود که جوشش آن پایان‌ناپذیر است؛ چشمه‌ای که خیر آن محدود به زمان و مکان خاصی نیست. حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) مصداق کامل چنین کوثری است؛ شخصیتی که خیر، هدایت، نسل و اثرگذاری او در طول تاریخ استمرار یافته است. به گفته وی، معرفی حضرت زهرا(سلام الله علیها) به‌ عنوان کوثر، پاسخی الهی به فرهنگ جاهلی بود که تداوم نسل و ارزش اجتماعی را صرفا در فرزند پسر می‌دید. قرآن با این سوره، این منطق نادرست را درهم می‌شکند و زن را محور تداوم یک جریان الهی معرفی می‌کند.

شکر نعمت کوثر؛ از عبادت فردی تا مسئولیت اجتماعی:

دکتر قوی در ادامه با اشاره به آیه «فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانحَر» اظهار داشت: پس از اعطای کوثر، خداوند بلافاصله از شکرگزاری سخن می‌گوید. اما این شکرگزاری، تنها به معنای عبادت فردی نیست؛ بلکه با مسئولیت اجتماعی، توجه به نیازمندان و رسیدگی به جامعه پیوند خورده است. وی افزود : منطق قرآن، منطق تفکیک عبادت از اجتماع نیست. حضرت زهرا(سلام الله علیها) در زندگی خود نشان داد که اوج بندگی خدا، هم‌زمان با اوج مسئولیت‌پذیری اجتماعی معنا پیدا می‌کند.

بازتعریف هویت زن در منظومه قرآنی:

این استاد دانشگاه با اشاره به شرایط اجتماعی و فرهنگی عصر جاهلیت گفت: در جامعه‌ای که تولد دختر مایه ننگ تلقی می‌شد، قرآن با معرفی حضرت زهرا(سلام الله علیها) به‌عنوان کوثر، جایگاه زن را از حاشیه به متن تاریخ می‌آورد. به گفته وی، حضرت زهرا(س) نه‌تنها هویت زن را احیا می‌کند، بلکه به‌عنوان حلقه اتصال نبوت و امامت، نقشی تمدن‌ساز و سرنوشت‌ساز ایفا می‌کند؛ نقشی که در آن، زن به‌عنوان ریشه و محور تداوم هدایت الهی معرفی می‌شود.

الگوی فاطمی؛ الگویی  برای تمام دوران‌ها:

دکتر قوی با تأکید بر اینکه الگوی فاطمی الگویی انتزاعی یا غیرقابل‌دسترس نیست، اظهار داشت: حضرت زهرا(سلام الله علیها) الگویی هستند است که در متن زندگی خانوادگی و اجتماعی حضور دارد. آنچه این الگو را متمایز می‌کند، اتصال عمیق آن به مبانی قرآنی و توحیدی است. وی افزود: الگویی می‌تواند برای همه زمان‌ها معتبر باشد که مبانی آن ثابت و جاودانه باشد. از آن‌جا که مبانی فکری حضرت زهرا(سلام الله علیها) قرآنی است و قرآن ابدی است، این الگو نیز فراتاریخی و ماندگار خواهد بود.

سبک زندگی حضرت زهرا(سلام الله علیها) در نقش‌های متکثر زنانه:

استاد پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی با اشاره به مفهوم «سیره» به‌عنوان سبک زندگی، زندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) را در مقاطع و نقش‌های مختلف بررسی کرد و گفت: حضرت زهرا در مقام دختر، همسر، مادر و کنشگر اجتماعی، الگویی جامع ارائه می‌دهد؛ الگویی که نشان می‌دهد ایفای نقش‌های خانوادگی، مانع کنشگری اجتماعی نیست، بلکه آن را معنا‌دارتر می‌کند.وی به نقش ایشان در حمایت از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) به‌عنوان «اُمّ‌ابیها»، حضور فعال در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی مدینه، و خطبه‌خوانی روشنگرانه پس از شهادت پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) اشاره کرد و این موارد را جلوه‌هایی از عقلانیت، شجاعت و مسئولیت‌پذیری حضرت زهرا دانست.

تربیت نسل تمدن‌ساز؛ ثمره سبک زندگی فاطمی:

دکترنیره قوی در بخش دیگری از سخنان خود، به نقش حضرت زهرا(سلام الله علیها) در تربیت فرزندان اشاره کرد و گفت: ثمره سبک زندگی حضرت زهرا(سلام الله علیها)، تربیت فرزندانی است که هر یک در بزنگاه‌های تاریخی، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کردند؛ از صلح آگاهانه امام حسن(علیه السلام) تا قیام اصلاح‌گرانه امام حسین(علیه السلام) و نقش رهبری و پیام‌رسانی حضرت زینب(سلام الله علیها).

وی تأکید کرد که تربیت حضرت زینب(سلام الله علیها)، به‌عنوان بانویی کنشگر، آگاه و شجاع، گواه روشنی بر کارآمدی الگوی فاطمی در شرایط پیچیده و بحرانی است.

این نشست برخط با تأکید بر قرائتی جامع، عقلانی و قرآنی از سیره حضرت فاطمه زهرا(سلام الله علیها) نشان داد که الگوی فاطمی، الگویی زنده، پویا و تمدن‌ساز است؛ الگویی که می‌تواند مبنای بازاندیشی در نقش زن، خانواده و جامعه در جهان معاصر قرار گیرد و مسیر روشنی پیش‌روی بانوان مسلمان در همه زمان‌ها بگشاید. حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) نشان دادند که زنان می‌توانند با ایمان، دانش و سیره نیکو، نه‌ تنها در خانه، بلکه در شکل‌دهی جامعه نقش‌آفرین باشند. زندگی ایشان الهام‌بخش همه طیف‌ها است تا در مسیر حق و عدالت و زیست فاطمی گام بردارند و ارزش‌های متعالی را در همه زمان‌ها پاس بدارند.

گزارشگر: زینب حیدری