افزایش فقر میان زنان سرپرست خانوار

افزایش جمعیت بانوان سرپرست خانوار در سال‌های اخیر طیف وسیعی از مسائل اجتماعی، اقتصادی، سلامت و مهارتی را به دنبال داشته و توجه بسیاری از سیاست‌گذاران را به خود جلب کرده است.

بسیاری از خانواده‌های نیازمند با سرپرست زن، به دلیل فوت، از کارافتادگی، طلاق، معلولیت و بیماری سرپرست، مورد حمایت اشخاص حقیقی یا نهادها و مؤسسات حمایتی قرار می‌گیرند و زنی در خانواده معمولاً مسئولیت تأمین تمام یا بخش عمده‌ای از هزینه‌های خانواده را بر عهده می‌گیرد و یا تصمیم‌گیری در مورد نحوه مصرف درآمدهای خانواده را بر عهده دارد.

گزارش‌های بانک جهانی نشان می‌دهد که زنان بیش از ۶۶ درصد از فقرای جهان را تشکیل می‌دهند. در حالی که زنان بیش از دوسوم بار کاری را بر عهده دارند، با این وجود فقط ده درصد از کل درآمد جهانی و فقط یک درصد از ثروت جهان به آنها تعلق گرفته است.

توانمندسازی زنان ازجمله مؤلفه‌های کلیدی در توسعه پایدار است و زنان سرپرست خانوار بخش مهمی از شهروندان کشور را تشکیل می‌دهند.

براساس اطلاعات منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، تعداد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور از ۱۸۰ هزار و ۱۲ نفر در سال ۱۳۹۶ به ۲۷۸ هزار و ۳۵۳ نفر در سال ۱۴۰۲ افزایش پیدا کرده است. همچنین تعداد بانوان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) هم از یک میلیون و ۱۵۶ هزار و ۶۰۶ نفر در سال ۱۳۹۶ به یک میلیون و ۲۶۴ هزار و ۲۶۹ نفر در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است.

افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار

تعداد زنان شهری سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی دارای بیمه تأمین اجتماعی در سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۱ روندی کاهشی داشته است، به طوری که از تعداد ۵۳ هزار و ۸۸ نفر در سال ۱۳۹۶ به تعداد ۴۳ هزار و ۵۵۳ نفر در سال ۱۴۰۱ کاهش یافته است. به همین ترتیب، در سال ۱۴۰۲ تعداد زنان شهری سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی دارای بیمه تأمین اجتماعی به ۶۵ هزار و ۱۳۶ نفر رسیده است.

طرح جامع توانمندسازی زنان سرپرست خانوار اهدافی مانند پایداری وضعیت مطلوب زنان سرپرست خانوار، هم‌افزایی بین دستگاه‌ها، تولید و عرضه محصولات، ایجاد شرایط امنیت شغلی، جلب مشارکت حداکثری سازمان‌های مردم‌نهاد، تسهیل فرایند توانمندسازی و اشتغال، یکپارچه‌سازی حمایت‌ها و حمایت همه‌جانبه فردی، اجتماعی و اقتصادی از زنان سرپرست خانوار را در دستور کار دارد.

از سوی دیگر در کشور ما نه‌تنها محرومیت‌زدایی ریشه فرهنگی و تاریخی دارد، بلکه امروزه یک تکلیف قانونی نیز محسوب می‌شود که توسط سازمان‌های حمایتی از جمله بهزیستی و کمیته امداد امام (ره) صورت می‌گیرد. هر چند در سه برنامه اول توسعه، توجه به زنان سرپرست خانوار و خودسرپرست جزو سیاست‌های اصلی نظام برنامه‌ریزی محسوب نمی‌شد، با این حال پس از برنامه چهارم توسعه رویکرد حمایتی معطوف به این گروه از زنان قوت گرفت.

مهر