نکته های درس آموز از ازدواج پیامبر(ص) و حضرت خدیجه(س)

حضرت محمد (ص) زمانی که ۲۵ سال از عمر مبارک ایشان گذشته بود با خدیجه دختر خویلد، بانوی شریف و بزرگوار قریش ازدواج کردند. در این گزارش به مرور نحوه ازدواج و رفتار پیامبر گرامی اسلام با خدیجه (ع) می‌پردازیم چراکه می‌تواند چراغ راه جوانان برای مسیر ازدواج و همسریابی باشد.

ازدواجی مبارک و آسمانی

حضرت خدیجه (ع) بانویی ثروتمند بود و جایگاه اجتماعی بالایی داشت. وی مردان را در ازای پرداخت سود برای تجارت خود اجیر می‌کرد. ایشان اوصاف امانتداری و راستگویی و مکارم اخلاق حضرت محمد (ص) را شنیده بود و افرادی را نزد آن حضرت فرستاد تا پیامبر (ص) با مال‌التجاره ایشان به شام سفر کنند. این بانوی گرامی از غلامان خود که با آن حضرت همراه کرده بود، از وقایع و اتفاقات سفر و رفتار و اوصاف پیامبر گرامی اسلام باخبر شد و کسی را نزد ایشان فرستاد و به ایشان پیشنهاد ازدواج داد.

پیامبر گرامی اسلام (ص) پس از مشورت با خویشاوندان خود همراه ، حضرت ابوطالب، عموی گرامی شان به خانه ورقة ابن نوفل، عموی حضرت خدیجه (ع) رفتند و از این بانو خواستگاری کردند. براساس منابع تاریخی ابتدا حضرت خدیجه (ع) پرداخت مهریه را از مال خود مقرر کرد، با این وجود حضرت ابوطالب پرداخت مهریه را بر عهده گرفت و در پاسخ به کسانی که از اقدام حضرت خدیجه تعجب کرده بودند، گفت: «اگر مثل برادرزاده‌ام بودید زنان شما را با بیشترین مهریه طلب می‌کردند و اگر فردی مثل شما باشد، حتی با که مهریه‌ای بالا حاضر به ازدواج با او نیستند».

درس های زندگی

اولین ویژگی این پیوند فرخنده، شناخت و آگاهی دو طرف از یکدیگر قبل از گرفتن تصمیم نهایی بوده است. خدیجه(س)، پیامبر اسلام را بر اساس ارزش‌های انسانی، رفتار، کردار، سلامت نفس و … انتخاب کرد. امروزه برخی به واسطه رفتار و کردار خارج از عرف و احساسات کنترل نشده و غرایز از اصل شناخت بر اساس ملاک‌های انسانی دور شده اند و پس از ازدواج و دور شدن از شوق و ذوق اولیه متوجه نداشتن شناخت واقعی از یکدیگر و درک و توجه متقابل می‌شوند. بعد هم به مرور زندگی را به خود و اطرافیان زهر می‌کنند تا جایی‌که آسیب‌های زیادی را متوجه زندگی مشترک‌شان می‌کنند. پیامبر اسلام(ص) و خدیجه(س) با آگاهی و شناخت کامل از اخلاق، رفتار و خانواده همدیگر ازدواج کردند.

ویژگی درس‌آموز دوم در این ازدواج، بی توجهی بیش از حد به مسئله مالی و رفاه غیرمعمول دنیوی در دو طرف است. درست است که حضرت خدیجه(س) از لحاظ مالی جزو طبقه بالای زمان خودش محسوب می شد اما هدف اش از این ازدواج، کسب رفاه دنیوی نبود. وضعیت مالی پیامبر(ص) برای زن ثروتمند عرب روشن بود بنابراین وقتی قدم پیش گذاشت و از پیامبر(ص) خواستگاری کرد، بنابر نقل مشهور، پیامبر(ص) راضی شدند تا با بزرگان خویش او را به صورت رسمی از پدرش خواستگاری کنند. سپس حضرت خدیجه(س)، خود شرایط را فراهم و موانع مالی را رفع کرد تا به آن چه  انتخاب با ارزش خویش بود، برسد. در پاسخ به این شبهه که چون حضرت خدیجه(س) متمکن بود به این مسئله توجه نداشت و با این ازدواج موافقت کرد، باید بگوییم که اگر فرض چنین بود، چرا او تمام دارایی خود را در اختیار پیامبر(ص) گذاشت تا در راه اسلام و تقویت بنیه اقتصادی اسلام خرج شود تا جایی که زندگی معمولی و حتی فقیرانه‌ای را البته با رضایت قلبی برگزید؟ پاسخ این است که رفاه دنیایی، مد نظر ایشان نبوده است.

ویژگی دیگر این پیوند مبارک، توجه به بزرگ ترها و مشورت با آن‌هاست. خدیجه(س) با وجود استقلال مالی و جایگاه خاص در آن روزگار از پیامبر(ص) می‌خواهد که او را از پدر و عمویش خواستگاری کنند تا آن‌ها در جریان باشند. شایان ذکر است که پیامبر(ص) در این باره با عموی خود، ابوطالب مشورت کردند و او را واسطه قرار دادند. خدیجه(س) هم با عموی خود، ورقه‌بن‌نوفل، صحبت کردند. آنان در مراسمی و با حضور بزرگان دو خانواده عقد ازدواج خود را برگزار کردند.

مهریه‌های سنگین و تجملات بیهوده و توقعات خاص مالی از بزرگ ترین موانع ازدواج جوانان امروزی محسوب می‌شود که در  این پیوند مبارک، جایگاهی نداشت. حضرت خدیجه(س) مهریه ازدواجش را از مال خودش قرار داد و ضامن مهر خود شد به طوری که عده‌ای به این موضوع اعتراض کردند. متاسفانه در برخی  موارد که جوانان خود به مرحله‌ای از شناخت و عقل و درک رسیده‌اند که می فهمند مهریه سنگین و توقعات غیرمالی معمول و معقول، ضمانتی برای بقای پیوند و کیفیت زندگی به لحاظ عاطفی نیست  برخی از خانواده‌ها، مانع‌تراشی و سنگ‌اندازی می کنند. در این پیوند مبارک، خدیجه(س) با این‌که زنی شناخته شده و ثروتمند در روزگار خویش بود، در منزل و در رفتار با همسرش نبی مکرم اسلام با تواضع و فروتنی و روی گشاده برخورد می‌کرد و سابقه اجتماعی و اقتصادی‌اش در روابط زن و شوهری دخیل نبود و تاثیر سوء نداشت.

حال آن‌که امروزه مواردی مشاهده می شود که زوج ها شرایط و جایگاه اجتماعی و اقتصادی خود یا خانواده شان را دستمایه فخر به یکدیگر و تحقیر دیگری قرار می دهند و فضای گرم خانه را به سردی و بی‌توجهی به عواطف و احساسات سوق می‌دهند.