اثربخشی  و ارتقاء جایگاه بانوان در حوزه‌ی ادبیات تاریخی

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جهان‌بانو، در خدمت دکتر زهرا روح‌اللهی امیری عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم و مدیر مرکز آموزش‌های آزاد دانشگاه باقرالعلوم هستیم و موضوع گفتگو کارکردهای مرکز آموزش‌های آزاد در توانمندسازی و رشد بانوان دانشگاهی و نویسندگان است.

*از خانم دکتر امیری خواستیم که رویکرد تاریخی اهداف خود را در مرکز آموزش‌های آزاد بیان کنند.

 فعالیت بنده از دو حیث است. هم از این جهت که عضو هیئت علمی دانشگاه هستم و یک عضو هیئت علمی در ارتباط با دانشجویان خود می تواند راهبری انجمن‌های مختلفی را بر عهده داشته باشد. از جهت دیگر بنده مدیریت مرکز آموزش‌های آزاد را هم برعهده دارم. این دو قسمت دانشگاه باید دو بال برای هم باشند و هم‌افزایی داشته باشند.

لذا به عنوان یک شخصیتی که به لحاظ علمی وظیفه ارتقاء بخشی به حوزه بانوان را دارم و به لحاظ علمی باید آنها را مورد توجه قرار بدهم؛ دو انجمن را بر اساس چهارچوب فعالیت‌های دانشجویی در دانشگاه مورد توجه قرار دادم.

یکی انجمن ساهور بود. این انجمن شاید یکی از پرکارترین انجمن‌هایی بود که در سال گذشته کار خود را با این ایده شروع کرد که اگر قرار است ما روایت درستی از تاریخ اسلام و از نقش زنان در تاریخ داشته باشیم، براساس آنچه که در حیطه تاریخ اسلام است، می‌توانیم یک روایت تاریخی- ادبی از گذشته ارائه بدهیم. چون وقتی ما این انجمن را راه انداختیم، به این فکر می کردیم که بخش تاریخ اسلام در میان بدنه جامعه ما بسیار کم رونق است و افراد کمتر به مباحث علمی تاریخ توجه دارند.

و دیگر اینکه باید به دنبال ارتقاء جایگاه بانوان در حوزه‌های تمدنی و با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری عرصه‌های جدیدی را برای فعالیت بانوان فراهم نمود. لذا انجمن هویت تاریخی تمدنی زن مسلمان (نُها) در راستای اهمیت این هدف راه‌اندازی شد و فعالیت خود را برای نقش‌آفرینی زنان برای مرحله گام دوم انقلاب شروع نمود.

  تاریخ می‌تواند برای جامعه ما، برای نسل آینده ما و برای جوانان ما عامل هویت‌بخش باشد. از این جهت و به جهت اثرگذاری علم تاریخ به این جنبه توجه شد که ما می‌توانیم تاریخ را با یک روایتی نو و جدید که با ادبیات آغشته شده و می‌تواند در قسم رمان‌های تاریخی، داستان‌های تاریخی یا متون ادبی مورد توجه برای نسل‌های جدید، عرضه شود تا بتوانیم آن چالش‌ها و یا آن خلاء‌های هویتی نسل آینده را از این طریق پر کنیم.  همچنین خلاءهای معرفتی که در حوزه تاریخ در جامعه وجود دارد را بتوانیم از این جهت پر کنیم.

به عنوان دانشگاه و به عنوان کسی که متولی امر دانش و علم تاریخ است، این زنگ خطر را هم احساس کرده بودیم که قلم‌هایی در حال فعالیت است که شاید از سنخ فعالیت‎های علمی نباشد. یعنی رمان تاریخی نوشته می‌شود، اما هیچ نسبتی با علم تاریخ ندارد و یا این نسبت بسیار کمرنگ است. این مسئله می‌تواند تحریف‌هایی را در آینده برای تاریخ ایجاد کند و نسل آینده ما با این تحریف‌ها تاریخ را بشناسد.

لذا این بار را بر دوش خود احساس می‌کنیم که ما باید پیش‌قدم شویم، برای اینکه یک تغییری را در این حیطه ایجاد کرده و کسانی را تربیت کنیم که بتوانند روایت درستی از تاریخ گذشته، با یک رویکرد ادبی داشته باشند. لذا انجمن ساهور مهم‌ترین اقدام خود را امسال برای برگزاری یک دوره  داشته که این دوره، دوره آشنایی با ادبیات تاریخی است. ما توانستیم اساتید برجسته‌ای را در این عرصه، برای این کارگاه دعوت کنیم. ان‌شاءالله که ثمربخش هم باشد.

*در ادامه‌ی گفت‌وگو از پیوند علوم تاریخی با حوزه‌های هنری و متولیان امر نویسندگی و شعر که باید ارجاعی متناسب با علم تاریخ و وقایع تاریخی درست داشته باشند صحبت شد که امیری در پاسخ به این سوال این‌طور بیان داشت: 

ما آغاز کارمان را با نقد کتاب‌هایی از ناشرانی که در حوزه ادبیات تاریخی یا رمان‌های تاریخی پیوند داشتند شروع کردیم. یعنی کتاب‌هایی را دریافت کردیم، جلسات متعدد نقد کتاب را گذاشتیم و حتی نویسندگان را به اینجا دعوت کردیم.

جلسات نقد نویسنده، نقد کتاب، با حضور نویسندگان کتاب برگزار شد و بازخوردهایش را هم دیدیم. حتی گاهاً خود ناشرها برای ما کتاب را ارسال می‌کنند و خواهان این هستند که این جلسات نقد برگزار بشود.

ما آرام آرام در پی این هستیم که این صدا بلند بشود که اگر کسی قرار است یک متن و رمان تاریخی بنویسد، این متن بیگانه با خود علم تاریخ و دانش تاریخ نباشد و انحراف و تحریفی در این رمان‌ها ایجاد نشود.

من با شکل داستانی کاری ندارم و بالاخره داستان نیازمند تخیل است؛ ولی این تخیل نباید داده‌های تاریخی و علم تاریخ را زیر سؤال ببرد. ما آن جنبه را هم در نظر می‌گیریم، ولی این قسمت را هم در نظر می‌گیریم که نباید منجر به تحریف تاریخ شود.

ایشان همچنین بر لزوم ایجاد پیوندی میان تاریخ و ادبیات، برای جامعه هدف به ویژه شاعران تأکید کردند که این پیوند می‌تواند به پُرکردن خلأ اطلاعات تاریخی  برای شاعران آیینی کمک کند.

*عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم از اثربخشی  و ارتقاء جایگاه بانوان در حوزه‌های تمدنی تشریح کرد:

هدف برگزاری دوره‌های آموزش ادبیات تاریخی ارائه روایت صحیح از تاریخ اسلام است و انجمن ساهور را  متولی برجسته‌سازی تاریخ برای عموم جامعه غیردانشگاهی  دانست. دکتر امیری تاکید کردند مرکز آموزش آزاد و انجمن ساهور در این دوره به دنبال تربیت افرادی است که قادر به ارائه روایت صحیح و مستند از تاریخ باشند تا با یک رویکرد ادبی به تقویت هویت تاریخی کمک نمایند. ما داریم به آن سمت می رویم و امیدوار هستیم که بتوانیم در آینده چنین کاری را انجام بدهیم.

ان‌شاءالله که این فرصت‌ها ایجاد شده و خود نویسندگان همراه بشوند. چون نقد صرفاً یک نقد سلبی نیست و ممکن است یک نقد ایجابی هم در دیده‌شدن بیشتر یک اثر نقش داشته باشد. امیدوار هستیم که نویسندگان این فرصت را از خود نگیرند که در انجمن ما بتوانند حضور پیدا کرده و اثرشان دیده شود.

ما در انجمن هویت تاریخی- تمدنی زن مسلمان برخی از آثار متعلق به عرصه زنان را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهیم و در پی آن هستیم که یک بازنمایی از هویت تاریخی زن مسلمان داشته باشیم و آن قوت‌ها و قدرت‌ها را به نمایش بگذاریم تا بتوانیم آن خلاء هویتی زن مسلمان که امروزه به جامعه ما آسیب زده است را دوباره توانمند سازیم.  

گزارشگر: مهتا صانعی