ابتلا به آندومتریوز، از هر ۱۰ زن یک نفر

دکتر لیلی حفیظی در جمع خبرنگاران به تعریف بیماری اندومتریوز پرداخت و گفت: در این بیماری، بافت آندومتر (لایه داخلی رحم) در خارج از رحم رشد می‌کند.

 این بافت نابجا در خارج از رحم، در زمان قاعدگی مشابه بافت داخل رحم خونریزی کرده و باعث ایجاد درد می‌شود.

این وضعیت موجب تحریک بافت‌های اطراف و ایجاد التهاب و چسبندگی می‌گردد که می‌تواند به پیشرفت بیماری و درگیری ارگان‌های مجاور منجر شود.

شایع‌ترین محل بروز این بیماری، ناحیه لگن و ارگان‌های داخلی آن است، از جمله تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی، مثانه، روده و حالب.

 در برخی موارد، سلول‌های نابجای آندومتر ممکن است در محل برش‌های جراحی نیز رشد کنند (اندومتریوز جداری). این بیماری معمولاً از دوره بلوغ آغاز می‌شود و با سیکل ماهانه پیشرفت می‌کند.

این فوق‌تخصص جراحی‌های درون‌بین زنان افزود: مهم‌ترین علامت ابتلا به اندومتریوز، دردهای شدید در زمان قاعدگی است که معمولاً به مسکن‌ها پاسخ نمی‌دهد.

 متأسفانه، در اندومتریوز، شدت علائم با شدت بیماری ارتباطی ندارد، به‌طوری‌که ممکن است یک بیمار با درگیری شدید، بدون علامت باشد و برعکس، درگیری کمتر ممکن است با علائم شدیدتری همراه باشد.

 وی به مهم‌ترین علائم اندومتریوز اشاره کرد که شامل درد مزمن لگنی به اشکال مختلف، مانند عادت‌ماهانه دردناک (دیسمنوره)، درد در زمان مقاربت، و درد هنگام اجابت مزاج یا ادرارکردن که در زمان قاعدگی تشدید می‌شود، است.

 همچنین، خونریزی غیرطبیعی رحم به‌صورت لکه بینی قبل از قاعدگی، افزایش میزان خونریزی قاعدگی، یا خونریزی در فواصل قاعدگی، وجود خون در ادرار یا مدفوع در زمان قاعدگی و نازایی نیز از دیگر علائم مهم این بیماری به شمار می‌آید.

وی همچنین اشاره کرد که اندومتریوز می‌تواند به طرق مختلف باعث ناباروری شود و ۴۰ تا ۵۰ درصد موارد ناباروری با این بیماری مرتبط است.

در برخی موارد، اندومتریوز در حین بررسی یک خانم نابارور تشخیص داده می‌شود. توصیه می‌شود زنان متأهل مبتلا به اندومتریوز هر چه سریع‌تر و قبل از پیشرفت بیماری اقدام به بارداری کنند تا در صورت وجود ناباروری، زودتر تشخیص‌داده‌شده و درمان شوند.

دکتر حفیظی افزود: در اندومتریوز، تخمدان‌ها و ارگان‌های لگن دچار چسبندگی می‌شوند و همچنین ممکن است کیست‌های تخمدانی ایجاد کنند.

 نشانه‌های بیماری اندومتریوز تقریباً همیشه با یائسگی از بین می‌روند و به همین دلیل در درمان دارویی این بیماری، از هورمون‌ها برای مهار سیکل‌های ماهانه استفاده می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه این بیماری زنان در سنین باروری را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، گفت: هنوز علت واحدی برای این بیماری شناسایی نشده و تئوری‌های مختلفی در این زمینه مطرح شده است.

 به‌تازگی، نقش عوامل ژنتیک و اختلال سیستم ایمنی نیز شناسایی شده است. دکتر حفیظی در خصوص تشخیص بیماری گفت: در سراسر جهان، تشخیص اندومتریوز با تأخیر ۴ تا ۸ ساله مواجه است، زیرا بسیاری از بیماران علائم را به دردهای فیزیولوژیک زمان پریود نسبت می‌دهند و از آن چشم‌پوشی می‌کنند.

 بااین‌حال، به دلیل شیوع بالا و عوارض جدی بیماری، تشخیص صحیح این بیماری بسیار حائز اهمیت است. ازآنجاکه اندومتریوز عمق لگن را درگیر می‌کند، سونوگرافی واژینال در خانم‌های متأهل و سونوگرافی رکتال در دختران مجرد ارجحیت دارد.

بهتر است سونوگرافی با آمادگی و تخلیه روده انجام شود تا ضایعات عمقی دیواره روده قابل‌شناسایی باشند. در برخی موارد، ام.آر.آی برای تأیید تشخیص، رد بدخیمی و بررسی محل و سایز ضایعات کوچک و عمیق ضروری است و باید تنها در مراکز تخصصی اندومتریوز انجام شود. با اینکه لاپاراسکوپی قطعی‌ترین روش تشخیص اندومتریوز است، اما نیازی به انجام آن برای تمام بیماران نیست.

دکتر حفیظی خاطرنشان کرد: هرچند این بیماری سرطان نیست، اما معمولاً سیر پیش‌رونده و تهاجمی دارد و می‌تواند باعث درگیری ارگان‌های مجاور شود.

 در موارد کیست‌های اندومتریوزی تخمدان (اندومتریوما)، خطر بدخیمی حدود یک تا دو درصد وجود دارد؛ بنابراین بررسی دوره‌ای ضروری است.

وی درمان دارویی را اولویت اصلی برای مقابله با اندومتریوز دانست و گفت: جراحی اولین گزینه نیست. درمان دارویی به‌عنوان خط اول درمان اندومتریوز تجویز می‌شود و هدف آن ازبین‌بردن علائم و جلوگیری از گسترش ضایعات است.

 ازآنجاکه ضایعات اندومتریوزی از جنس لایه داخلی رحم هستند، داروهای تجویز شده باعث قطع خونریزی قاعدگی می‌شوند.

برنا