آنچه باید از تربیت جنسی کودک بدانید

این روزها دخترانی که لباس پسرانه می‌پوشند، کم نیستند و وقتی در خیابان آنها را می‌بینید، باید به دقت توجه کنید تا متوجه شوید که این نوجوان با تیشرت و شلوار پسرانه و موهای کوتاه، یک دختر است نه پسر! این مشکل جنسی در برخی از دختران پیچیده‌تر می‌شود، زمانی که ماجرا از پوشیدن لباس پسرانه فراتر می‌رود و آنها ادعا می‌کنند که تنها چهره و اندامشان دخترانه است و به خود برچسب ترنس بودن می‌زنند و به فکر تغییر جنسیت می‌افتند.

این وضعیت در مورد پسرها نیز صادق است؛ یعنی پسرانی که تمایل دارند مانند دختران رفتار کنند و برخی از آنها تصمیم می‌گیرند از جنسیت مردانه خود فرار کنند.

ریشه این تمایلات ضد جنسیتی چیست؟ آیا والدینی که فرزندانشان دچار بحران جنسیتی شده‌اند، به این فکر کرده‌اند که شاید در تربیت جنسی فرزندشان یک جا اشتباه کرده‌اند؟

این دغدغه‌ها بهانه‌ای است برای پرداختن به یکی از وظایف مهم والدین، یعنی تقویت «هویت جنسی» که در دوران پیش از بلوغ اهمیت حیاتی دارد. ماجرا چندان پیچیده نیست و نکات ریزی وجود دارد که همه والدین باید از دوران طفولیت فرزندان به آن توجه کنند. حجت‌الاسلام محمدمهدی الهی منش، مشاور کودک و نوجوان و مسئول مؤسسه تربیت بنیادی، راهکارهایی را برای پرورش هویت جنسی کودکان قبل از دوران بلوغ ارائه می‌دهد.

به فرزندتان بیاموزید که جنسیت خود را دوست داشته باشد

پدر و مادر اولین کسانی هستند که باید به فرزند خود احترام و محبت به جنسیتش را آموزش دهند. چگونه این کار را انجام دهید؟ به توصیه‌های الهی منش توجه کنید: «به فرزندتان کمک کنید تا جنسیت خود را بپذیرد و احساس خوبی نسبت به خود داشته باشد و بر اساس جنسیتش رفتار کند. در غیر این صورت، در بزرگسالی در ایفای نقش زن یا مرد دچار مشکل خواهد شد و ممکن است نارضایتی جنسیتی پیدا کند و به تغییر جنسیت تمایل پیدا کند».

فرزندان، ابتدا پدر و مادرشان را قضاوت می‌کنند

برای پرورش هویت جنسی، دو اقدام مهم وجود دارد که نباید از اصول تربیتی والدین خارج شود. اول اینکه باید به هر دو جنسیت احترام گذاشته و ارزش آنها را در نظر بگیرید و این نکته را ابتدا در خصوص احترام به جنسیت خودتان مدنظر قرار دهید.

الهی منش می‌گوید: «والدین باید از جنسیت خود ابراز رضایت کنند و نه نارضایتی، به ویژه در صحبت با دوستان و در مواقع درد دل کردن. نکته بعدی این است که والدین باید نسبت به یکدیگر با محبت و احترام رفتار کنند و از تحقیر یکدیگر پرهیز کنند. پدر و مادر اولین مرد و زنی هستند که بچه‌ها می‌بینند و بر اساس آن قضاوت می‌کنند که مرد و زن بودن خوب است یا بد. همچنین والدین نباید بین فرزندان خود تفاوت قائل شوند و باید نگرش مثبت به جنسیت فرزندانشان داشته باشند.»

دخترانتان را دخترانه و پسران را پسرانه تربیت کنید

آموزش و تقویت رفتارها و ویژگی‌های متناسب با جنسیت یکی از نکاتی است که بسیاری از والدین به آن توجه نمی‌کنند.

 الهی منش در این زمینه به چند نکته حیاتی و ضروری برای تقویت هویت جنسی فرزندان اشاره می‌کند: «به یاد داشته باشید که قدرت، شجاعت و جسارت مختص پسرهاست و ظرافت، مهربانی و رفتارهای مادرانه برای دخترها مناسب است. مسئولیت‌های متناسب با جنسیت را به بچه‌هایتان واگذار کنید و رفتارهای متناسب با جنسیت را با فرزندانتان داشته باشید. به عنوان مثال، در روایات آمده است که وقتی پدر به خانه می‌آید، ابتدا باید به دختر توجه کند. اگر هدیه‌ای خریدید، ابتدا هدیه دختر را به او بدهید. اگر دختر زمین خورد، او را بغل کرده و نوازش کنید زیرا نیاز به حمایت دارد، اما اگر پسر زمین خورد، به او بگویید که برخیزد و اجازه دهید خودش بلند شود، زیرا باید یاد بگیرد که روی پای خود بایستد»

به پسری که روسری سرش می‌کند نخندید

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پسرتان در جمع‌های بچگانه برای شوخی و خنده روسری سرش کند و ادای دخترها را در بیاورد. واکنش بسیاری از والدین در برابر این رفتار، خنده و قربان صدقه رفتن است که در برخی موارد به شکل افراطی نیز بروز می‌کند و ناخواسته این تصور را به کودک می‌دهد که مادرش از دختر بودن یا پسر بودن او خوشش نمی‌آید.

 بنابراین، توصیه‌های مسئول موسسه تربیت بنیادی را جدی بگیرید: «به پسری که روسری سرش می‌کند نخندید. بچه‌هایتان را با نام جنس مخالف صدا نزنید. رفتارهای متناسب با جنسیت فرزندتان را به او آموزش دهید و او را تشویق کنید و اگر رفتارهای متناسب با جنس مخالف را نشان داد، به آن بی‌توجهی کنید. لباس و پوشش فرزند، از جمله مدل مو، باید متناسب با جنسیت او باشد.»

بازی و اسباب بازی متناسب با جنسیت فرزند

غفلت از نکات و جزئیات در تربیت جنسی فرزندان می‌تواند زندگی و هویت جنسی آنها را تحت تأثیر قرار دهد. موضوعات ساده و به ظاهر پیش‌پاافتاده اما حیاتی در سال‌های اولیه‌ای که هویت جنسی فرزندتان در حال شکل‌گیری است، بسیار مهم هستند.

 الهی منش می‌گوید: «بازی‌ها و اسباب‌بازی‌های فرزندتان باید متناسب با جنسیت او باشد و او را به بازی‌های جنس مخالف تشویق نکنید. هم‌بازی‌های اصلی فرزندتان نیز باید هم‌جنس باشند. البته نباید بچه‌ها را بیش از حد حساس کنید و نگویید دخترها با دخترها و پسرها با پسرها بازی کنند. اما از طرف دیگر، نباید اجازه دهید که هم‌بازی‌های فرزند پسرتان فقط دخترها باشند یا برعکس. فرزندتان باید فیلم‌ها و کارتون‌های متناسب با جنسیتش را تماشا کند.»

فرآیند همانند‌سازی با والد هم‌جنس را جدی بگیرید

تمایز جنسی از دو سالگی آغاز می‌شود و تا سه‌سالگی، کودک هویت جنسی خود را به‌طور کامل درک کرده و به جستجوی نقش جنسی خود می‌پردازد. بچه‌ها از چهار یا پنج‌سالگی به بعد، از طریق فرآیند همانند‌سازی با والد هم‌جنس، ویژگی‌های شخصیتی زنانه یا مردانه والدین را درونی می‌کنند. این فرآیند به دو شرط بستگی دارد: شرط اول این است که والدین رابطه‌ای خوب و گرم با فرزند داشته باشند. شرط دوم این است که والد در جایگاه و نقش درست خود در خانواده قرار داشته باشد و هیچ‌گونه زن‌سالاری یا مردسالاری در خانواده وجود نداشته باشد.

برای کودک در خصوص اندام جنسی‌اش حس بد ایجاد نکنید

بیایید با خودمان صادق باشیم. وقتی فرزند کوچک‌مان خود را نجس می‌کند، واکنش ما چیست؟ یا برای اینکه عادت دست‌زدن کودک به آلت جنسی‌اش را از سرش بیندازیم، از چه راهکارهایی استفاده می‌کنیم؟

رازهای مهم تربیت جنسی کودک در همین موضوعات به‌ظاهر ساده نهفته است. مسئول مؤسسه تربیت بنیادی به برخی از این نکات اشاره می‌کند: «دستشویی بردن کودک را به دیگران واگذار نکنید، زیرا ممکن است دیگران در زمان شستن او در دستشویی واکنش‌های منفی نشان دهند و این حس بدی به فرزند بدهد.

 همچنین اگر فرزندتان خود را خراب یا نجس کرد، نباید حس بدی به او منتقل کنید. کودکی در آغوش پیامبر خودش را خیس کرد و مادرش خواست او را به سرعت بگیرد، اما حضرت مانع شدند و فرمودند که لباس را می‌توان تطهیر کرد.

همچنین، نباید آلت جنسی را کثیف و بد و زشت معرفی کنیم. گاهی والدین برای جلوگیری از دست‌زدن فرزندان به آلت خود، به آنها می‌گویند که زشت است و دست نزن، دستت کثیف می‌شود. باید مراقب باشیم که نسبت به اندام جنسی فرزند حس منفی ایجاد نکنیم».

بی‌خیال این جملات شوید؛ چقدر چاق شدی، چقدر لاغر شدی!

فرزندتان را به ظاهر خود حساس نکنید. این نکته را در نظر داشته باشید که هر جمله و حرفی که والدین بدون توجه به تأثیر آن بر فرزندانشان می‌زنند، در آینده آنها تأثیرگذار خواهد بود.

حجت‌الاسلام الهی منش با چند مثال والدین را به تأثیر جملات و حرف‌هایشان آگاه می‌کند: «از ظاهر فرزندمان مانند چاقی و لاغری، بلندی و کوتاهی قد، رنگ پوست و صاف بودن یا جوش داشتن، بزرگی و کوچکی اندام‌ها و سایر مسائل ظاهری ایراد نگیرید و او را مسخره نکنید.

والدینی که مرتب به فرزندشان می‌گویند آن‌قدر نخور چاق شدی یا پوست‌و استخوان شدی یا صورتت چرا این‌طوری شده، او را بیش از حد نسبت به ظاهرش حساس می‌کنند و حس بدی به او می‌دهند. در حال حاضر یکی از بیماری‌های رایج بین دختران نوجوان، افکار وسواس‌گونه نسبت به تناسب‌اندام است که می‌تواند به پرهیز افراطی از خوردن تا حد مریضی و مرگ منجر شود».

تعریف و تمجید از ظاهر فرزندان هم حساب و کتاب دارد

ایجاد و تقویت هویت جنسی فرزندان به قدری اهمیت دارد که حتی در جملاتی که برای تعریف و تمجید از آنها به کار می‌برید، باید دقت کنید.

 الهی منش در این خصوص می‌گوید: «در تعریف و تمجید از فرزندتان فقط به ظاهر او توجه نکنید. جملاتی مانند “خوشگل شدی” یا “زشت شدی” یا “به تو می‌آید” و “به تو نمی‌آید” ممکن است گاه‌به‌گاه مانعی نداشته باشد، اما افراط و انحصار در این نوع تعریف‌ها نادرست است.

خودتان نیز نباید نسبت به ظاهر بدنتان حساسیت افراطی داشته باشید، مانند انجام عمل‌های جراحی زیبایی یا صرف زمان زیاد برای آرایش و پیرایش و بررسی تیپ و مدل‌ها.

دنبال کردن مداوم پیج‌های مربوط به این مسائل و اهمیت‌دادن به آنها می‌تواند باعث شود که ظاهر در ذهن فرزندتان بیش از حد پررنگ شود.»

فارس