گرداب آرایشی/ آرایش زیاد در زنان نوعی اختلال است

کشور ما در منطقه رتبه اول مصرف لوازم آرایشی و بهداشتی را دارد، البته ۵ سال پیش بررسی‌ها حکایت از آن داشت که ما در مجموع مصرف یعنی هم لوازم آرایشی و هم بهداشتی در جهان هفتم و در منطقه بعد از عربستان رتبه دوم را داشتیم.

احمدزاده با اشاره به رشد قارچ گونه لوازم آرایشی تقلبی گفت: این لوازم غیر بهداشتی و قاچاق اقتصاد پنهانی را در حوزه لوازم آرایشی تشکیل دادند که سرمایه در گردش آن به بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان رسیده است.

وی بالاترین مصرف در لوازم آرایشی و بهداشتی را رژ لب، مژه مصنوعی، رژ گونه، لاک و ریمیل عنوان کرد و افزود: بسیاری از وسایل آرایشی که فروش بالایی دارد در زیرزمین‌ها و به صورت غیر بهداشتی تهیه می‌شود.

نکته‌ای که برخی را به سمت مدگرایی و استفاده افراطی از لوازم آرایشی سوق می‌دهد ترس از عدم پذیرش یا ارزیابی منفی از سوی گروه‌هایی است که برای جوان یا نوجوان اهمیت دارند.

«ایران یکی از پُررونق‌ترین بازار‌ها برای فروش لوازم آرایشی را به خود اختصاص داده است. برخی می‌گویند ایران رتبه اول مصرف لوارم آرایشی را به خود اختصاص داده و برخی هم ایران را بعد از عربستان، دومین مصرف‌کننده لوازم آرایشی می‌دانند. این ماجرا به تبلیغات زیاد شرکت‌های لوازم آرایشی برمی‌گردد، اما ماجرا این است که شرکت‌ها با فروش بالای مواد آرایشی یک چیز را ثابت می‌کنند؛ اعتمادبه‌نفس پایین برخی زنان ایرانی.

دنیای مدرن ملاک‌های زیبایی را تا حدود زیادی تغییر داده است. شبکه‌های مختلف اجتماعی و تبلیغات ماهواره‌ای، فرهنگ جدیدی را در کشور ما نهادینه کرده‌اند که با فرهنگ اصیل ایرانی ــ اسلامی فرسنگ‌ها فاصله دارد.  بازار پررونق لوازم آرایشی در شبکه‌های مجازی این روز‌ها تقریبا با عدم استفاده از شبکه اینستاگرام کم‌رونق شده، اما تا همین دو ماه پیش یک سرچ ساده با کلیدواژه لوازم آرایش و آرایشگری نشان می‌داد چه تعداد زیادی از صفحات مجازی به فروش این مواد یا آرایشگاه‌های زنانه اختصاص پیدا می‌کرد و این نشان‌دهنده این بود که این صفحات به طور موازی با تبلیغات محصولات آرایشی در فضای مجازی و آموزش خودآرایی قادرند یک فرهنگ را به‌سرعت به جامعه تزریق کنند.

رابعه پورحسینی، روانشناس و استاد دانشگاه، بر این موضوع صحه می‌گذارد که آن‌قدر مدگرایی در بین جوانان ریشه دوانده که اصولا جوانان می‌کوشند تیپ و ظاهر خود را با تیپ افرادی که در فضای مجازی می‌بینند، یکی کنند. این را در لباس‌هایی که امروزه در مغازه‌ها می‌بینیم، می‌توان تایید کرد. شما تصور کنید همین گروه بی‌تی‌اس که کنسرت جام جهانی امسال را به عهده داشتند تا چه میزان روی تیپ و ظاهر بچه‌های نوجوان ما تاثیرگذار بوده. در واقع باید گفت چیزی که در جامعه ما تاکنون هنجارشکنی بوده امروز به هنجار بدل شده، اما بدتر از همه این است که آرایش‌داشتن زنان در برخی از مشاغل به معیاری برای استخدام آن‌ها در شغل‌های آزاد تبدیل شده و این فاجعه است.

به اعتقاد این روانشناس اجتماعی این نگاه به زنان تعبیرش این است که به زنان به عنوان کالای تبلیغاتی نگاه می‌شود و در واقع آرایش زن وسیله‌ای برای جذب مشتری در این مشاغل به شمار می‌رود.

مدگرایی، تجملات را بالا می‌برد

او به این نکته اشاره می‌کند که دغدغه داشتن چهره جذاب، موضوعی طبیعی است، اما وقتی این دغدغه با احکام دین در تعارض قرار گیرد آن وقت است که دیگر از مجاری خود خارج می‌شود. نکته این است که ترویج مدگرایی می‌تواند تجمل‌گرایی را سبب شود و تجمل‌گرایی با خود، افزایش توقعات و انتظارات را به همراه دارد و این سبب می‌شود افراد مدام از زندگی خود و شرایطی که در آن قرار گرفته‌اند، رضایت نداشته و مدام در حال اعتراض نسبت به اوضاع زندگی خود باشند.

وی تصریح کرد: «گاهی اوقات رفتار ما را مشاهدات ما شکل می‌دهد، به این معنا که وقتی زیاد در شبکه‌های مجازی می‌گردیم، تصاویری را می‌بینیم که شاید اصلا قصدمان از دیدن‌شان تقلید نباشد، اما خودبه‌خود این تصویر در ضمیر ناخوداگاه ما نقش می‌بندد. این سبب می‌شود وقتی به لوازم و ابزار دسترسی پیدا کردیم خود را به چهره‌ای که نسبت به آن احساس خوشایندی پیدا کردیم، شبیه کنیم.»

چهره زیبا و اعتمادبه‌نفس

به اعتقاد این استاد دانشگاه، چهره جذاب می‌تواند در جذب مخاطب و بالارفتن اعتمادبه‌نفس افراد تاثیر مثبت داشته باشد، اما این پیراستگی برای داشتن چهره زیباتر باید متناسب و همخور با فرهنگ غالب جامعه باشد.  وقتی فردی تمام جذابیت و ارتباطات اجتماعی خود را به چهره خلاصه کند در واقع در ذهن خود یک خط بطلان روی رفتار، منش، شخصیت و ارزش‌های درونی خود می‌کشد.

پورحسینی به این موضوع اذعان می‌کند که وقتی اعتمادبه‌نفس در فردی کم باشد، سبب می‌شود فرد چهره زیبا را ملاک خوبی به جای سیرت زیبا قرار دهد. این در حالی است که چهره زیبا، همه آن چیزی نیست که برای افزایش اعتمادبه‌نفس نیاز است و منش، رفتار و وجهه اجتماعی خوب چه‌بسا بسیار پررنگ‌تر از چهره خوب در افزایش اعتمادبه‌نفس نقش‌آفرینی می‌کنند.

آرایش زیاد، نوعی اختلال است

وقتی کسی مدام آرایش می‌کند و مدام به دنبال تایید دیگران است به یک اختلال مبتلا شده است. پورحسینی به این موضوع اشاره می‌کند و بر این باور است نکته‌ای که برخی را به سمت مدگرایی و استفاده افراطی از لوارم آرایشی سوق می‌دهد ترس از عدم پذیرش یا ارزیابی منفی از سوی گروه‌هایی است که برای جوان یا نوجوان اهمیت دارند. در چنین شرایطی فرد مدام می‌خواهد خودش را طوری نشان دهد که مورد تایید جمع باشد.

وی ادامه داد: «البته ریشه این ماجرا از همان کودکی در ذهن کودک کاشته می‌شود. اصولا وقتی خانواده‌ها مهمان دارند مدام از کودک می‌خواهند لباس مرتب بپوشد و موهایش را شانه بزند و اتاقش را مرتب کند و آراسته جلوی دیگران ظاهر شود. این یعنی کودک باید با آراستگی و مرتب‌بودن تایید دیگران را جلب کند. او یاد می‌گیرد ظاهرش را تغییر دهد تا نظر دیگران را جلب کند.»

وی یادآور شد: «ترس از عدم تایید از سوی دیگران، عدم شناخت از نقاط مثبت وجودی خود، نداشتن اعتمادبه‌نفس و ارزیابی منفی از سوی دیگران سبب می‌شود اهمیت ظاهر زیبا در نگاه افراد دوچندان شود. در برابر این نگاه، اما وقتی فردی به این نتیجه برسد که ظاهر آراسته باید به خاطر خودش باشد، نه تایید نظر دیگران آن وقت است که ملاک‌ها در ذهن او تغییر می‌کند و موجب می‌شود به توانمندی‌های خود تکیه کند.»

جام جم