کتاب‌هایی زنانه از روزهای انقلاب

زنان ايرانی در دوران مبارزات علیه رژیم پهلوی به‌ تدريج در تمام مراحل نهضت و از جمله تظاهرات سال‌های منجر به پيروزی انقلاب اسلامی، برگزاری جلسات فرهنگی و پخش اعلامیه شركت كردند و در به ثمر رساندن انقلاب و حفظ دستاوردهای آن سهيم بوده‌اند.

زنان در پیروزی انقلاب اسلامی نقش تاثیرگذاری داشته‌اند تا آنجا که برخی رسانه‌های خارجی در توصیف مشارکت زنان در پیروزی انقلاب اسلامی عبارت «انقلاب چادرها» را به کار برده‌اند. هنگامی که سياست‌ استعماری كشف حجاب توسط رضاخان به اجرا درآمد و تلاش شد تا مظاهر تمدن غرب به زنان ايرانی تحمیل شود، بانوان ایرانی برای حفظ هویت و اعتقادات دینی خود به نهضت امام‌خمينی (ره) پيوستند.

 به همين مناسبت «پایگاه خبری جهان بانو» به معرفی سیزده کتاب مهم با محوریت نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد.

۱_ خاطرات مرضیه حدیدچی (دباغ)/ انتشارات سوره مهر

کتاب «خاطرات مرضیه حدیدچی» به بیان خاطرات خانم مرضیه حدیدچی دباغ و جان فشانی‌هایش در راه مبارزه با رژیم پهلوی می‌پردازد. طاهره دباغ که به او لقب مادربزرگ انقلاب را داده‌اند از شاگردان آیت‌الله سید محمدرضا سعیدی بود و با جامعه روحانیت مبارز همکاری داشت. او در سال ۱۳۵۳ پس از دو بار بازداشت توسط ساواک  با پاسپورت جعلی و با کمک محمد منتظری از کشور خارج شد. خاطرات خانم دباغ و دخترش رضوانه میرزا دباغ از زندان ساواک و شرح شکنجه‌ آن‌ها توسط ساواک در این کتاب ذکر شده است.

۲_خورشیدواره (خاطرات طاهره سجادی)/  انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی

این اثر به بیان خاطرات خانم طاهره سجادی، یکی از مبارزان زن مسلمان قبل از انقلاب می‌پردازد. این کتاب اثر ارزشمندی برای تبیین مبارزات زنان مسلمان است و گزارش بسیار مفیدی از موقعیت سازمان مجاهدین خلق در بین نیروهای مذهبی، تغییر ایدئولوژی سازمان و رفتار رژیم شاه با زندانیان مبارز و نقش مذهب در مبارزه علیه ظلم است. کتاب خاطرات خانم طاهره سجادی توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.

۳_ تاریخ شفاهی مبارزات سیاسی زنان مسلمان/ انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی

این کتاب که نقش زنان در پیروزی انقلاب اسلامی را مورد بررسی می‌دهد، در پنج فصل تنظیم شده است. فعالیت‌های انقلابی، فعالیت‌های سیاسی، فرهنگی و مذهبی زنان مسلمان (بازداشت، زندان و مشارکت در مبارزات)، عوامل تاثیرگذار در جذب زنان به فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی و سابقه‌ حضور زنان ایرانی در صحنه‌های سیاسی-اجتماعی عناوینی است که در هر فصل به تفکیک به آن‌ها پرداخته شده است. نگارش این اثر توسط اعظم مراد حاصلی خامنه و در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی انجام شده است.

۴_ نقش زنان در نهضت امام خمینی/ انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی

کتاب «نقش زنان در نهضت امام خمینی(ره)» به بیان نقش بانوان در نهضت اسلامی می‌پردازد. این کتاب در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی و توسط ساسان طهماسبی‌کیهانی نگارش شده است.

۵_ ام الاسرا (خاطرات خانم بهجت افراز)/ انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی

کتاب خاطرات بهجت افراز، خاطراتی خواندنی را از دوران مبارزات نهضت امام خمینی (ره) بیان می‌کند. روایت های او درباره فعالیت های سیاسی مردم و فعالیت حزب ایران در استان فارس اطلاعات ارزشمندی را در مورد فضای سیاسی دهه چهل در استان فارس در اختیار خوانندگان قرارمی‌دهد. مهاجرت خانم افراز به همراه خانواده اش به تهران در سال ۱۳۴۶، فصل جدیدی در زندگی آن‌ها گشود. حوادث سیاسی دهه چهل، آغاز نهضت سیاسی امام خمینی (ره)، مخالفت ایشان با ‌لایحه‌ی انجمن‌های ایالتی و ولایتی و تصویب لایحه‌ی کاپیتولاسیون که اعتراض به آن باعث شد تا شاه دستور تبعید امام را صادر کند، تحرکی تازه در محافل مذهبی به وجود آورد و ارتباط خانواده ی افراز با این افراد آنها را وارد فعالیت‌های سیاسی کرد.

۶_ خاطرات مریم بهروزی/ انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی

خاطرات مریم بهروزی اطلاعات سودمندی از نقش زنان مبارز در نهضت اسلامی و همچنین فعالیت‌های زنان پس از پیروزی انقلاب را به خوانندگان ارائه می‌دهد. خانم بهروزی پس از اتمام تحصیلات خود در حوزه علمیه جلسات مذهبی برای زنان تشکیل داد و به آگاه سازی آنها همت گماشت. بخش دیگری از فعالیت‌های خانم بهروزی نیز مربوط به تاسیس جامعه‌ زینب (س) است که در این کتاب به خوبی تبیین می‌شود. این اثر توسط حکیمه امیری و در انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است.

۷_ از حماسه برترید/ انتشارات آرمان براثا

این کتاب توسط فریبا ابتهاج‌شیرازی نگارش شده و به شرح گوشه‌ای از حضور و توانایی‌های زنانی می‌پردازد که دوشادوش مردان برای سربلندی کشور مجاهدت کردند. هدف از نگارش این کتاب، ترویج فرهنگ ایثارگری و فراهم کردن زمینه شناخت زنان نسبت به استعدادها و فطرت الهی انسان معرفی زنان آگاه و توانمند در عرصه‌های مختلف است.

۸_ زنان مبارز/ انتشارات عروج

کتاب «زنان مبارز» به شرح گوشه ای از خاطرات جذاب و در عین حال درس آموز ده نفر از بانوان مبارز و انقلابی می‌پردازد که با مجاهدت و تحمل زندان و شکنجه در راه پیروزی انقلاب اسلامی، تحولی عظیم در بین اقشار مختلف ایجاد کردند و نگرش جدیدی را در تربیت اسلامی این قشر به وجود آوردند. این اثر توسط فائزه توکلی در انتشارات عروج وابسته به معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) چاپ و روانه بازار شده است.

۹_ دختران هم شهید می شوند/انتشارات بوی شهر بهشت

این اثر که توسط آزاده فرزام‌نیا نگارش شده، به شرح زوایای زندگی شهید مهری زارع عباس آبادی، از زبان دوستان و خانواده اش پرداخته و تصویری از جریان زندگی این شهید را برای خوانندگان به تصویر می‌کشد. این شهید ۱۳ ساله در نهمین روز دی ماه سال ۱۳۵۷ در حادثه یورش تانک‌ها به جمعیت زنان در چهارراه لشکر مشهد، هنگامی که تلاش می‌کرد الهه زینالپور دختر نوجوان دیگری را از زیر تانک نجات دهد، به شدت از ناحیه سر مجروح شد و پس از سه ماه به شهادت رسید. محتوای این کتاب مصاحبه‌های متعدد با خانواده، دوستان و آشنایان شهید زارع و در واقع نوعی تاریخ شفاهی محسوب می‌شود.

۱۰_ زمانی برای زن بودن/انتشارات تلاوت آرامش

کتاب «زمانی برای زن بودن» در چهار بخش « از تبار باران»، «بهشت همپای تو»، «چتری برای حماسه» و «پا به پای مجنون» تدوین شده است و به روایت زندگی زنان ایثارگر، شاهد و شهید می‌پردازد. نگارش این کتاب توسط مریم ناصر خاکی انجام شده و در فصل اول این کتاب مبارزات، ایثار و فداکاری‌ها و رنج های ۱۹زن شهید زن در دوران پیروزی انقلاب اسلامی روایت شده است. این اثر به خوبی توانسته است نقش موثر و بی بدیل زنان در انقلاب و دفاع مقدس را برای خوانندگان ترسیم کند و زوایای پنهانی از انقلاب و جنگ از زاویه دید زنان را برای مخاطبان به تصویر بکشد.

۱۱_ حقوق سیاسی اجتماعی زنان قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران/ انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی

نویسنده در این کتاب به بررسی وضعیت زنان در دوره‏های مختلف پرداخته است. حسن طغرانکار در این اثر تلاش کرده است تا حد امکان به صورت جامع به تحلیل و بررسی نوع دیدگاه حاکم بر حقوق زنان، حضور سیاسی ـ اجتماعی آن‌ها در دوره‏ قبل و پس از انقلاب اسلامی و حضور عملی زنان در عرصه ‏های مختلف و بهره‏مندی‏ آن‌ها از حقوق سیاسی ـ اجتماعی در ایران بپردازد.

۱۲_ هویت زن مسلمان در گذار انقلابی/انتشارات نگاه معاصر

این اثر به بررسی چگونگی تحول شخصیت زنان مسلمان ایرانی در قبل از انقلاب پرداخته است. نویسنده این کتاب معتقد است که در هر دوره ای تعریف خاصی از زن می شود و این بازنمایی و تعریف، روایت خاصی را بازگو می کند که هویت جدیدی از زنان می‌سازد. این کتاب توسط صدیقه یوسف مدد نگارش شده است.

۱۳_ شب پنجم/انتشارات سوره مهر

«شب پنجم» رمانی با موضوع مبارزات سیاسی زنان پیش از پیروزی انقلاب اسلامی است و توسط فریبا انیسی نوشته شده است. صدیقه‌ و منیره قبل از پیروزی انقلاب فعالیت‌های سیاسی خود را آغاز می‌کنند. آن‌ها پس از چند اتفاق فعالیت‌های سیاسی را کنار می‌گذارند. روایت این اثر داستانی تا سال ۱۳۶۰ و بمباران «زندان دولتو» در کردستان ادامه پیدا می‌کند. زاویه دید داستان دانای کل است که به زندگی این دو زن و خانواده‌های آن‌ها می‌پردازد. بسیاری از حوادث این کتاب بر اساس اتفاقات سال‌های ۵۶ تا اوایل دهه ۶۰ نوشته شده است.