کاهش ساعات کاری، دغدغه مادران شاغل

در حالی که زنان نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند، چه آنها که بیرون از منزل مشغول کار و فعالیت هستند و چه آنها که وظیفه خانه‌داری را برعهده دارند، بر این موضوع تأکید می‌کنند که بانوان باید به خانه و خانواده به عنوان دغدغه اول‌شان نگاه کنند، با این وجود مشاهده می‌کنیم که سیاستمداران ظاهرا نظر دیگری دارند و برای کاهش دغدغه‌های بانوان شاغل و استحکام بنیان خانواده قدمی برنمی‌دارند! این گزارش را بخوانید.

به گزارش جهان بانو، سال‌هاست که شاهد هستیم بسیاری از زنان و دختران جوان تا میانسال ما به دلایل مختلف مانند علاقه به پیشرفت شغلی یا اجبار اقتصادی و سرپرستی خانواده، صبح‌ زود از خانه بیرون می‌زنند و به محل کارشان می‌روند و تا عصر مشغول کار بیرون از منزل هستند. هنگامی که به خانه بر می‌گردند نیز با خستگی هر چه تمام‌تر یا باید به امورات خانه بپردازند و یا به فرزندانشان رسیدگی کنند. 

ممکن است بارها این عبارات را در مورد بانوان شاغل شنیده باشید: «بنده خدا هیچوقت غذاش گرم نیست و همیشه باید غذای مونده یا فریزری بخوره» یا جملاتی مثل اینکه «فرزندانشان همیشه مهد هستند و هیچوقت خانواده همدیگر را نمی‌بینند». شاید اقتضای عصر امروز این باشد که زنان نیز همپای مردان بیرون از منزل به فعالیت اقتصادی بپردازند و یا ممکن است خود بانوان علاقه داشته باشند که دستشان در جیب خودشان باشد و به عبارتی استقلال مالی داشته باشند، با این وجود می‌توان از طریق سیستم سیاست گذاری کاری انجام داد که حداقل بخشی از بار روی دوش آن‌ها کمتر شود.

در این دوران که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد ثابت شد که در بعضی از مشاغل می‌توان از شیوه دورکاری استفاده کرد و البته این مختص بانوان نیست، منتها دولت ابلاغیه ای برای بانوان فرزند دار صادر کرد، مبنی بر اینکه زنان دارای فرزند زیر هفت سال در دوره کرونا در منزل حضور داشته باشند و تحقیقاتی که در این خصوص انجام شده، نشان می‌دهد که بهره وری این بانوان نسبت به قبل کاهش پیدا نکرده است.

در بیشتر کارگاه‌ها و ادارات ساعت کاری کارگران و کارمندان از ساعت ۸ تا ۱۶ است، یعنی از حدود ساعت ۶ صبح تا ۱۸ بعد از ظهر کار ادامه دارد. بانوان شاغل در فصل زمستان در تاریکی منزل خود را ترک کرده و در تاریکی نیز به خانه باز می‌گردند. این بانوان شاغل رسما دوازده ساعت از وقت خود را در منزل نیستند تصور کنید این رویه برای مدت سی سال خدمت (یعنی از حدود بیست سالگی تا چهل و پنج سالگی) که دقیقا اوج باروری و تربیت فرزند برای هر بانوی ایرانی است، ادامه دارد و قطعا چنین چیزی با کرامت خانواده و سیاست های فرزندآوری نظام جمهوری اسلامی ایران نیز در تعارض است.

«میترا امین‌لو»، دبیر انجمن مدیریت فناوری و نوآوری ایران در رابطه با این موضوع می گوید: «قطعا علت خیلی از مشکلات و استرس های ما این روزها همین ساعت کاری بدون انعطاف است اینکه همه باید سر یک ساعتی مثلا هفت یا شش صبح در اداره یا هر شغل دیگری انگشت کاری بزنند و بعد هم سر یک ساعتی اگر کارشان تمام شود از محل کار خارج شوند».

وی اضافه می‌کند: «من اعتقاد دارم که مسئولیت گرداندن یک خانواده با خانم خانه نیست، مسئولیت با همه اعضای خانواده است هم مرد، زن و بچه ها. چرا که همه اینها مسئول نگهداری و مراقبت از هم هستند و خانواده یک سیستم است. بنابراین اگر به خانواده اینطور نگاه کنیم دیگر باز شناور بودن یا ثابت بودن ساعت کاری نیز مسئله زن و مرد ندارد. اگر زنی یا مردی به ویژه در فضای دولتی که آنقدر هزینه ها نیز بالا است و در یک سیستم حکمرانی سالم ساعتی کمتر نیز در محل کار حضور داشته باشد، قطعا هزینه‌های تحمیل شده به دولت کمتر می شود اما آیا واقعا دولت ما اینطور عمل می کند»؟

امین‌لو با بیان اینکه در این فضای منعطف اگر مرد یا زن کارمند یا کارگر یک ساعت هم کمتر در محل کار باشند، یک ساعت برق یا آب، چای و غذای کمتری مصرف می‌کنند، خاطر نشان کرد: «بنابراین اینجا من تفکیکی بین زن و مرد قائل نمی شوم به ویژه اینکه معتقد به شناور بودن ساعت کاری به دلائل فیزیولوژیک متفاوت بدن هر انسانی هستم. منظورم این است که مثلا برخی افراد آدم های شب هستند مثلا در ساعت های تاریکی راندمان کاری بالاتری دارند،یابرخی دیگر صبح های زود ذهنشان بهتر کار می کند.

البته باز هم منظورم این نیست که بگوییم مثلا ساعت کاری همه شناور باشد یکی دوست داشته باشد یک روز شش صبح بیاید یک روز دیگر دوازده شب یا برعکس، چرا که ساعات کاری افراد با هم در یک محل کارگاهی باید همپوشانی داشته باشد، درستش شاید این باشد که بگوییم در دوازده ساعت، هشت ساعت یک نفر باید در محل کارش حضور داشته باشد و این هشت ساعت را شناور کنیم. پیش می آید، این کارمند را یک کارمند ناکارآمد ارزیابی می کنند، در این زمینه باید آقایان نیز به درک بهتری برسند.»