چند درصد از کشورهای جهان را زنان اداره می‌کنند؟

در اینجا چهار واقعیت را در مورد حضور زنان در عرصه سیاست می‌خوانید.

۱ـ زنان تقریبا در همه‌جا حق رای را به دست آورده‌اند.

تا قبل از قرن بیستم زنان در کشورهای کمی حق داشتند که رای بدهند، با این وجود تا پایان قرن بیستم، اوضاع کاملا تغییر کرد و تعداد کشورهایی که زنان در آن‌ها از حق شرکت در انتخابات برخوردار نبودند، به شدت کاهش پیدا کرد.

در این قرن نیز برخی کشورها در حال جبران این عقب‌ماندگی هستند. در آخرین مورد، عربستان سعودی در سال ۲۰۱۵ به زنان حق شرکت در انتخابات محلی داد.

به گفته سازمان ملل متحد، این تغییر به معنای آن بود که زنان در همه کشورها از نظر قانونی به حق رای دست یافته‌اند. اما افغانستان تحت سلطه طالبان، اخیرا زنان را از حقوق سیاسی‌شان محروم کرده است.

نهاد «زنان سازمان ملل» که به توانمندسازی و برابری جنسیتی زنان اختصاص دارد، می‌گوید: زنان افغان از یک قرن پیش حق رای را کسب کردند، اما در سال‌های‌ تحت سلطه طالبان، عملا از زندگی عمومی حذف شده‌اند. در حال حاضر هیچ زن افغان در سطح استانی یا ملی هیچ‌گونه موقعیت سیاسی مهمی ندارند.

۲ـ زنان تنها در سه کشور اکثریت پارلمان را تشکیل می‌دهند

بر اساس پروژه «گونه‌های دموکراسی» مستقر در سوئد، تا اوایل قرن بیستم زنان هیچ نقشی در مجلس‌های ملی نداشتند. فنلاند اولین کشوری بود که در سال ۱۹۰۷ اعضای زن را برای نمایندگی پارلمان انتخاب کرد.

پس از آن مشارکت زنان در سیاست در سطح جهانی به‌ تدریج افزایش پیدا کرد، با این وجود سرعت پیشرفت در اوایل قرن بیست‌ و یکم شدت گرفت.

در سال ۲۰۰۸، مجلس رواندا اولین پارلمان جهان شد که در آن زنان اکثریت کرسی‌ها را از آن خود کردند.

در حال حاضر فقط سه کشور از بین ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل – کوبا، نیکاراگوئه و رواندا – پارلمان‌هایی دارند که در آن‌ زنان بیش از ۵۰ درصد کرسی‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. این آمار را «شاخص قدرت زنان» ارائه کرده که تحت نظر برنامه «زنان و سیاست خارجی» در اندیشکده «شورای روابط خارجی» در آمریکا به فعالیت می‌پردازد.

طبق این شاخص، سه کشور دیگر – آندورا، امارات متحده عربی و مکزیک – تعادل ۵۰/۵۰ در مجالس قانون‌گذاری خود را برقرار کرده‌اند.

با این وجود نهاد «زنان سازمان ملل» می‌گوید زنان در بسیاری از کشورها برای نامزدی در انتخابات پارلمان با مشکلاتی مواجه هستند.

این نهاد می‌گوید: خشونت مبتنی بر جنسیت و هنجارهای زیان‌بار اجتماعی، مانعی در برابر حقوق سیاسی زنان است و کلیشه‌های رسانه‌ای همچنان این تصویر را منعکس می‌کند که زنان رهبرانی با توانایی کمتر از مردان هستند.

۳ـ رهبری کمتر از ۱۵ درصد کشورها بر عهده زنان است

طبق «شاخص قدرت زنان»، تا اول دسامبر سال ۲۰۲۴، فقط در ۲۶ کشور از بین ۱۹۳ کشور جهان، یک زن در راس حکومت یا دولت قرار داشته است. این عدد کمتر از ۱۵ درصد از تمام کشورهای جهان را شامل می‌شود.

همچنین فقط در ۱۵ کشور زنان نیم یا بیشتر از نیمی از پست‌های دولتی را در اختیار دارند.

۴ـ از سال ۱۹۴۶ تاکنون ۸۰ کشور یک رهبر زن داشته‌اند

طبق «شاخص قدرت زنان» از سال ۱۹۴۶ تا به امروز ۸۰ کشور، یعنی حدود ۴۰ درصد از کشورهای جهان یک رهبر زن داشته‌اند.

تا قبل از آن همه زنان حاکم، سلطنت‌هایی بودند که قدرت را به ارث برده بودند. تا قبل از نخست‌وزیری سیریماو بندارانایکه در سریلانکا در سال ۱۹۶۰، تمام این زنان از طریق سلطنت و وراثت در راس قدرت قرار گرفتند.

باستیان هِره می‌گوید: از آن زمان تا به امروز، کشورهای بیشتری یک زن را به‌عنوان رئیس دولت انتخاب کرده‌اند و این روند بیشتر در دموکراسی‌ها مشاهده می‌شود.

با این وجود زنان همچنان در بالاترین سطح قدرت در اقلیت قرار دارند. هره می‌افزاید: در هر مقطع زمانی، تقریبا تمام روسای اجرایی سیاسی مرد بوده‌اند.

دلایل اهمیت نمایندگی زنان

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که افزایش تعداد زنان در سمت‌های سیاسی تغییرات مثبتی به دنبال دارد.

مطالعه دانشگاه کلرادو بولدر در سال ۲۰۲۱ نشان داد که با افزایش نفوذ زنان در پارلمان‌های قانون‌گذاری ملی، کشورها تمایل بیشتری به سرمایه‌گذاری در آموزش و مراقبت‌های بهداشتی پیدا می‌کنند.

همچنین در سال ۲۰۱۹، محققان دانشگاه کرتین در استرالیا دریافتند که مجالس ملی که تعداد بیشتری نماینده زن دارند، سیاست‌های زیست‌محیطی قوی‌تری تصویب می‌کنند.

با این وجود نوئل جیمز از «شاخص قدرت زنان» در شورای روابط خارجی، هشدار می‌دهد که انتخاب زنان این نتایج را تضمین نمی‌کند. او استدلال می‌کند که زنان یک گروه همگن نیستند و همه آن‌ها الزاما حامی صلحط همکاری یا برابری جنسیتی نخواهند بود.

ساعت ۲۴