یادداشت حقوقی؛

نقض فاحش حقوق کودکان در مخاصمات مسلحانه

حقوق کودکان در مخاصمات مسلحانه یکی از موضوعات حساس و مهم در حقوق بین‌الملل است. کودکان به‌عنوان آسیب‌پذیرترین گروه‌های اجتماعی در جنگ‌ها و درگیری‌ها، به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌گیرند.

 حق امنیت کودکان

حق امنیت کودکان به معنای حفاظت از آن‌ها در برابر هر گونه خطر و آسیب است. این حق شامل حفاظت از کودکان در برابر خشونت، سوءاستفاده، استثمار و هر نوع نقض حقوق بشر می‌شود.

بر اساس کنوانسیون حقوق کودک، دولت‌ها موظف‌اند تا اقداماتی را برای تأمین امنیت و رفاه کودکان انجام دهند. این کنوانسیون همچنین بر لزوم احترام به حقوق کودکان در شرایط بحرانی و جنگ تأکید دارد.

شش مورد نقض فاحش حقوق کودکان در مخاصمات مسلحانه

در مخاصمات مسلحانه، حقوق کودکان به طرق مختلفی نقض می‌شود. شش مورد از نقض‌های فاحش حقوق کودکان در این شرایط عبارت‌اند از:

۱٫ استفاده از کودکان به عنوان سربازان: در بسیاری از جنگ‌ها، کودکان به زور به خدمت نظامی گرفته می‌شوند و به عنوان سربازان کودک به کار گرفته می‌شوند. این عمل نه تنها حقوق آن‌ها را نقض می‌کند، بلکه به سلامت روانی و جسمی آن‌ها آسیب می‌زند.

۲٫ حملات مستقیم به مدارس و بیمارستان‌ها: در بسیاری از مخاصمات، مدارس و بیمارستان‌ها به عنوان اهداف نظامی مورد حمله قرار می‌گیرند. این عمل نه تنها جان کودکان را به خطر می‌اندازد، بلکه حق آن‌ها به آموزش و درمان را نیز نقض می‌کند.

۳٫ آسیب‌های جسمی و روانی: کودکان در جنگ‌ها به شدت آسیب می‌بینند. این آسیب‌ها می‌توانند جسمی (مانند جراحات ناشی از انفجار) و روانی مانند PTSD) )باشند.

۴٫ نقص دسترسی به خدمات بهداشتی: در شرایط جنگ، دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی برای کودکان به شدت محدود می‌شود. این موضوع می‌تواند به افزایش مرگ و میر و بیماری‌های غیرقابل درمان منجر شود.

۵٫ استثمار جنسی و سوءاستفاده: در شرایط جنگ، کودکان به شدت در معرض خطر سوءاستفاده جنسی و استثمار قرار دارند. این موضوع می‌تواند تأثیرات عمیق و ماندگاری بر روان آن‌ها داشته باشد.

۶٫ نقص حق دسترسی به آب و غذا: در بسیاری از مناطق جنگ‌زده، دسترسی به آب آشامیدنی و غذا برای کودکان محدود می‌شود. این موضوع می‌تواند به سوءتغذیه و بیماری‌های جدی منجر شود.

نقض فاحش حقوق کودکان

بر اساس کنوانسیون حقوق کودک که در سال ۱۹۸۹ به تصویب رسید، دولت‌ها موظف به حمایت از حقوق کودکان هستند.  مواد ۳۸ و ۳۹ این کنوانسیون به وضوح به حمایت از کودکان در زمان جنگ و مخاصمات مسلحانه اشاره دارد. ماده ۳۸ تصریح می‌کند که دولت‌ها باید از کودکان زیر ۱۵ سال در برابر شرکت در جنگ‌ها محافظت کنند و ماده ۳۹ به حق بازگشت کودکان به وضعیت عادی و دریافت کمک‌های روانی و اجتماعی پس از جنگ اشاره دارد. با این حال، در بسیاری از موارد، این حقوق به شدت نقض شده‌اند.

نقض واضح کنوانسیون حقوق کودک

در جنگ‌های اخیر در غزه و لبنان، شاهد نقض‌های فاحش کنوانسیون حقوق کودک بوده‌ایم. جداکردن اجباری کودکان از خانواده‌ها به دست سربازان اسرائیلی یکی از این موارد است. این عمل نه‌تنها به حقوق خانواده‌ها آسیب می‌زند، بلکه به‌ سلامت روانی و اجتماعی کودکان نیز صدمه می‌زند.

همچنین، استفاده از سلاح‌های ممنوعه مانند بمب‌های فسفری علیه غیرنظامیان، به‌ویژه کودکان، نقض آشکار حقوق بشر و حقوق بین‌الملل بشردوستانه است.

نقض حقوق بین‌الملل بشردوستانه

حقوق بین‌الملل بشردوستانه که به حفاظت از غیرنظامیان در زمان جنگ می‌پردازد، نیز در این مخاصمات به‌وفور نقض شده است. استفاده از سلاح‌های ممنوعه و بمب‌های فسفری که به‌گونه‌ای فجیع به غیرنظامیان آسیب می‌زند، نمونه‌ای از این نقض‌هاست.

این سلاح‌ها به دلیل تأثیرات مخرب و غیرقابل‌کنترلشان بر روی جمعیت‌های غیرنظامی، به‌خصوص در مورد کودکان،  محکوم شده‌اند.

کشتار و نسل‌کشی

کشتار و نسل‌کشی در مخاصمات مسلحانه در غزه و لبنان، افزایش‌یافته است. شهادت مظلومانه کودکان در این جنگ‌ها، نه‌تنها نشان‌دهنده نقض حقوق بشر است؛ بلکه در قالب یک جنایت جنگی نیز محسوب می‌شود.

 این کشتارها به‌وضوح نشان‌دهنده عدم رعایت اصول انسانی و حقوق بشر در جنگ‌هاست.

افزایش کودکان دارای نقص‌عضو

افزایش تعداد کودکان دارای نقص‌عضو در غزه و لبنان به‌عنوان نتیجه مستقیم جنگ‌ها و استفاده از سلاح‌های ممنوعه، یک بحران انسانی جدی است.

 این کودکان نه‌تنها از نظر جسمی آسیب‌دیده‌اند بلکه از نظر روانی نیز تحت‌فشار شدید قرار دارند. عدم دسترسی به درمان‌های مناسب و حمایت‌های اجتماعی، وضعیت آن‌ها را وخیم‌تر می‌کند.

 دروغ بودن رسالت حقوق کودک و حقوق بشر

در نهایت، می‌توان گفت که رسالت حقوق کودک و حقوق بشر در جنگ‌های غزه و لبنان در مجامع حقوق بشری زیر سؤال رفته است.

 درحالی‌که سازمان‌های بین‌المللی و دولت‌ها ادعای حمایت از حقوق بشر و حقوق کودک را دارند، واقعیت‌های موجود در میدان جنگ نشان‌دهنده عدم تحقق این وعده‌هاست.

 این تناقض بین ادعا و عمل، به‌خصوص در مورد حقوق کودکان، نیازمند توجه و اقدام فوری جامعه جهانی است.

نقض فاحش حقوق کودکان در مخاصمات مسلحانه، به گونه چشمگیرتر در غزه و لبنان، یک بحران انسانی جدی است که نیازمند اقدام فوری و جدی از سوی جامعه جهانی است.

 حمایت از حقوق کودکان و جلوگیری از نقض‌های بیشتر، باید در اولویت قرار گیرد تا آینده‌ای بهتر برای نسل‌های آینده تمدن نوین اسلامی تضمین شود.

زهرا سعادت