مهریه نقد یا نسیه؟ دیدگاه‌های فقهی و حقوقی در نشست تخصصی زنان

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جهان‌بانو، نشست تقنینی «آسیب‌شناسی قوانین موجود و خلاء‌های قانونی در موضوع مهریه با تاکید بر تسهیل نقدبودگی مهریه» با دبیری حجت‌الاسلام و المسلمین غلامی و حضور استادانی چون دکتر فرج‌الله هدایت‌نیا، دکتر مجید دهقان و دکتر مهدی سجادی امین، عصر پنجشنبه ۲۸ شهریورماه در مؤسسه آموزش عالی معصومیه خواهران برگزار شد.

در ابتدای نشست، حجت‌الاسلام غلامی ضمن اشاره به اهمیت موضوع مهریه در نظام خانواده و حقوق ایران، از ضرورت بازنگری در قوانین و فرهنگ‌سازی برای بازگشت به سیره اهل‌بیت(ع) سخن گفت و یادآور شد که مهریه در آموزه‌های دینی، هدیه صداقت و محبت مرد به زن است نه ابزاری برای تعارضات حقوقی و خانوادگی.

دکتر مجید دهقان، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، در ارائه نخست خود با ترسیم جامعه‌ای بدون مشکل مهریه، بر نقش سیاست‌گذاری فرهنگی و اجتماعی مبتنی بر هنجارهای بومی تأکید کرد. او گفت: مهریه در جامعه امروز بیشتر به ضمانت اجرای زندگی مشترک تبدیل شده است، در حالی‌که در آموزه‌های دینی فلسفه‌ای متفاوت دارد. دهقان افزود سیاست‌های قانونی باید با واقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی هماهنگ باشد تا اثرگذار شوند.

دکتر فرج‌الله هدایت‌نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در ادامه نشست به تحلیل حقوقی مهریه پرداخت و گفت: مهریه به‌عنوان تعهد مالی شوهر پس از عقد قابل مطالبه است، اما باید درباره نقد یا نسیه بودن آن، شرط ضمن عقد و دخالت دولت در روابط خانوادگی بازنگری شود. او تأکید کرد هرگونه دخالت قانونی باید با رعایت حاکمیت اراده طرفین و بر اساس مصلحت اجتماعی باشد.

دکتر مهدی سجادی امین، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده، نیز در سخنرانی خود وضعیت فعلی ازدواج و تعهدات مالی زوجین را بررسی کرد. او با اشاره به حق حبس و افزایش مهریه‌های غیرواقعی، هشدار داد که فشارهای مالی و حقوقی سنگین باعث کاهش رغبت به ازدواج و گرایش به روابط غیررسمی می‌شود. وی پیشنهاد کرد انواع متفاوتی از سند ازدواج متناسب با توان مالی زوجین طراحی شود و نظام قضایی در رسیدگی به مهریه انعطاف‌پذیرتر گردد.

در بخش دوم این نشست، دکتر دهقان بر محدودیت‌های سیاست‌گذاری حقوقی تأکید کرد و گفت قانون به تنهایی رفتار مردم را تغییر نمی‌دهد و نیازمند اقدامات فرهنگی است. دکتر سجادی امین نیز در ادامه، ضرورت بازنگری در ساختار مهریه و نفقه با توجه به تحولات اجتماعی و اشتغال زنان را یادآور شد و گفت اصلاح این ساختارها می‌تواند رغبت به ازدواج را افزایش دهد.

در پایان نشست، ارائه‌دهندگان بر لزوم انجام پژوهش‌های جامع و طراحی راهکارهای متناسب با ارزش‌های دینی و فرهنگی تأکید کردند تا مهریه از ابزار تعارضات حقوقی به حق اقتصادی و پشتوانه واقعی زندگی مشترک تبدیل شود.

گزارشگر: مهتا صانعی