مسجد گوهرشاد و مدرسه پریزاد؛ موقوفات برجسته ای که واقفین آن بانوان بوده اند

به گزارش جهان بانو، بررسی و مطالعه اسناد وقفی نشان می‌دهد که بانوان در مقاطع مختلفی از تاریخ با وقف کردن اموال یا املاک خود در عرصه‌های متعدد اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی نقش موثری ایفا کرده‌اند.

با توجه به اسناد موجود، کهن ترین اثر وقفی بانوان در حرم رضوی به دوره سلجوقی باز می‌گردد. در آستان قدس رضوی مصحفی وجود دارد که متعلق به زمرد ملک، از بانوان هنرمند و خطاط خاندان سلجوقی بوده است. گفتنی است که این مصحف در سال ۵۴۰ به رشته تحریر درآمده است و پدر این بانوی هنرمند، ابوالقاسم محمود نام داشته که خواهرزاده‏ سلطان سنجر سلجوقی بوده است.

اما مهم ترین و آغازین ابنیه وقفی بانوان در آستان قدس رضوی به دوره تیموری اختصاص پیدا می‌کند. از این نظر قدیمی‌ترین بانوی واقف در حرم امام رضا (ع) گوهرشاد بیگم، همسر شاهرخ تیموری است. گوهرشاد از بانوانی است که در زمانه خود خدمات بسیاری انجام داده و پس از خود نیز آثار بسیاری بر جای گذاشته است. 

این بانوی خیّر به تعدادی از معماران دستور داده بود که به عمران حرم مطهر امام رضا (ع) بپردازند. وی دستور داد که رواق های دارالسلام، دارالسیاده و دارالحفاظ در داخل حرم ساخته شود تا زائرین آستان رضوی مکانی برای خوردن غذا، استراحت کردن، قرآن خواندن و نیز پرسش و پاسخ دینی داشته باشند.

همچنین وی در ابتدای قرن نهم هجری دستور داد تا مسجدی را در نزدیکی حرم مطهر رضوی بسازند که بعدها به نام واقفش، مسجد گوهرشاد نامگذاری شد.

ندیمه گوهرشاد خانم به نام بانو پریزاد نیز اقدام به ساخت مدرسه‌ای در داخل حرم رضوی با عنوان مدرسه پریزاد کرد و این محفل علم آموزی را وقف آستان قدس رضوی نمود. این مدرسه تا به امروز همچنان دایر است و نقش مهمی در فعالیت‌های فرهنگی داخل حرم دارد.

منبع: قدس آنلاین