مسجد، پایگاه تربیت نسل‌ها

مسجد با حضور فعال بانوان به پایگاهی برای تربیت نسل‌ها تبدیل شده و زنان با نقش‌آفرینی در آموزش، فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی، روح تازه‌ای به فضای عبادت می‌بخشند.

در یکی از غروب‌های آرام جمعه، صدای اذان از گلدسته‌های مسجد به گوش می‌رسد و کوچه‌ها را فرا می‌گیرد. زنان و دخترانی با چادرهای گلدار از خانه‌ها بیرون می‌آیند و آرام و مشتاق راهی مسجد می‌شوند؛ مسجدی که برای بسیاری پناهگاه دل، مرکز گفتگو و نقطه‌ای برای آرامش است.

در روزگار پرشتاب امروز، مسجد شاید تنها جایی باشد که می‌توان در آن سکوت یافت و به خود بازگشت. بانوان با حضورشان، رنگی تازه به فضای مسجد می‌بخشند و نقش‌آفرینانی بی‌صدا در تداوم حیات فرهنگی و تربیتی جامعه‌اند. آن‌ها در کنار عبادت، گاه به آموزش قرآن می‌پردازند، گاه کلاس‌های مهارت‌های زندگی برگزار می‌کنند و گاه در فعالیت‌های اجتماعی مسجد نیرویی پنهان اما اثرگذارند.

حضور زن در مسجد در تاریخ اسلام الهام‌بخش و فعال بوده است؛ زنانی که در مسجد پیامبر(ص) آموزش می‌دیدند، پرسش می‌کردند، تصمیم می‌گرفتند و در کنار مردان در مسیر رشد جامعه مشارکت داشتند. امروز نیز این الگو می‌تواند بازخوانی و با نگاهی تازه، نقش زن در مسجد پررنگ‌تر شود.

مسجد خانه‌ی خدا و مکانی باز برای همه است؛ مرد و زن، پیر و جوان. هرگاه بانوان سهم بیشتری از حضور در مسجد داشته باشند، روح مهربانی و نشاط در فضای آن جاری‌تر می‌شود. پیوند زن و مسجد، پیوندی میان ایمان و لطافت، میان مهر و تربیت است و بدون تردید، این پیوند می‌تواند آینده‌ای روشن‌تر برای جامعه رقم بزند.

زنانی که در سکوت شبستان، روشنی می‌کارند

در حیاط مسجد، کنار حوض کوچک و فواره‌ای که شرشر آب آن در دل غروب شنیده می‌شود، چند زن گرد هم آمده‌اند و صدای گفت‌وگوی آرامشان در فضای صمیمی مسجد پیچیده است. یکی از آن‌ها، معلم قرآن است؛ زنی که سال‌هاست کلاس‌هایش را در همین مسجد برگزار می‌کند.

خانم احمدی می‌گوید: «خیلی از دختران جوانی که امروز مربی قرآن یا فعال فرهنگی هستند، اولین‌بار در همین مسجد با کارهای جمعی آشنا شدند. اگر فضا برای حضور بانوان بازتر شود، مسجد می‌تواند به یک پایگاه واقعی تربیت نسل‌ها تبدیل شود.»

در کنار او، محدثه، دختری بیست‌وچندساله که در کانون فرهنگی مسجد فعالیت می‌کند، می‌گوید: «گاهی حس می‌کنم ما دخترها در مسجد دیده نمی‌شویم. فضای بانوان محدود است و برنامه‌ها معمولاً برای مردها طراحی می‌شوند، اما ما می‌خواهیم نقش داشته باشیم، ایده بدهیم و برنامه بسازیم. مسجد اگر برای همه باشد، انگیزه و خلاقیت زنان هم رشد می‌کند.»

چند نوجوان دیگر در همان مسجد مشغول آماده‌سازی برنامه‌ای فرهنگی هستند. آن‌ها بروشورهایی درباره‌ی «زن و مسجد» طراحی کرده و قصد دارند نمایشگاهی کوچک در شب شهادت حضرت زهرا(س) برگزار کنند. شور و شوق آن‌ها نشان می‌دهد که اگر اعتماد و فرصت داده شود، مسجد می‌تواند به محل شکوفایی استعدادهای دختران جوان بدل شود.

نیمی از روشنی مسجد، سهم زنان است

حجت‌الاسلام امیدی، مدیر مرکز رسیدگی به امور مساجد استان فارس، با تأکید بر اهمیت حضور بانوان در مساجد می‌گوید: «در سیره‌ی پیامبر اکرم(ص)، حضور زنان در مسجد نه‌تنها مورد تأیید، بلکه تشویق می‌شد. بانوان در کنار مردان در عرصه‌های عبادی، آموزشی و اجتماعی فعال بودند. امروز نیز باید این فرهنگ بازسازی شود. مسجد خانه‌ی همه است و نقش بانوان در پویایی آن انکارناپذیر است.»

وی افزود: «در چند سال اخیر تلاش کرده‌ایم فضاهای بانوان در مساجد را توسعه دهیم و طرح‌هایی برای آموزش، تربیت مربیان فرهنگی و تقویت گروه‌های خواهران اجرایی کنیم. هدف ما این است که حضور بانوان از شکل نمادین خارج و به حضوری مؤثر و مدیریتی تبدیل شود. بانوان می‌توانند هم‌یار ائمه جماعات در امور فرهنگی و اجتماعی باشند.»

در پایان، حجت‌الاسلام امیدی جمع‌بندی می‌کند: «هر جا بانوان وارد میدان شده‌اند، روح مسجد زنده‌تر شده است. حضور آن‌ها، یک حضور قلبی و تربیتی است. اگر بخواهیم مسجد را به جایگاه واقعی‌اش برگردانیم، باید زن را نه در حاشیه، بلکه در متن مسجد ببینیم.»

حیاط مسجد آرام است، نسیم شبانه از پنجره‌ها می‌وزد و صدای تلاوت دسته‌جمعی از شبستان شنیده می‌شود؛ نشانه‌ای از بازگشت دوباره زنان به جایگاه حقیقی‌شان در خانه‌ی خدا، جایی که ایمان، مهر و زندگی در کنار هم جاری‌اند.

خبرگزاری شبستان