عدم توجه به مشکلات مادران دانشجو در آموزش حضوری در دانشگاه‌ها

متاسفانه ساختار نظام دانشگاهی برای تحصیل مادران دانشجو چندان مناسب نیست و فرزندآوری همزمان با تحصیل کار بسیار دشواری است. به همین دلیل، در بند ت ماده ۲۶ قانون جوانی جمعیت موضوع آموزش مجازی ماداران دارای فرزند زیر ۳ سال مطرح شده است که در صورت اجرایی شدن می تواند راهگشا باشد.

به گزارش جهان بانو، هنگامی که صحبت از طراحی ساختارهای اجتماعی نامناسب با نیازهای زنان به میان می آید، با لیستی طویل و عریض مواجه می شویم که پراختن به آن زمان طولانی را به خود اختصاص می‌دهد. یکی از این ساختارهای مهم که در نظر نگرفتن نیازهای زنان در طول سال های متوالی همواره در آن مشاهده شده است، نظام آموزشی کشور است. اگر از این موضوع صرف نظر کنیم که ساختار آموزشی کشور در دوران تحصیل در مدرسه دانش و مهارت مطلوب را آموزش نمی‌دهد، باید گفت که تحصیل در این ساختار سال‌های طولانی از عمر دانش آموزان را به خود اختصاص می‌دهد. این دو مشکل در ساختار آموزشی کشور مشکلات متعددی را برای زنان و مردان به وجود آورده‌است.

مادران دانشجو

علاوه بر این مشکلات باید به این نکته نیز اشاره کرد که در ساختار نظام دانشگاهی کشورمان بستر مناسب در راستای تامین نیازهای بانوان از جمله «مادران دانشجو» در نظر گرفته نشده است؛ به گونه ای که با این شرایط فرزندآوری برای زنان و ادامه تحصیل همزمان با آن کاری بسیار دشوار است. به عنوان مثال یکی از مسائلی که در ابتدای مادر شدن دانشجو برای وی مشکلاتی را به وجود می‌آورد، اجرا نکردن مرخصی زایمان و عدم همکاری دانشگاه است. لازم به ذکر است که بر اساس قانون مادران دانشجو می‌توانند از مرخصی زایمان استفاده کنند، با این وجود هنگامی که پای عمل و اجرا به میان می‌آید، بعضی از دانشگاه‌ها از اجرای این قانون خودداری می‌کنند.

در برخی از موارد نیز مادر دانشجو در ترم‌های بعدی با مشکل مواجه می‌شود به گونه ای که کادر اداری دانشگاه بدون اینکه شرایط این مادران را در نظر بگیرند واحدهای درسی آن ها را حذف می‌کنند و یا برخی از واحدهای درسی را که در ترم مرخصی خود برنداشته‌اند، اجازه برداشتن آن واحد به مادران دانشجو داده نمی‌شود.

برابری تعداد غیبت ها با دیگر دانشجویان

پس از اتمام مرخصی مادران دانشجو و الزامی شدن حضور آن ها در کلاس‌ها مشکلات متعدد دیگر آغاز می‌شود. اولین مشکل تعداد برابر غیبت‌های مجاز دانشجویان مادر با سایر دانشجویان است. این مسئله می‌تواند موجب بروز مشکل شود، چرا که فرزندان زیر دو سال ممکن است روزی بیمار باشند یا نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشند، بنابراین لازم است که کادر اداری دانشگاه به صورت منعطف‌تری با مادران دانشجو برخورد کند.

عدم وجود مهدکودک در دانشگاه

مشکل دیگر نبود مهدکودک در دانشگاه‌ها است. متاسفانه این موضوع یک مساله فراگیر است و در دانشگاه‌های بزرگ کشور نیز مشاهده می‌شود. ایجاد یک فضا برای مراقبت از بچه‌ها در کنار محل تحصیل مادر، از مزایای بسیاری برخوردار است. نمی‌توان یک فرزند خردسال را بدون حضور فرد بزرگسال تنها گذاشت و همانطور که می‌دانید وابستگی خردسالان به ویژه فرزندان زیر دو سال به مادر بسیار بیشتر از پدر است. در صورتی که برای مادر دانشجو الزام به حضور در کلاس وجود داشته باشد، یا باید فرزندش را برای ساعاتی به فامیل و آشنایان بسپارد، یا او را در مهدکودک‌های سطح شهر ثبت نام کند و یا برای مراقبت از کودکش اقدام به استخدام پرستار کند.

در صورت انتخاب هر یک از این گزینه‌ها مشکلات بسیاری برای مادر و فرزند به وجود خواهد آمد. برای مثال ممکن است شرایط نگهداری از کودک برای آشنایان و فامیل در ساعات مورد نظر مادر فراهم نباشد و هزینه استخدام پرستار نیز برای بسیاری از خانواده‌ها مبلغ قابل توجهی محسوب می‌شود. گذشته از این مسائل، پیدا کردن پرستار مطمئن نیز دردسرهای خاص خود را دارد. همچنین، مهدکودک‌های سطح شهر شهریه بسیاری دریافت می‌کنند و یا ممکن است مهدکودک مطلوب با دانشگاه مادر فاصله زیادی داشته‌ باشد.

بنابراین وجود خانه بازی و یا مهدکودکی که مادران دانشجو بتوانند فرزندشان را در ساعت کلاس با خاطری آسوده به آن‌جا بسپارند و امکان اینکه بین کلاس‌ها به فرزند خود سر بزنند، بسیار ضروری است. وجود چنین مکان‌هایی در دانشگاه نشان می‌دهد که به حضور بانوان و نیازهای آنان در ساختارهای اجتماعی توجه می‌شود. با این وجود دانشگاه‌های بسیاری در سطح کشور وجود دارند که این نیازسنجی در آنها مشاهده نمی‌شود. هرچند با آغازهمه‌گیری کرونا و آموزش غیرحضوری بسیاری از این مشکلات به طور موقت خاتمه پیدا کرد، با این وجود با حضوری شدن دانشگاه‌ها این مشکلات دوباره آغاز می‌شود، به ویژه اینکه به نظر می‌رسد بر اساس مصوبه‌های ستاد کرونا و وزارت علوم حضور در دانشگاه‌ها جدی است. در این صورت مشکلات مادران دانشجو که در زمان غیرحضوری بودن آموزش‌ها بسیار کم شده بوده، دوباره از سر گرفته می‌شود.

ماده ۲۶ قانون جوانی جمعیت

اگرچه ساختارهای موجود در جهت توجه به حضور مادران دانشجو تغییر چندانی نکرده‌است، با این وجود در ماده‌ای از قانون جوانی جمعیت برای این مادران تسهیلاتی در نظرگرفته شده است. به همین دلیل بهتر است نگاهی به مواد این قانون، به خصوص ماده ۲۶ آن بیندازیم. در بند «ت» این قانون آمده است که: «با تقاضای طلاب و دانشجویان مادر باردار یا دارای فرزند زیر سه سال جهت آموزش مجازی یا غیرحضوری برای گذراندن واحدهای دروس نظری دوره تحصیل موافقت نمایند.»

با توجه به اینکه امکان قانونی تحصیل مجازی و غیرحضوری مادران دانشجو وجود دارد، باید بررسی کرد که در عمل نیز این قانون اجرایی می‌شود؟ آیا دانشگاه‌ها و اساتید برای اجرایی کردن این قانون ساخت‌ها و برنامه های زیر لازم را مهیا کرده‌اند؟

در پایان باید گفت که هرچند این قانون به حل بخشی از معضلات مادران دانشجو کمک می‌کند، اما باید فضا برای حضور مادران در محیط آموزشی و اجتماعی دانشگاه ها مهیا گردد؛ چراکه درک این حضور نیز فوایدی دارد. بنابراین باید علاوه بر اجرایی شدن این بند از قانون جوانی جمعیت، مطالبه ایجاد زیرساخت‌های مبنایی‌تر همچون ایجاد مهدکودک و انعطاف در حضور در کلاس‌ها برای مادران دانشجو نیز باید دنبال شود.