گزارش اختصاصی؛

زن، شاعر پایداری، راوی بیداری

در نشستی صمیمی با حضور استاد شرافت، شاعران، و علاقه‌مندان به ادبیات انقلاب اسلامی، به بررسی نقش و جایگاه زنان در شعر پایداری پرداخته شد؛ از حضور کم‌رنگ در دهه ۶۰ تا درخشش چشمگیر در دهه‌های اخیر.

ادبیات پایداری زنان، پژواکی است از رنج و مقاومت؛ آینه‌ای از ایستادگی زنانی که در تندباد جنگ و سرکوب، خاموش نماندند. آن‌ها فقط شاهد تاریخ نبودند، بلکه خود تاریخ‌ساز شدند.

این جریان به‌ویژه در شعر پایداری انقلاب اسلامی رنگی زنانه و روشن گرفته است. شاعرانی چون سیمین‌دخت وحیدی، سپیده کاشانی در کنار مردان، صدای مادران شهید، همسران آزاده و دختران انقلابی را به واژه آوردند. شعرهایی که نه‌تنها سوگوار نیستند، بلکه از ایستادگی می‌گویند؛ از چادری که پرچم شد، از اشکی که روشنگر شد. شعر پایداری انقلاب اسلامی، ادامه‌ی همان راهی است که ادبیات پایداری زنان آغاز کرده بود: روایت ایمان، خون، و بیداری.

با این مقدمه نشست ادبی، با محوریت «ادبیات پایداری زنان» با حضور استاد شرافت و اجرای سرکار خانم مهتا صانعی و حضور جمعی از شاعران، پژوهشگران و علاقه‌مندان به ادبیات انقلاب اسلامی در شهر قم برگزار شد. در آغاز این نشست، شعری از بانو سپیده کاشانی قرائت شد که با استقبال حاضران مواجه گردید. این شعر نماد ورود آگاهانه و مسئولانه بانوان به عرصه مقاومت و پایداری بود.

استاد شرافت با تأکید بر جایگاه زنان در شعر مقاومت گفت: «شعر آیینی و شعر پایداری دو مسیر جدا نیستند. ما در شعر قم، هم شاعرانی داریم که ذوق‌مندند و هم آنان که اهل فکر و تحلیل‌اند. این سرمایه‌ای عظیم برای ادبیات مقاومت است.»

وی با اشاره به تجربه زیسته خود در فضای شعر طی بیش از دو دهه، افزود: «در دهه ۶۰ حضور زنان شاعر در فضای شعر انقلاب بسیار محدود بود؛ اما از دهه ۷۰ به بعد، شاهد ورود گسترده‌تر بانوان به این عرصه هستیم.»

در این جلسه همچنین به دلایل حضور پررنگ اما گاه ناپایدار بانوان در فضای شعر پرداخته شد. استاد شرافت گفت: «ورود خانم‌ها به شعر اغلب از دل عواطف شکل می‌گیرد و همان عاطفه که نقطه قوت‌شان است، گاه به مانعی در مسیر رشد تبدیل می‌شود. در عین حال، بانوان شاعر در جزئی‌نگری و نگاه انسانی به موضوعات، توانمندتر ظاهر شده‌اند.»

وی با یادآوری شاعرانی همچون سپیده کاشانی، سیمین‌دخت وحیدی، طاهره صفارزاده، عالیه محرابی، پاندای صفایی، و الهام عارف‌نژاد، خاطرنشان کرد: «اگرچه شاعران زن بسیاری در عرصه شعر انقلاب درخشیده‌اند، اما هنوز با چالشی به نام تداوم و ماندگاری روبرو هستند.»

از دیگر نکات مهم مطرح‌شده در جلسه، تأکید بر لزوم برنامه‌ریزی و حمایت مؤثرتر از بانوان شاعر، ایجاد فرصت‌های برابر در چاپ و انتشار آثار، و ضرورت توجه به عناصر فنی شعر از سوی شاعران زن بود.

در پایان، استاد شرافت از روحیه شاگردی مستمر به‌عنوان یکی از عوامل اصلی رشد هنری یاد کرد و گفت: «بزرگان ما همچون استاد مجاهدی هنوز هم روحیه یادگیری دارند. این همان چیزی‌ست که بانوان شاعر نیز باید آن را در مسیر خود حفظ کنند.»

گفتنی است در این نشست ادبی، بانوانی از شعرای شهر مقدس قم همچون سمیه خردمند، نجمه‌سادات هاشمی، متین پسندیده، زهراسادات هاشمی، عاطفه خرمی، وحیده گرجی به شعرخوانی درباره‌ی ادبیات پایداری و مقاومت زنان با تاسی به حضرت زینب کبری سلام‌الله‌علیها پرداختند و با ارائه‌ی نظرات خود درباره‌ی ان موضوع به غنای شعری تاکید داشتند.

گزارشگر: مهتا صانعی