نام کاربری یا نشانی ایمیل
رمز عبور
مرا به خاطر بسپار
کارآفرینی زنان در دهه‌های اخیر، در اقتصاد ایران و جهان دیگر یک پدیده نوظهور نیست. امروزه زنان یکی از مهم‌ترین پیشران‌های خلق ارزش افزوده، ایجاد مدل‌های جدید مالکیت و توسعه پایدار هستند.
از منظر اقتصاد سیاسی توسعه، کارآفرینی زنان همان نقطه‌ای است که توسعه از درون جامعه تولید می‌شود نه از تزریق خارجی. این توسعه از تجربه زیسته، شبکه‌سازی انسانی و حل مسئله واقعی ساخته می‌شود.
با وجود اهمیت این نقش، زنان کارآفرین آنچنان که باید دیده نمی‌شوند و این مسئله مسیر پیشرفت زنان کارآفرین را سخت می‌کند، اما این موضوع به جای کاهش بهره‌وری، منجر به تاب‌آوری بالاتر، رویکرد حل مسئله و توان بالاتر زنان کارآفرین شده است که توسعه را عملی می‌کنند نه اینکه فقط درباره آن حرف بزنند.
در میان گروه‌های مختلف زنان کارآفرین در ایران، یک گروه کمتر دیده شده که از نظر ظرفیت توسعه بسیار مهم است؛ زنان دارای معلولیت جسمی که با پشتکار، مهارت‌آموزی و عبور از موانع محیطی، به کسب‌وکار مستقل رسیده‌اند. گروهی که بخش قابل توجهی از آن‌ها تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارد و در سال‌های اخیر در سبد اشتغال و تولید رسمی کشور نقش روبه‌رشد داشته‌اند.
براساس گزارش‌های رسمی، سهم زنان در اشتغال‌زایی ثبت‌شده بهزیستی، در برخی سال‌ها به بیش از نصف کل اشتغال ایجادشده رسیده است. این اعداد نشان می‌دهد که اگر سیاست تمرکز بر توانمندسازی اقتصادی زنان دارای معلولیت جسمی به‌صورتی هدفمند ادامه یابد، این گروه می‌تواند به یکی از جدی‌ترین پایه‌های کارآفرینی اجتماعی قابل اتکا در کشور تبدیل شود.
زنان کارآفرین دارای محدودیت اجباری جسمی با چالش‌هایی مواجه هستند که اصلی‌ترین موانع موجود در مسیر این گروه عبارت‌اند از: نبود مناسب‌سازی فضاهای شهری، مراکز کاری، حمل‌ونقل عمومی و سکوهای صنعتی، سقف پایین دسترسی به سرمایه اولیه و نیاز به ضامن برای وام بانکی، و دوره‌های آموزشی غیرقابل دسترس.
بسیاری از زنان دارای معلولیت جسمی، تنها مسیر واقعی برای استقلال مالی را در کارآفرینی می‌بینند، زیرا احتمال استخدام شدن آن‌ها از مسیر سنتی جذب نیروی کار پایین است و به همین دلیل برای ایجاد کسب‌وکار تلاش می‌کنند.
سازمان بهزیستی در سال‌های اخیر تمرکز خود را از پرداخت‌های مصرفی مستقیم به سمت برنامه‌های توانمندسازی اقتصادی و ایجاد اشتغال برده است. یکی از مهم‌ترین خطوط عملیاتی بهزیستی در حوزه اشتغال مددجویان، ارائه تسهیلات خوداشتغالی و حمایت از راه‌اندازی کارگاه‌های کوچک و متوسط است. این مدل در زنان معلول جسمی نتایج ملموس‌تری نسبت به مدل کمک نقدی داشته و نمونه‌های موفق آن در استان‌های مختلف قابل مشاهده است.
دوره‌های مهارت‌آموزی فنی، صنایع‌دستی، تولیدی، طراحی و دوخت، خیاطی صنعتی، بسته‌بندی خانگی و همچنین بازارچه‌های معرفی محصول، در همین راستا توسعه یافته است. با این حال مسئله کمبود سرمایه در گردش و سقف وام پایین همچنان یکی از نقاط قابل‌اصلاح جدی در این سیاست است.
در استان‌های مختلف کشور، نمونه‌های موفقی از زنان دارای معلولیت جسمی دیده می‌شود که با تکیه بر وام بهزیستی، آموزش تخصصی و شبکه‌سازی، توانسته‌اند کارگاه‌هایی با اشتغال چند ده نفره ایجاد کنند. برخی از این کارگاه‌ها به سطحی از استاندارد تولید رسیده‌اند که محصولات آن‌ها در زنجیره صنعتی رسمی مورد استفاده قرار گرفته است.
نکته کلیدی در این نمونه‌ها این است که تک‌شغل ایجاد نشده و یک زن دارای معلولیت علاوه بر اشتغال خود، اشتغال چندین نفر دیگر را نیز رقم زده است. این نقطه‌ای است که کارآفرینی زنان معلول جسمی را به یک مسئله اقتصادی کلان ارتقا می‌دهد، نه صرفاً یک مسئله حمایتی.
توسعه بیشتر این بخش به سه محور نیاز دارد: افزایش سقف وام‌های خوداشتغالی و ایجاد صندوق ضمانت ویژه معلولان کارآفرین، توسعه شبکه‌های بازار و ایجاد امکان فروش آنلاین تضمین‌پذیر، و استانداردسازی و مناسب‌سازی آموزش‌ها برای دسترس‌پذیری.
در مقیاس ملی، اگر این سه محور در برنامه‌ریزی سالانه سازمان بهزیستی و دولت هم‌سنگ حمایت اجتماعی تعریف شود، زنان دارای معلولیت جسمی می‌توانند یکی از پایدارترین مدل‌های اشتغال کم‌هزینه با بازده بالا و اثر اجتماعی عمیق در کشور باشند.
روایتی از زنی که محدودیت جسمی نتوانست سد راه او شود
زهرا ایمانی، یکی از بانوان دیار چهارمحال و بختیاری، با وجود محدودیت جسمی و با پشتکار و حمایت خانواده، اکنون یک کارآفرین موفق است که علاوه بر خود برای چهار بانوی دیگر شغل ایجاد کرده است.
این بانوی کارآفرین در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد اظهار داشت: پنجاه سال سن دارم و در دوران کودکی دچار سوختگی در ناحیه صورت، دست و پا شدم و اکنون بعد از چندین سال، عوارض سوختگی در من وجود دارد.
وی گفت: در زمینه‌های اجتماعی و فرهنگی فعال هستم و به‌عنوان مسئول اجتماعی و قرار دوازدهم دفتر شمیم خدمت در امامزاده دوخاتون شهرکرد فعالیت می‌کنم. همچنین آموزشگاه خیاطی و کارگاه تولیدی که حدود ۲۰ سال از آغاز فعالیت آن می‌گذرد، در شهرکرد دارم.
ایمانی با بیان اینکه براساس علاقه به کار و میل به اشتغال‌زایی یک کارگاه خیاطی راه‌اندازی کردم، گفت: در این کارگاه چهار بانوی دیگر که از نظر جسمانی سالم هستند اما شرایط اقتصادی دشواری دارند، مشغول به کار هستند.
این بانوی کارآفرین بیان کرد: خانواده و اطرافیان در این مسیر مشوق من بودند و تنها حمایتی که از دولت دریافت کردم یک وام با مبلغ اندک بود و دیگر حمایتی از من نشد.
تورم، بزرگ‌ترین مانع در شروع کسب‌وکار بانوان
وی با اشاره به اینکه تولیدات کارگاهش بیشتر در زمینه عفاف و حجاب است، به بیان مشکلات کاری خود پرداخت و عنوان کرد: کارخانه پارچه را تقریباً برابر قیمت بازار به ما می‌دهد یا پول ما مدت زیادی در حساب کارخانه می‌ماند که کار را سخت می‌کند.
ایمانی بیان کرد: برای عرضه محصولات خود در نمایشگاه‌های مختلف شرکت می‌کنم و یک غرفه فروش در امامزاده دوخاتون شهرکرد دارم. بیشتر محصولات کارگاه من برای یک مغازه تولید می‌شود و در سراسر کشور هم کار ما دیده شده است زیرا کار خوب بهترین تبلیغ است؛ وقتی کاری خوب برای یک نفر انجام شود، آن فرد چند نفر دیگر را به همراه خود می‌آورد. همچنین در فضای مجازی کانال و گروه برای معرفی محصولات خود دارم.
وی تورم را بزرگ‌ترین مانع در شروع کسب‌وکار بانوان دانست و گفت: تورم مشکل بزرگ و سد راه خانم‌هاست؛ وقتی خانمی کاری را شروع می‌کند، مصالح می‌خرد و کار می‌کند اما همه سود خود را دوباره باید صرف خرید مصالح جدید بکند.
این کارآفرین موفق اهل چهارمحال و بختیاری می‌گوید: خانم‌ها برای شروع کسب‌وکار نیاز به وام‌های کم‌بهره دارند. برای گرفتن این وام‌ها نیاز به تهیه فاکتور، ضامن و مدارک مختلف است. تهیه فاکتور مشکل است زیرا مغازه‌داران به علت پرداخت مالیات به‌راحتی فاکتور نمی‌دهند و تا زمان دریافت وام، قیمت لوازم و مصالح گران‌تر می‌شود و اوضاع بازار اصلاً قابل پیش‌بینی نیست.
وی بیان کرد: دولت با ایجاد زیرساخت و بازار می‌تواند به کارآفرینان کمک کند. اگر زیرساخت‌ها درست شود، بسیاری از موانع حل می‌شود و افراد زیادی با جرأت بیشتر به دنبال کار می‌روند. در حال حاضر افراد بسیاری به دنبال کارهای هنری می‌آیند.
ایمانی با اشاره به طرح‌های آموزشی دفتر شمیم خدمت امامزاده دوخاتون شهرکرد عنوان کرد: در این دفتر، با هدف «هر خانه یک کارخانه»، سبدبافی، خیاطی، فیروزه‌کوبی، قالی‌بافی و … آموزش داده می‌شود. بسیاری از علاقه‌مندان به دلیل مشکلات مالی قادر به تهیه مواد اولیه نیستند یا توان پرداخت شهریه کلاس‌ها را ندارند. ما تا حد امکان به هنرجویان تخفیف می‌دهیم یا کلاس‌ها را رایگان برگزار می‌کنیم، اما برخی افراد علی‌رغم شرکت در کلاس‌های رایگان، توان تهیه مواد و مصالح مورد نیاز برای شروع کار را ندارند.
مشکلات برای همه هست؛ اگر اراده قوی باشد، فرد موفق می‌شود
وی راز موفقیت خانم‌ها نسبت به آقایان در کار را صبوری، خوش‌سلیقگی و دقت بیشتر می‌داند و می‌گوید: بانوان برای شروع کسب‌وکار باید دل را به دریا بزنند و با شهامت تمام کار را شروع کنند و از قضاوت دیگران و شکست احتمالی نترسند و افکار منفی را به اندیشه خود راه ندهند. مشکلات برای همه هست؛ اگر اراده قوی باشد، فرد موفق می‌شود.
وی گفت: باید در مدارس و دانشگاه‌ها رشته‌های هنری آموزش داده شود. بهترین رشته برای خانم‌ها خیاطی است؛ در هر شغل و سمتی که باشیم، در نهایت به خیاطی نیاز داریم. رشته‌های دیگر هم خوب است اما گذرا هستند و بعد از یک مدت از مد می‌روند، اما خیاطی همیشه نیاز انسان است.
این بانوی کارآفرین اشاره کرد: خانم‌ها با برنامه‌ریزی منظم و کنار گذاشتن تنبلی می‌توانند بین مسائل خانواده، مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تعادل برقرار کنند و به همه امور مختلف زندگی خود و خانواده رسیدگی کنند.
وی در پایان از بهزیستی و دولت تقاضا کرد با ارائه وام‌های کم‌بهره و راحت، مسیر را برای کارآفرینان واقعی هموار کنند و در این مسیر سنگ‌اندازی نکنند.
۴۳۵۶ نفر زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی استان هستند
معصومه محمدی، مدیرکل بهزیستی چهارمحال و بختیاری نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد اظهار داشت: تعداد ۲۶۰۶۶ نفر فرد دارای معلولیت تحت پوشش بهزیستی استان هستند که از این تعداد ۱۵۴۲۱ نفر زن هستند.
مدیرکل بهزیستی چهارمحال و بختیاری افزود: ۴۳۵۶ نفر زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی استان هستند که ۴۹۳ نفر از این زنان تحت پوشش تأمین اجتماعی هستند.
وی با اشاره به حمایت بهزیستی از مددجویان برای ایجاد اشتغال گفت: در سال گذشته به ۳۸۰ نفر از افراد تحت پوشش بهزیستی استان تسهیلات اشتغال‌زایی پرداخت و برای آن‌ها شغل ایجاد شد که مبلغ این تسهیلات مجموعاً ۴۶ میلیارد تومان بود، اما در سال ۱۴۰۴ تاکنون تخصیص بانکی صورت نگرفته است.
محمدی بیان کرد: بیشتر زنان شاغل تحت پوشش بهزیستی استان، مشاغل خانگی دارند و تاکنون کارفرمایان در مشاغل مختلف برای به‌کارگیری زنان تحت پوشش بهزیستی با این سازمان قرارداد نبسته‌اند.
زنان دارای معلولیت جسمی ثابت کرده‌اند معلولیت، مانع کارآفرینی و تولید نیست؛ مانع، فقط محیط نامناسب و عدم حمایت مناسب است. هرجا محیط اصلاح و حمایت شده است، زنان دارای معلولیت جسمی توانسته‌اند تولیدکننده، کارآفرین و محرک زنجیره اشتغال شوند و صرفاً دریافت‌کننده منفعل حمایتی نیستند.
خبرگزاری تسنیم
گفتگوی جهانبانو با بانوان حاضر در مسیر مشایه
آشنایی با اولین موکب بین المللی زنانه
جملات کوتاه برای تشکر از بانوان خادم عراقی
چند توصیه برای مادران جهت در پیادهروی اربعین
به پاس ۱۰۰۰ روز خدمت
جریان مقاومت، جریانی است که باید همچنان خون تازه در آن دمیده شود
سختترین و سوزناکترین درد بشر، درد فراق است
مردم خوب میدانند چه کسی خدمتگزارشان است
یادبود بانوان آمل برای شهید رئیسی و شهدای خدمت