روزی که ستاره آسمان ریاضی ایران خاموش شد

حضور زنان در عرصه ریاضیات قدمتی طولانی دارد. از هیپاتیا، ریاضیدان زن یونانی که حدود ۱۵۰۰ سال پیش زندگی می‌کرده است تا ایدا لاولیس ریاضیدان قرن ۱۹ انگلیس. زنان ایرانی هم از قرن‌ها پیش دستی در دنیای ریاضیات داشته‌اند. از منجمه نیشابوری، ریاضیدان قرن هفتم هجری تا فریده فیروزبخت که با مبحث حدس فیروزبخت در نظریه اعداد معروف شده بود. اما شاید نام هیچ ریاضیدان زن ایرانی‌ای در جهان به اندازه “مریم میرزاخانی” مطرح نشده است.

مریم میرزاخانی در ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۳۵۶ در خانواده‌‌ای نیکوکار و اهل فرهنگ و دانش در تهران متولدشد . تا ۲۰ سالگی در ایران مشغول به تحصیل بود و بعد از آن به دانشگاه هاروارد بورسیه شد.ودر ۲۷ سالگی موفق به کسب مدرک دکتری خود شد.او نخستین دختر ایرانی است که در المپیادهای ریاضیات جهان برنده مدال طلا شد

افتخارات:مدال طلا. المپیاد جهانی ریاضی (هنگ‌کنگ ۱۹۹۴)،  مدال طلا (با نمره کامل).  المپیاد جهانی ریاضی (کانادا ۱۹۹۵)، همکار پژوهشگاه دانش‌های بنیادی، تهران، ایران از ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۹ ، جایزه افتخاری دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳، جایزه برترین فارغ‌التحصیلان دانشگاه هاروارد در سال ۲۰۰۳ و جایزه پژوهشگر برتر بنیاد ریاضیات کلی در سال ۲۰۰۴ و برنده مدال فیلدز در سال ۲۰۱۴ از جمله جوایز و افتخارات مریم میرزاخانی است.

در سال ۱۳۹۸ خورشیدی، نهاد زنان سازمان ملل، نام او را در میان هفت دانشمند زن تاثیرگذار دنیا معرفی و از آن‌ها به‌عنوان زنانی که جهان را تغییر دادند، یاد کردند.

در تیر ۱۳۹۶ اعلام شد میرزاخانی به دلیل ابتلا به سرطان در بیمارستانی در آمریکا بستری شده‌است. میرزاخانی از چهار سال پیش‌تر به سرطان پستان مبتلا بوده و این سرطان به مغز استخوان وی سرایت کرده بود. پدر و مادر وی برای مراقبت از او به آمریکا رفتند. وی در ۲۳ تیر ۱۳۹۶ در ۴۰ سالگی در بیمارستانی در کالیفرنیا درگذشت.