دغدغه‌های تاریخی نویسندگان با نگاه ادبی پیوند می‌خورد

 به گزارش پایگاه خبری تحلیلی جهان‌بانو، نشست علمی ادبی ساهور با حضور ناقد نشست خانم مریم دوست‌محمدیان و دبیری دکتر فضه خاتمی برگزار شد و در این جلسه به نقد رمان صور سکوت پرداختند.

در معرفی این کتاب آمده است که: «صور سکوت» نوشته محمدقائم‌ خانی یک رمان تاریخی مفصل است. این اثر که جزء نامزدهای نهایی جایزه ادبی جلال نیز بوده در کارگاه مدرسه رمان انتشارات شهرستان ادب نوشته شده است.

نویسنده این اثر را چندین بار زیر نظر نویسنده مجرب ایرانی بلقیس سلیمانی ویرایش نموده و در نهایت اثری منقح و هنرمندانه‌ روانه بازار کرده است. این کتاب که با محوریت انتظار نوشته شده است.

این داستان در قرن‌های ۱۲ و ۱۳ هجری قمری می‌گذرد و ماجرا از جایی شروع می‌شود که قهرمان داستان با دیدن نشانه‌هایی در آسمان به دل بیابان می‌زند و در جستجوی آن منجی است که در عهد عتیق از او صحبت شده است. ماجرای این کتاب در خوزستان، مدینه و شام می‌گذرد. ابراهیم که برای یافتن منجی به راه افتاده است در طی این راه می‌فهمد رسیدن به حقیقت سخت‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کرده است.

در ابتدای نشست دکتر فضه خاتمی از ایده‌های نوشتن صور سکوت از محمدقائم‌ خانی سوال کردند و نویسنده در جواب این سوال ایده‌های خود را به دوران دانشجویی خود ارجاع دادند.

آن زمان که داستان‌های کوتاه می‌نوشتند و نزدیک ایام فاطمیه که به‌طور اتفاقی با خانواده‌ای یهودی آشنا می‌شوند. نویسنده‌ی کتاب صور سکوت علاوه بر استفاده از منابع مختلف از راهنمایی‌های دکتر سعید طاووسی نیز بهره برده‌اند. 

به گزارش پایگاه خبری تحلیل جهان‌بانو، مریم دوست‌محمدیان قلم پژوهش‌گرانه‌ی این اثر را بر جنبه‌‌ی داستانی رمان صور سکوت غالب دانست و گفت: نثری فاخر و درخور با اندک لغزندگی که در این حجم از کلمات، قابل اغماض است.

پژوهش اثر نیز، قابل دفاع است، اما می‌توان گفت که مانند این اثر پژوهش کنید، ولی مانند این کتاب ننویسید. اینکه نویسنده همه‌ی مواد پژوهشی خود را در درام به کار بگیرد سبب می‌شود جنبه‌ی داستانی اثر زیر کوهی از مواد پژوهشی دفن شود.

در ادامه‌‌ی گفت‌وگو محمدقائم‌ خانی نویسنده کتاب صور سکوت در پاسخ به گم شدن پیرنگ داستان گفت:

شخصیت‌ها من را به زمین، زمان و زبانی دور و ناشناخته بردند و از آنجا که من ابتدا شخصیت‌هایم را پیدا کردم، به دنبال آن‌ها به مکان، زمان و حتی زبان دوری رفتم.

وی افزود: با تاریخ اسلام تا حدی آشنا بودم اما با مطالعه عهدین و تاریخ ایران وارد فضای ناشناخته و حیرت انگیزی شدم که گویی بی‌مقدمه وارد جنگل‌های آمازون شدم و این باعث شد پیرنگ داستان اندکی از دست من خارج شود. گفته‌های عظیمی که در تاریخ و عهدین دیدم اطلاعات فراوانی را در متن ریخت. گرچه بسیار تلاش کردم که این اطلاعات را هرس کنم اما باز هم در جهان عهد عتیق و تاریخ ایران گم شدم. اما پیرنگ داستان موجب گم‌شدن قصه نخواهد شد.

دوست‌محمدیان در ادامه‌ی نقد کتاب صور سکوت با اشاره به خلاقیت و خط‌شکنی در اثر به جلوه‌ی دیگری از آنارشیست خلاق در کتاب اشاره کرد و گفت: در فرهنگ یهود، زن جایگاهی ندارد. اما در این اثر، نویسنده بر محور شخصیت یک زن، خرده روایت‌های مردانه ایجاد می‌کند. این خط شکنی داستان را زیبا کرده است.

دکتر زهرا روح‌اللهی امیری استاد دانشگاه باقرالعلوم در پاسخ به این سوال که آیا بهتر نیست در رمان تاریخی یک زبان میانه را انتخاب کنیم، گفت: یکی از کارهایی که بهتر است در رمان تاریخی با رمان‌های دیگر متفاوت باشد، بردن مخاطب به فضاهای تاریخی است و کلماتی که در آن بستر زمانی استفاده می‌شود.

خانی در پاسخ به این سوال اضافه کرد: ما به یک زبانی که مخاطب بفهمد و در امتداد جهان کهن هم باشد نیاز داریم. اصلا رمان برای این به وجود آمد که باسوادها بخوانند.

نویسنده کتاب صور سکوت در ادامه گفت: برای سن و سال شخصیت‌های داستان حساب و کتاب دقیقی داشتم. من در این اثر سعی می‌کردم تاریخ قمری، تاریخ و مناسک یهودی و تاریخ طبیعی را با هم هماهنگ کنم. این خیلی کار سختی است. مثلا در سفر اول، چه فصلی هستیم؟ و در چه ماه قمری به سر می‌بریم؟

در پایان این نشست محمدقائم‌ خانی برخی از کتاب‌های حاضرین را امضا و نکاتی در ابتدای کتاب‌هایشان نوشتند.

گفتنی است، انجمن علمی ادبی ساهور از آبان ماه ۱۴۰۲ با دغدغه‌ی تاریخی به آثار ادبی تاریخی نگریسته و در این راستا نشست‌های مختلفی برگزار نموده است.

قابل ذکر است که اهداف انجمن، تاریخ‌دوستان را به ادبی‌نویسی سوق می‌دهد و اینکه ادبی‌دوستان به حوزه‌های تاریخی آگاهی یابند و بنویسند.

شورای انجمن علمی ادبی ساهور با استقبال بانوان مواجه بوده و می‌توان گفت بانوان دانشگاه باقرالعلوم قم پرچمدار این رویداد شده‌اند و البته حضور آقایان در این نشست‌ها بلامانع است.

گزارشگر: مهتا صانعی