درمان زنانه با هورمون مردانه؟

به گزارش ایسنا، تستوسترون، هورمونی مردانه است که در بدن انسان نقش‌های متعددی ایفا می‌کند. این هورمون در مردان باعث افزایش توده عضلانی و بم شدن صدا می‌شود. در زنان، سطح تستوسترون معمولاً بسیار پایین‌تر از مردان است، اما همچنان در بهبود سلامت عضلانی و افزایش انرژی نقش دارد.

بر اساس داده‌های اخیر شرکت فناوری سلامت «آی‌کیووی‌آی‌ای» (IQVIA)، تجویز انواع دارویی تستوسترون در ایالات متحده بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۳ تقریباً ۵۰ درصد افزایش یافته است. پزشکان می‌گویند این تمایل به استفاده از این داروها محدود به مردان نیست و زنان در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ سالگی نیز به آن علاقه‌مند هستند.

دکتر «ربه‌کا دانسمورسو»، مدیر ارشد پزشکی شرکت «جنو» (Gennev)، اظهار می‌کند که این موضوع به طور گسترده‌ای رواج یافته و بسیاری از زنان بر این باورند که قرص‌های حاوی این هورمون، داروی معجزه‌آسا برای آنهاست.

در حالی که این روزها اطلاعات زیادی بدون دلیل علمی و موجه در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود و گاهی عواقب زیان‌بار به همراه دارد، متخصصان آمریکایی در این مقاله به بررسی و صحت‌سنجی ادعای مفید بودن این داروی هورمونی برای زنان پرداخته‌اند.

از آنجا که برخی از متقاضیان ژل‌ها یا قرص‌های حاوی این هورمون مردانه را از طریق مراکز زیبایی و درمانی دریافت می‌کنند، احتمالاً تعداد زنان آمریکایی که این داروها را مصرف می‌کنند، بیشتر از آن چیزی است که تصور می‌شود.

سطح تستوسترون در مردان معمولاً حدود ۱۵ برابر بیشتر از زنان است و در هر دو جنس، طبیعی است که با افزایش سن، سطح تستوسترون کاهش یابد؛ این کاهش از حدود ۳۰ سالگی در مردان و از حدود ۴۰ سالگی در زنان آغاز می‌شود. اما این کاهش لزوماً به معنای نیاز به درمان جایگزین نیست.

به گزارش ایندیپندنت، سطح تستوسترون که به‌عنوان «طبیعی» در نظر گرفته می‌شود، می‌تواند در آزمایشگاه‌های مختلف متفاوت باشد؛ بنابراین، پایین‌بودن سطح تستوسترون به‌تنهایی دلیل کافی برای شروع درمان نیست. پزشکان برای تصمیم‌گیری درباره درمان، ترکیبی از علائم بیمار و نتایج آزمایش خون را در نظر می‌گیرند و اگر بیمار علائمی مانند افسردگی، بی‌حالی و دیگر نشانه‌های تستوسترون پایین داشته باشد، پزشکان ابتدا سطح این هورمون را با آزمایش خون بررسی کرده و سپس درباره درمان تصمیم‌گیری می‌کنند.

درمان‌های مبتنی بر تستوسترون از طریق استعمال موضعی ژل روی شانه، مصرف قرص و… انجام می‌شود. محصولات موضعی نیز برای اولین‌بار اوایل دهه ۲۰۰۰ وارد بازار شدند.

چرا زنان به درمان با تستوسترون روی می‌آورند؟

علائم پیش‌یائسگی در زنان از ۴۰ سالگی و با نوسان‌های هورمونی آغاز می‌شود و با دوره‌های نامنظم عادت‌ماهانه، مه مغزی، بی‌خوابی و ریزش مو همراه است. این تغییرات معمولاً چند سال پیش از یائسگی شروع می‌شوند.

دکتر ودیش که سال‌ها در این حوزه فعالیت کرده، می‌گوید تمایل به تستوسترون‌درمانی در سال‌های اخیر در زنان افزایش یافته و اکنون هر مراجعه‌کننده‌ای که در سن یائسگی است، از او درباره این موضوع سؤال می‌کند.

او می‌گوید: یکی از بیماران به من گفت که پادکستی شنیده که در نهایت نتیجه‌گیری کرده به این داروها نیاز دارد، یا بیماری که در اینستاگرام دنبال می‌کرده به او گفته بود که حتماً باید از این دارو استفاده کند.

دکتر دانسمورسو می‌گوید بیشتر این ادعاها شواهد علمی ندارند: «این دارو انرژی می‌دهد، لاغر می‌کند؛ گویی همه مشکلات فقط به دلیل کمی پایین‌بودن سطح تستوسترون است.»

آیا این هورمون واقعاً به زنان کمک می‌کند؟

سازمان غذا و داروی آمریکا هنوز درمان با تستوسترون را برای زنان تأیید نکرده است.

دکتر «جان شیفرن»، مدیر مرکز سلامت زنان میان‌سال در بیمارستان عمومی ماساچوست، می‌گوید پزشکان می‌توانند این دارو را در شرایط خاص تجویز کنند، به شرطی که سایر علل، از جمله مشکلات جسمانی و روان‌شناختی، بررسی شده باشند.

به گفته پزشکان، مشکلات ناشی از یائسگی در زنان می‌تواند علاوه بر کاهش سطح هورمون‌ها، ناشی از مشکلات ارتباطی، اضطراب یا افسردگی و شرایط متابولیکی مانند فشارخون بالا یا دیابت باشد. خستگی ناشی از مراقبت از دیگران و سایر مسئولیت‌های خانوادگی نیز تأثیرگذار است.

پزشکان می‌گویند که تستوسترون درمانی برای زنان درصورتی‌که پزشک تجویز کند و فرد به‌دقت زیر نظر باشد، بی‌خطر است و عوارض جانبی آن نادر است.

زمانی که مردان درمان تستوسترون را آغاز می‌کنند، معمولاً به‌صورت ژل با دز ۱۰۰ تا ۵۰ میلی‌گرم در روز است، اما به زنان توصیه می‌شود که فقط پنج میلی‌گرم در روز مصرف کنند؛ معادل ۱۰ درصد دز یک مرد.

دزهای بالاتر برای زنان می‌تواند عوارض جانبی مانند آکنه، موی اضافی و حتی بوی بدن ایجاد کند که برخی از این عوارض جانبی ممکن است دائمی باشند.

ایسنا