خروج ۲۴۲ هزار زن از چرخه اقتصاد کشور؛ علت چیست؟

به گزارش جهان بانو، اگرچه نرخ بیکاری در پاییز امسال نسبت به پاییز گذشته روندی کاهشی داشته است، اما از آن سو نیز افراد بسیاری به جمعیت غیرفعال در بازار کار افزوده شده و از این میان قریب به ۲۴۲ هزار نفر از بانوان از بازار کار خارج شده اند. اما علت خروج این زنان از چرخه کار و اشتغال آفرینی چیست؟

بیش از نیمی از جمعیت در سن کار کشورمان افرادی هستند که از لحاظ فعالیت در زمینه بازار کار غیرفعال محسوب می‌شوند. داده‌های مرکز آمار ایران نشان دهنده آن است که نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در میان بانوان در پاییز ۱۴۰۰ در مقایسه با پاییز سال قبل با یک درصد کاهش مواجه بوده است. یعنی ۲۴۱ هزار و ۹۳۱ نفر از بانوان از بازار کار خارج شده اند.

اگرچه نرخ بیکاری در پاییز امسال نسبت به پاییز سال گذشته ۵/. درصد کاهش داشته است، اما واقعیت این است که تعداد زیادی از افراد از بازار کار خارج شده اند، اما در نرخ بیکاری مورد محاسبه قرار نگرفته‌اند. در ارتباط با این موضوع می‌توان به خانه‌نشین شدن بسیاری از بانوان اشاره کرد. سوال این است که چرا بانوان از بازار کار خارج می‌شوند و خروج آن ها بر اقتصاد کشور چه تاثیری خواهد گذاشت؟

چرا زنان از بازار کار خارج می‌شوند؟

فاطمه عزیزخانی، پژوهشگر اقتصادی در ارتباط با این موضوع اظهار کرد: یکی از چالش‌های اصلی بازار کار ایران نرخ بیکاری قشر تحصیلکرده، جوانان و بانوان است. همان طور که می‌دانید در کل کشور نرخ بیکاری بانوان نسبت به مردان بیشتر است و علاوه بر این با مسئله عدم تقاضای کار منطقه‌ای هم مواجه هستیم. به این معنا که در میان استان‌های مختلف، از سوی زنان عدم تقاضای کار وجود دارد و در برخی استان‌ها این مسئله اختلاف بالایی دارد.

وی افزود: تا پیش از شیوع بیماری کرونا نرخ اشتغال زنان رو به افزایش بود و از پاییز ۱۳۹۳ تا زمستان ۱۳۹۸ بانوان در افزایش نرخ اشتغال سهم عمده‌ای داشتند. با این وجود پس از شیوع کرونا نه تنها در ایران که در سطح دنیا نیز اشتغال بانوان با کاهش رو به رو شده است.

عزیزخانی در ارتباط با دلایل خروج زنان از بازار کار خاطر نشان کرد: درباره شرایط بانوان باید گفت که آنها نسبت به مردان از شرایط متفاوت‌تری برخوردار هستند. بررسی‌ها نشان دهنده آن است که انگیزه بانوانی که غیرفعال شده اند، به مسئولیت های شخصی آنان باز می‌گردد. زنان ما عهده دار مسئولیت های خانواده هستند و به کار و فعالیت نیز می‌پردازند. به همین دلیل فارغ از شوک‌های کلان که موجب افزایش جمعیت غیرفعال شده است، مسئولیت شخصی بانوان نیز جمعیت غیرفعال آنها را افزایش داده است.

تاثیر بیکاری زنان روی اقتصاد کشور

این پژوهشگر حوزه اقتصاد در خصوص تاثیرات بیکاری زنان بر اقتصاد کشور بیان کرد: بستگی دارد که بانوان در چه مشاغلی به کار و فعالیت بپردازند. قریب به ۶۵ درصد از عوامل اشتغالزایی در ایران را بنگاه‌های خرد تشکیل می‌دهند و حدود ۷۰ درصد از شاغلان این بنگاه‌ها بانوان هستند. زنان ۵۰ درصد از جمعیت در سن کار کشور را تشکیل می‌دهند و از نظر تخصص و مهارت نیز هم پای مردان پیش می‌روند. حال با خروج این قشر از جامعه از بازار کار، در واقع ۵۰ درصد از نیروی انسانی مان را از دست می‌دهیم. خارج شدن بانوان از بازار کار در رشد اقتصادی کشور، سطح درآمد خانواده‌ها و ایجاد ارزش افزوده تاثیر منفی دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان زنانی را که از بازار کار خارج شده اند را به بازار کار برگرداند، تصریح کرد: لازم است که زمینه تسهیل کار در کنار مسئولیت های شخصی بانوان فراهم آید، به گونه‌ای که آنان ترغیب شوند تا دوباره به محیط کار بازگردند. به عنوان مثال هر سیستم اداری یا بخش خصوصی تضمین کند که در کنار محل کار یک مهدکودک نیز وجود داشته باشد. این موارد ابزاری برای حمایت از اشتغال بانوان هستند.

چرا نرخ بیکاری کاهشی است؟

عزیزخانی در پاسخ به این پرسش که چرا با کاهش اشتغال بانوان نرخ بیکاری با افزایش مواجه نشده است، عنوان کرد: این مسئله به ساختار اشتغال هر کشور بستگی دارد. در مقایسه با کشورهای دیگر، حدود ۹۶ درصد از افراد شاغل در آمریکا حقوق‌بگیر هستند و زمانی که به دلیل شوک وارده بر اثر کرونا کار خود را از دست دادند، مشمول بیمه شدند، بنابربراین از بیمه بیکاری استفاده می‌کنند. در نتیجه نرخ بیکاری این کشور بالا می‌رود.

این پژوهشگر حوزه اقتصاد با اشاره به اینکه در ایران این موضوع برعکس شد، اضافه کرد: در ایران با شوک کرونا مواجه شدیم، اشتغال نیز از بین رفت اما نرخ بیکاری کاهش یافت. علت اصلی این مسئله این است که در کشور ما حدود ۳۷ درصد از افراد شاغل، به طور مستقل کار می‌کنند. یعنی به صورت اختیاری اقدام به راه اندازی شغل کرده اند، بنابراین بیمه نیستند و کیفیت کسب و کار آنها نیز چندان مطلوب نیست. این افراد آسیب‌پذیرترین شاغلان هستند. از طرف دیگر حدود ۶۰ درصد از اشتغال ها در ایران، در زمره اشتغال غیررسمی قرار می‌گیرند.

وی خاطر نشان کرد: هنگامی که این افراد کسب و کار خود را از دست می‌دهند، به جمعیت غیرفعال اضافه می‌شوند، در نتیجه دیگر جزو افراد بیکار به حساب نمی‌آیند. بنابراین هم نرخ بیکاری کاهشی است و هم نرخ مشارکت با کاهش مواجه می‌شود و این تناقض به وجود می‌آید.

منبع: تجارت‌نیوز