«اینجا سوریه است»: روایتی از مقاومت زنان سوری در بحران سوریه

کتاب «اینجا سوریه است» به عنوان اولین کتاب از مجموعه آثار ناشر در رده «زنان مقاومت- فتنه شام» راهی بازار نشر شده است و به تعبیر نویسنده، در تلاش است تا آغازگر یک فصل جدید در تاریخ شفاهی باشد.

به گزارش جهان بانو، کتاب «اینجا سوریه است»، روایتگر چگونگی حضور زنان در جنگ سوریه است. این کتاب توسط زهره یزدان‌پناه نوشته شده و از سوی انتشارات «راه یار» به چاپ رسیده است. این کتاب به عنوان اولین کتاب از مجموعه آثار ناشر در رده «زنان مقاومت- فتنه شام» راهی بازار نشر شده و به تعبیر نویسنده، در تلاش است تا آغازگر یک فصل جدید در تاریخ شفاهی باشد؛ فصل جدیدی که می‌توان آن را «ثبت تاریخ شفاهی در موقعیت بحران» نامید. هر چند روایت ها در مورد جنگ سوریه بسیار گسترده اند، به خصوص روایت‌هایی که به مقاومت در سوریه می‌پردازند. آنچه در این کتاب آمده، تنها قسمتی از روایت های زنان در جنگ در سوریه است که توسط زهره یزدان‌پناه به رشته تحریر درآمده است. زهره یزدان‌پناه قره‌تپه، مستندساز، پژوهشگر و نویسنده متولد سال ۱۳۴۲ است. او ضمن تحصیل در علوم حوزوی در رشته های تاریخ، تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی  و پژوهش هنر نیز به کسب علم پرداخته است. وی دارای ۱۵ اثر در حوزه ادبیات داستانی است و مستندنگاری و پژوهش در حوزه دفاع‌مقدس و دیگر حوزه‌ها همچون پژوهش۲ عنوان کتاب مشترک و ۵ عنوان کتاب در زمینه دفاع‌مقدس را نیز به انجام رسانده است. از جمله افتخارات این بانوی نویسنده کسب جایزه همایش زنان دفاع‌مقدس برای کتاب «قواره‌ای برای دو نفر»، کسب جایزه شهید حبیب غنی‌پور، تقدیر به عنوان هنرمند برگزیده در نخستین همایش بین‌المللی ثمین، دریافت جایزه و تندیس جشنواره سینماحقیقت برای مستند «وقتی آن‌ها آمدند»، انتخاب به عنوان هنرمند برگزیده در بخش عماد مغنیه سیزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت و دریافت جایزه و تندیس نخستین جشنواره بین‌المللی طلایه‌داران حجاب و عفاف بسیج به شمار می‌آید. انتشار کتاب «اینجا سوریه است» بهانه‌ای شد تا با زهره یزدان‌پناه هم صحبت شویم و در خصوص نحوه نگارش این کتاب بیشتر بدانیم.

زهره یزدان پناه در رابطه با چگونگی شکل‌گیری ایده اولیه نگارش این کتاب اظهار کرد: به یاد دارم که تنها مدت کمی از شهادت شهید حججی گذشته بود که آقای وحید جلیلی، مسؤول «دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی» که آن زمان در سوریه حضور داشتند، با بنده تماس گرفت و در رابطه با یکی از ایده‌هایش صحبت کرد. این ایده نگارش و ثبت خاطرات بانوان سوری بود؛ زنانی که زندگی‌ آن ها تحت تاثیر جنگ سوریه و شرایط بحرانی آن دستخوش تحولات بسیاری گشته بود.

وی افزود: در واقع آقای جلیلی می‌خواست مظلومیت و مقاومت بانوان سوریه ای در یک قالب هنری در دسترس مخاطبان قرار گیرد و از طرفی رنجنامه این زنان به عنوان «تاریخ شفاهی» برای همیشه ثبت و ضبط شود. در هر صورت با همکاری مسؤولان فرهنگی ایران در سوریه مراحل ابتدایی و تحقیقاتی این پروژه آغاز گردید.

این بانوی نویسنده به سختی‌های این پروژه اشاره کرد و گفت: هنگامی که برای انجام این پروژه راهی کشور سوریه شدم، نه تنها بنده بلکه هیچ کدام از مسئولین و افراد ایرانی حاضر در این سفر تصور نمی‌کردند به سرانجام رساندن چنین پروژه ای در کشوری مانند سوریه که هنوز با غول جنگ دست و پنجه نرم می‌کرد تا چه اندازه می‌تواند سخت و طاقت فرسا باشد.

یزدان پناه تصریح کرد: به هر حال خواست خدا و لطف شهدای «مدافع حرم» بود که زمینه‌های لازم را فراهم آوردند تا قرعه این پروژه عظیم و متفاوت فرهنگی به نام بنده بیفتد. بنده اولین خانم ایرانی و نویسنده بودم که دست‌اندرکاران ایرانی در سوریه به او این اجازه را دادند تا برای انجام این پروژه عازم سوریه شود و همین موضوع به من انگیزه مضاعفی می‌داد تا بتوانم از همه مشکلات و دشواری‌ها سربلند بیرون بیایم.

وی خاطر نشان کرد: از خاطره انگیزترین قسمت‌های این سفر حضور بنده در میان مردم مسیحی، علوی، سنی و شیعه بود که مذاهب، فرهنگ‌ها و ادیان مختلفی داشتند. ساعت‌ها با صبر و حوصله پای صحبت های آن ها می‌نشستم و به ثبت روایت های آن ها می‌پرداختم تا صدای مظلومیت‌شان را به گوش مردم حقیقت‌جو، آزادی‌خواه و صلح طلب جهان برسانم. این تلاش به این دلیل لذت بخش بود که هم آدم‌های جدیدی را پیدا کرده بودم که می‌توانستم آن‌ها را از صمیم قلب دوست‌ داشته باشم و هم اینکه این پروژه دقیقا در تقابل با تبلیغات سوء دشمن مشترک‌شان قرار داشت؛ دشمنی که قصدش ایجاد اختلاف و درگیری میان مذاهب بود. علی رغم همه این اوضاع و احوال، تلاش ما بر این بود که این روایت‌ها به همراه اسنادی مانند مصاحبه‌ها، صوت ها، عکس‌های راویان و مشخصات کامل‌ آن ها برای حفظ در آرشیو اسناد نگهداری شود و سپس به نگارش درآید. برای حفظ اعتبار متن‌های پیاده شده از مصاحبه‌های ضبط ‌شده نیز بهره بردم و تلاش کردم از صوت همه مصاحبه‌ها استفاده کنم تا از این بابت نیز اطمینان خاطر حاصل شود.

این بانوی نویسنده بیان کرد: از آنجا که در هنگام نگارش کتاب یادشده به همراه همکارانم تمام تلاش و تمرکز خود را به کار بردم تا از همه اسناد، مصاحبه‌ها و ظرفیت‌های موجود در این زمینه بهره ببرم، هیچ گونه حسرتی به دلیل کم‌کاری و یا عدم استفاده بهینه از اسناد ندارم. با این وجود پس از انتشار کتاب یک حسرت بزرگ بر دل بنده مانده است و آن اینکه از زمان آغاز نگارش تا پایان آن به این موضوع فکر می‌کردم زمانی که پروژه به اتمام رسید، حاج‌قاسم سلیمانی از نخستین افرادی باشند که این کتاب را مطالعه می‌کنند. در حال حاضر یکی از عمیق‌ترین تأسف‌ها و اندوه‌هایم این است که این کتاب زمانی به انتشار می‌رسد که این فرمانده بزرگوار در میان ما حضور ندارند. صادقانه باید گفت که اگر سلحشوری‌های خالصانه مدافعان حرم و حاج‌قاسم در جبهه‌های نبرد با عناصر تکفیری نبود، نه زمینه‌ای برای ارائه طرح‌ها و ایده‌ها فراهم می‌شد و نه نویسنده‌ای می‌توانست این ایده‌ها را محقق کند.