از فقه فردی تا فقه نظام ساز؛ مسیر نو در سیاست گذاری زنان

فهیمه مستحسن، فعال حوزه زنان و خانواده، با تأکید بر ضرورت نظام‌سازی در مسائل زنان، اعلام کرد که فقه نظام‌ساز می‌تواند مبنای بازتعریف «زن تراز انقلاب اسلامی» باشد. به گفته وی، با وجود گسترش فعالیت‌های پژوهشی و فرهنگی در حوزه زنان، هنوز یک نظام منسجم و سیاست‌گذاری کلان برای تبیین جایگاه زن مسلمان و حل مسائل بنیادین زنان در جامعه اسلامی شکل نگرفته است.

مستحسن در سخنرانی خود در رویداد «یاقوت» که با هدف پیوند فقه نظام‌ساز با واقعیت‌های اجتماعی زنان برگزار شد، بیان کرد: «هدف ما از این رویداد، تبیین جایگاه زن تراز انقلاب اسلامی و نقش او در تحقق تمدن نوین اسلامی است. امیدواریم بتوانیم مسائل زنان را به مسائل کلان سیاستی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی تبدیل کرده و آن‌ها را به مراکز تصمیم‌گیری منتقل کنیم.»

وی با اشاره به مفهوم فقه نظام‌ساز توضیح داد: «فقه نظام‌ساز، رویکردی جامع برای ایجاد سیستم‌های منسجم است. در حالی که فقه سنتی عمدتاً فردی و جزئی‌نگر است، فقه نظام‌ساز از زمان شهید صدر آغاز شد و توسط امام خمینی (ره) و رهبر معظم انقلاب ادامه یافته است. این فقه، نظریه دولت اسلامی را شکل می‌دهد و فقه حکومتی مدیریت و اجرای آن را بر عهده دارد.»

مستحسن افزود: «برای رسیدن به نظام‌سازی، ابتدا باید مسائل زنان را احصا کنیم. این مسائل تنها با نگاه فقهی و قانونی قابل بررسی نیست، بلکه نیازمند تحلیل میان‌رشته‌ای از منظر اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و حقوقی هستند.» وی نمونه‌هایی از چالش‌های بنیادین زنان را شامل تضعیف قوامیت مرد در خانواده، تعارض نقش‌های مادری و همسری، اشتغال زنان، طلاق‌های عاطفی، بی‌ارزشی کار خانگی، ناامنی شغلی، خلأهای قانونی حمایت از زنان سرپرست خانوار و اثرات رسانه‌ها بر سبک زندگی زنان عنوان کرد.

مستحسن در ادامه به نقش رسانه‌ها و آسیب‌های فرهنگی اشاره کرد: «تصویرسازی‌های غلط از زن سنتی و زن مدرن باعث سردرگمی زنان شده است. رهبر معظم انقلاب با طرح الگوی سوم زن مسلمان تراز انقلاب اسلامی، بر زن مؤمن، آگاه و فعال اجتماعی تأکید دارند که نه زن شرقی و نه زن غربی است.»

وی مراحل فقه نظام‌ساز را شامل احصای مسائل، تحلیل میان‌رشته‌ای و تحلیل علت‌های ریشه‌ای دانست و توضیح داد که این رویکرد به شناسایی عوامل اصلی مشکلات زنان کمک کرده و امکان تعریف نظام‌واره‌ای از مسائل زنان را فراهم می‌کند. در این نظام‌واره، هویت، نقش و رسالت زن در خانواده و جامعه مشخص می‌شود.

کلمات کلیدی: فقه نظام‌ساز، زن تراز انقلاب اسلامی، سیاست‌گذاری زنان، مسائل بنیادین زنان، تمدن نوین اسلامی، تحلیل میان‌رشته‌ای، نقش اجتماعی زنان، چالش‌های زنان، رسانه و فرهنگ، هویت و رسالت زن

مهرنیوز