از انزوا تا اشتغال ۱۵۰ زن روستایی

در دل بادهای گرم و خشک خراسان؛ جایی که باد، قصه‌های کهن مردمان این دیار را در گوش خاک زمزمه می‌کند، چند وقتی است صدای نخ و دار فرت‌بافی دوباره شنیده می‌شود. این هنر فراموش‌شده‌ خراسان که زمانی زینت‌بخش لباس‌های مردم بود، اکنون با دستان زنان و دختران جوان روستایی جان تازه‌ای گرفته است. احیای این صنعت نه تنها بازگشت به ریشه‌ها؛ بلکه تلاشی است برای پیوند نسل امروز با میراثی که گذشتگان سرزمین خورشید در تار و پود آن، فرهنگ صبر و زیبایی را در حد کمال به ودیعه گذاشته بودند.

اکنون در کارگاه‌های خانگی، زنان روستایی خراسان با دستانی آشنا به راز نخ‌ها، دوباره به فرت‌بافی جان بخشیده‌اند. این احیا نه تنها پاسداشت یک هنر بومی است؛ بلکه فرصتی برای توانمندسازی اقتصادی و فرهنگی جوامع محلی به شمار می‌آید؛ جایی که هر تار، روایتگر صبوری و هر پود، نشانی از اصالت است.

یکی از زنان توانمند روستایی «طاهره قدری» است که در روستای باسفر شهرستان رشتخوار زندگی می‌کند و در ۵۷ سالگی مشغول آموزش و انتقال میراث مادرش به دختران و زنان جوان روستایی است.

او که ۱۵ سال پیش این حرفه را آغاز کرد، درباره اینکه چه عاملی موجب شد این کار را به صورت جدی شروع کند، می‌گوید: مادرم که یک پیرزن ۸۰-۷۰ ساله‌ بود، در آن سن هم دست از کار فرت‌بافی نکشید واین موضوع سبب شد به این کار علاقه‌مند شوم و این هنر را پیگیری کنم.

اشتغال‌آفرینی برای ۱۵۰ بانوی روستایی

این بانوی کارآفرین روستایی درباره تعداد کسانی که آموزش داده و اکنون مشغول کار هستند نیز عنوان می‌کند: تاکنون ۱۵۰ نفر از خانم‌های روستایی که فرت‌بافی را به آن‌ها آموزش داده‌ام، در خانه‌هایشان مشغول همکاری با ما هستند. ۱۰۰ نفر از این افراد در خانه دار دارند و فرت‌بافی انجام می‌دهند و ۵۰ نفر دیگر هم روی پارچه‌های فرت‌بافی سوزن‌دوزی می‌کنند.

قدری درباره محصولاتی که در این سال‌ها تولید کرده‌اند، می‌گوید: محصولات ما چادرشب، تنپوش حمام، حوله حمام و دست و صورت، کلاه زنانه، لباس نوزاد، بقچه‌بند و پارچه ساده برای دوخت لباس است. همچنین محصولاتی مانند رومیزی، روتختی، بالش و کوسن را با هنر سوزن‌دوزی تلفیق می‌کنیم.

او با بیان اینکه الحمدلله بازار فروش محصولاتمان خوب است، درباره راه‌های فروش محصولاتشان در بازار خاطرنشان‌ می‌کند: برای فروش محصولات در نمایشگاه‌های صنایع دستی در سراسر کشور شرکت می‌کنیم و با معرفی که آنجا انجام می‌دهیم و ارائه کارت ویزیت، برخی افراد به‌ صورت تلفنی با ما ارتباط می‌گیرند و ما از طریق پست، محصولات را برایشان ارسال می‌کنیم. آخرین نمایشگاهی که در آن شرکت کردیم، پیش از شروع جنگ ۱۲ روزه در تهران بود و قبل از آن در نمایشگاه‌های شهرهای مختلف همچون بوشهر، همدان و بندرعباس شرکت کردیم.

زنان بیست تا نود ساله فرت‌بافی می‌کنند

این بانوی کارآفرین با اشاره به اینکه خانم‌هایی که کار فرت‌بافی را در روستا انجام می‌دهند، در رده سنی ۲۰ تا بیش از ۹۰ سال هستند، توضیح می‌دهد: ۱۵۰ نیرویی که جزو زیرمجموعه ما هستند، در منزل خودشان کار می‌کنند. من هم در منزل کارگاهی دارم که بیشتر در آنجا کلاس‌های آموزشی را برگزار می‌کنم. به ‌تازگی ۳۰ نفر از روستای محمدآباد رشتخوار برای آموزش به کارگاهم آمدند و در حال آموزش فرت‌بافی به آن‌ها هستم. همچنین در شهرستان رشتخوار و بیشتر روستاهای اطراف همچون دولت‌آباد و احمدآباد فرت‌بافی را به بانوان آموزش داده‌ام.

قدری که این روزها به دلیل مشغله‌اش در زمینه آموزش و خرید نخ و آماده کردن فرت‌ها، امکان تولید فرت را ندارد، درباره بزرگ‌ترین چالش خود در کار می‌گوید: اوایل کار ۷ میلیون تومان وام از کمیته امداد گرفتم و با آن پول، نخ و وسایل را خریداری کردم. به همین خاطر دوباره به من وام ندادند. در حال حاضر یکی از چالش‌هایم در این حرفه این است که نخ را در حجم کم و با قیمت بالایی از مشهد می‌خرم و اگر بتوانم وامی بگیرم تا نخ را به‌ صورت کلی از کارخانه‌های اصفهان تهیه کنم، خیلی برای ما بصرفه‌تر می‌شود.

او با بیان اینکه ۶۰ نفر از افرادی که با ما همکاری می‌کنند، از مددجویان کمیته امدادند، می‌افزاید: البته دو وام ۵۰ و ۱۰۰ میلیون تومانی از کمیته امداد به منظور خرید دستگاه و نخ برای کسانی که به آن‌ها فرت‌بافی آموزش داده‌ام و جزو زیرمجموعه ما شده‌اند، دریافت کردم که به آن‌ها دادم.

خلأ وام برای توسعه فعالیت‌های کارآفرینی

پرداخت وام برای راه‌اندازی کسب ‌و کارهای روستایی شاید ابتدایی‌ترین قسمت ماجرا باشد؛ اما توسعه و افزایش بازار برای این مشاغل نیز از جمله ضرورت‌هایی است که اداره کار، کمیته امداد و سمن‌های این حوزه باید در این راستا آموزش‌هایی را به این کسب ‌و کارهای نوپا بدهند تا چشم‌انداز آن‌ها که احیای یک صنعت قدیمی پارچه‌بافی است، به یک فرد متکی نباشد و ریشه‌های آن کسب‌ و کار آن‌قدر قوی شود که بازار فروش گسترده و تقاضای ایجاد شده در جامعه، مانع رکود آن شود. یکی از نکات دیگر نیز تعریف وام‌هایی برای توسعه کسب‌ و کار است تا صاحبان کسب ‌و کار، جرئت و جسارت برداشتن قدم‌های بلندتر در راستای گسترش بازار و رسیدن به خروجی با هزینه‌های کمتر را داشته باشند.

روزنامه قدس